Al acht jaar zijn Morad en Shay het vaste presentatieduo op de namiddag van FunX. Ze maken eerlijke, open radio over actuele onderwerpen en hebben een vaste schare luisteraars. En dat zijn dus niet alleen jongeren, de doelgroep van de zender, maar ook gedetineerden die via het programma op de hoogte blijven van wat er speelt buiten de muren van hun cel.

Hoe kwam je op het idee voor deze documentaire?

‘Vorig jaar werd ik door Robert Vuijsje geïnterviewd voor de Volkskrant. Ik was toen als verslaggever op tv te zien bij zo:RAYMANN en wilde graag meer tv maken. In dat interview heb ik gezegd dat Hilversum me mocht bellen als ze meer kleur op hun redacties wilde. En het werkte, ik kreeg ineens mailtjes en telefoontjes van omroepen. Ik ging kennismaken bij de VPRO en er was gelijk een klik. Tijdens een brainstorm vroegen ze me: Wat raakt jou nou echt? Ik wist het direct. Ik had een brief van Pancho bij me die ik uit m’n laptoptas trok; ik wilde graag laten zien wat zo’n contact voor beide partijen betekent.’

‘Ik wil de Jeroen Pauw, Matthijs van Nieuwkerk en Humberto Tan worden van de generatie die nu niet kijkt en niet gehoord wordt.’

Waarom raakte die brief van Pancho je?

‘Ik kreeg echt kippenvel toen ik zijn eerste brief las. Deze jongen uit de gevangenis kende mij, terwijl ik niets van hem wist. Dat is niet vreemd, het radioprogramma dat Morad en ik maken, is echt gevoelsradio. We zijn even eerlijk met onze luisteraars als met onze vrienden. Als we een rukweekend hebben gehad, delen we dat ook op de radio en daarom wist Pancho veel meer van mij dan ik van hem. Dus ben ik terug gaan schrijven en zo leerde ik hem ook kennen.’

Voor je documentaireserie ging je op bezoek bij een dame die schrijft met terdoodveroordeelden en bij gedetineerden zelf, maar je hebt Pancho zelf niet opgezocht. Waarom niet?

‘Omdat ik het prachtig vind om met Pancho te schrijven. Weet je hoe lang ik geen brieven heb geschreven? Als ik zeven kantjes heb geschreven, doet m’n pols pijn, maar ik vind het zo heerlijk authentiek. Toen ik jong was, faxte ik ook met m’n vriendjes op Curaçao. De enige reden om hem op te zoeken is om te ontdekken hoe hij eruitziet, maar dat heb ik niet nodig. Ik vind het een prettige vorm van afstand, terwijl er in onze correspondentie eigenlijk helemaal geen afstand zit.’

Je hebt cmv gestudeerd aan de HR, bent nu dj en presentator en wilt graag meer tv maken. Hoe kies je wat je wilt doen?

‘Heel lang had ik geen idee wat ik met m’n leven wilde. Ik begon altijd aan dingen op aanraden van anderen. De eerste keer dat ik op het podium stond als presentator was omdat een vriend me vroeg zijn albumrelease te presenteren. De eerste keer theater was omdat een kennis dacht dat dat wel goed bij me zou passen. Ik ben bij FunX terechtgekomen omdat een klasgenoot van de Hogeschool Rotterdam er al werkte en zei: Radio is denk ik wel wat voor jou. Door te luisteren naar anderen heb ik ontdekt waar mijn krachten liggen.’

Is het handig om zo veel verschillende dingen te doen?

‘Mensen zeggen altijd: Je kan maar in één ding goed zijn. En ik was rond m’n 26ste bang dat ik te veel verschillende dingen aan het doen was om ook maar ergens goed in te worden. Nu weet ik dat het bullshit is. Je kan in meerdere dingen goed zijn, als je je maar honderd procent inzet. Daarom ben ik momenteel ook niet zo druk met poëzie en spoken word. Ik kan goed schrijven, maar om beter te worden moet ik ook meer lezen. En daar neem ik nu de tijd niet voor omdat ik me aan het focussen ben op tv. Je kan heel veel tegelijk, maar je moet er wel voor werken. Gelukkig ben ik een workaholic, ik werk altijd.’

‘Morad en ik zijn even eerlijk met onze luisteraars als met onze vrienden.’

Je hebt cmv gestudeerd, doe je daar nog wat mee?

‘Ik ben die studie gaan volgen omdat ik culturele evenementen wilde organiseren om mensen bij elkaar te brengen op basis van mensheid. Die events heb ik nooit georganiseerd, maar ik heb deze functie nu wel in m’n huidige werk. Ik breng nu ook mensen bij elkaar die elkaar anders niet hadden gesproken. Ik ben dus niet geworden wat ik vroeger wilde worden, maar ik gebruik de basisvaardigheden uit m’n studie nog dagelijks.’

Jij brengt in je programma’s mensen bij elkaar met zeer uiteenlopende achtergronden en meningen. Ik weet dat er bij ons in de klassen geworsteld wordt door docenten om hun studenten te begrijpen, bijvoorbeeld wanneer ze aanslagen van IS niet direct veroordelen. Hoe zou jij daarmee omgaan?

‘Je moet durven die moeilijke gesprekken met elkaar aan te gaan. Wij doen op de radio niet anders. Daar bellen regelmatig mensen in met meningen waarvan mijn oren klapperen. Ik zou zo’n student bijvoorbeeld vragen: Hoe kan het zijn dat jij het oké vindt dat onschuldige mensen de dupe worden van een ideaal? En dan probeer ik zo open mogelijk te luisteren naar het antwoord om daarna door te vragen tot ik het begrijp. En dat is lastig, begrijp me niet verkeerd, maar het moet. Naar mijn mening omarmen we elkaar te weinig. Ik mis in veel volwassenen wat kinderlijke onschuld. Als kinderen spelen en er barst er een in huilen uit, vraagt een ander: ‘Wat is er, waar doet het pijn?’ Dat hebben we nodig om elkaar beter te begrijpen.’

‘Ik gebruik de vaardigheden uit mijn cmv-studie nog dagelijks.’

Het nieuwe jaar staat voor de deur, heb jij een ritueel met oud en nieuw?

‘Ik hou echt van oud en nieuw! Als ik in het land ben, zoals dit jaar, geef ik een oldskool feest met vuurwerk, champagne, oliebollen en goede muziek. Het is voor mij ook wel een moment om stil te staan bij het afgelopen jaar. Alles wat ruk is, laat ik achter. Alles wat goed is, vier ik. En het is een moment om nieuwe plannen te maken. Ik hoop het komende jaar mijn tv-plannen te realiseren. Ik wil graag nog een documentaire maken en een eigen talkshow. Er is een gigantisch gat op de Nederlandse tv als het gaat om multiculturele jongeren, discussieprogramma’s en actualiteiten. Ik wil de Jeroen Pauw, Matthijs van Nieuwkerk en Humberto Tan worden voor de generatie die nu niet kijkt en niet gehoord wordt. Ik mis op tv de scherpte en de gekte die wij in onze uitzendingen hebben. De doelgroep luistert naar Morad en Shay, waarom zouden ze niet naar Shay kijken? Ik weet dat ik het kan, de creatieve vormen om gesprekken aan te gaan oefen ik al jaren op de radio. Dus Hilversum, bel me!’

Oké, grote plannen. Er zijn misschien mensen die het wat kleiner willen aanpakken en gewoon iets willen doen voor een medemens. Zou je die mensen aanraden brieven te schrijven aan een gedetineerde?

‘Als je je geroepen voelt: doe het vooral, maar realiseer je wel waar je aan begint. Wees je bewust van het feit dat iemand vastzit voor een misdaad en bedenk van tevoren in hoeverre je je aan zo’n vriendschap of correspondentie wilt committeren. Want het is voor mensen in de gevangenis heel anders dan voor jou. Stel je voor dat je 25 jaar in de bak zit en iemand begint met je te praten voor de leuk. Je praat een halfjaar en daarna is het ineens stil. Dat is een gemis dat wij kunnen opvullen door met iemand koffie te gaan drinken, maar in de gevangenis kun je dat niet opvullen. Het is gewoon leeg. Dus denk goed na of je het wilt en als dat zo is, go for it. Neem contact op met het BONJO contactbureau en begin gewoon.’

Tekst: Tosca Sel
Fotografie: Frank Hanswijk