‘Met de komst van de #MeToo-discussie wordt er steeds meer over seksueel geweld gesproken en ik denk dat dat heel positief is’, vertelt Annigje. ‘Sociale media hebben als voordeel dat iedereen zijn verhaal kan delen. De keerzijde daarvan is dat er ook veel kritiek op komt; de #MeToo-discussie is alweer aan het polariseren. Daarom zijn films en series over dit onderwerp zo belangrijk. We moeten erover blijven praten. Met mijn afstudeerfilm Rouw Vlees ga ik nog een stapje verder door de rauwe, complexe kant van seksueel geweld te laten zien. Wat doet het nu echt met iemand?

‘De film gaat over het leven van Peer die meerdere malen in aanraking is gekomen met seksueel geweld. In de film wil ik het over die herhaling hebben, want het was voor mij onbekend dat je een grotere kans hebt om nog een keer slachtoffer te worden als je al op jonge leeftijd slachtoffer bent geweest van seksueel geweld.

‘Zeker als je in je kinderjaren in aanraking komt met seksueel geweld, ga je in de overlevingsstand. Je weet niet wat er gebeurt, je kunt het niet plaatsen. Maar wanneer blijkt dat je geen kans maakt, is bevriezen de enige uitweg. Je weet alleen dat je wilt overleven. Dit mechanisme en de bijhorende negatieve overtuigingen die zijn ontstaan, zorgen ervoor dat het steeds moeilijker wordt om ‘nee’ te zeggen. Je lichaam gaat in vergelijkbare situaties automatisch in deze freeze-stand. Alles verlamt dan waardoor je niet meer in staat bent om assertief te zijn of terug te vechten.’

Een vicieuze cirkel van seksueel geweld

‘Veel kinderen en jongeren houden het misbruik voor zich. Ze denken dat het hun eigen schuld is of proberen zichzelf wijs te maken dat het niet zo erg is. Het wegstoppen van zo’n trauma kan leiden tot een posttraumatische stressstoornis (ptss), een negatief zelfbeeld of beide. Wanneer je denkt niets meer waard te zijn, wordt het nog lastiger om grenzen te stellen. Zo ontstaat er vaak een vicieuze cirkel van seksueel geweld.

‘Er zijn daders die hier misbruik van maken en hun slachtoffer hierop uitzoeken. Zo ging het ook bij Peer, zij werd slachtoffer van een geroutineerde dader. De man heeft net zo lang op station Leiden staan kijken tot hij iemand zag van wie hij dacht: bij jou kan ik het wel proberen. Of zoals Peer het zelf zegt: “De leeuw die naar de kudde loert, op zoek naar de manke bizon.” En dat was Peer.

‘Ik heb veel mensen gesproken die hier mee zitten. Die denken: waarom overkomt mij dit steeds? en: Het zal wel aan mij liggen. Door het erover te hebben hoop ik op een breder begrip voor de complexiteit van seksueel geweld. Want deze complexiteit wordt naar mijn mening nog te weinig belicht in de media. Het onderwerp wordt vaak afstandelijk benaderd, waardoor het ook op afstand blijft. Door te laten zien hoe het écht is, komen we eerder tot begrip.’

Fragmenten van therapiesessies laten de kijker dichtbij komen

‘Voordat ik Peer leerde kennen, was zij bezig met het schrijven van een boek over haar ervaringen. Daar was ze in vastgelopen en daarom stapte ze over naar de voor haar veilige taal van dans. Peer is professioneel danser en dit is voor haar een uitlaatklep. In haar dansvoorstelling verwerkte ze geluidsopnames van sessies met haar psycholoog. Toen een van haar dansers ons in contact bracht, groeide Rouw Vlees uit van een dansvoorstelling tot een documentaire. De open en eerlijke stijl van Peer sluit naadloos aan bij die van mij.

‘Het is de kunst om het zo te ontwerpen dat het steeds bijna tegen het randje is, maar er net niet overheen klettert’

‘De fragmenten van de therapiesessies heb ik ook verwerkt in de film. Zo kom je als kijker dicht bij de belevingswereld van Peer en wordt duidelijker hoe deze ervaringen haar leven beïnvloeden. Ook het dansen komt terug. In de trailer hebben we geëxperimenteerd met de combinatie van dans en muziek. De expressieve en instinctieve dansscènes brengen een mooie gelaagdheid aan het verhaal. Ik heb hiervoor nauw samengewerkt met componisten. De muziek leidt je door de trailer heen, neemt je bij de hand en zegt: ja het is naar, maar kijk maar.’

Dit onderwerp mag best ongemakkelijk zijn

‘Ik ben me ervan bewust dat deze film heel wat stof kan doen opwaaien en ik praat er veel over met mijn medestudenten. Het is de kunst om het zo te ontwerpen dat het steeds bijna tegen het randje is, maar er net niet overheen klettert. Het mag best ongemakkelijk zijn om naar te kijken. Toen Peer mij voor het eerst haar verhaal vertelde, heb ik me dagenlang misselijk gevoeld.

‘Voordat ik aan dit project begon, was verkrachting voor mij een ultiem slecht iets. Het was ver weg en abstract. Ik ben heel dankbaar dat Peer haar verhaal met mij wilde delen, want er moet over gepraat worden. Alleen dan kan er iets veranderen.’

Zoë Cozijnsen