‘Werkdruk zal wéér een thema zijn in het medewerkersonderzoek’
Gepubliceerd: 14 November 2017 • Leestijd: 2 minuten en 53 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.Deze week is het de landelijke ‘Week van de werkstress’. Aanleiding voor Profielen om eens na te gaan wat de HR doet om werkdruk en stress tegen te gaan. Tineke de Haan, senioradviseur bij Health Rules, het gezondheidscentrum van de HR: ‘Het blijft een onderwerp, en de HR heeft geweldige voorzieningen.’
Ergens in het ‘onderwijsproces’ gaat er iets mis en dat heeft gevolgen voor het gehele proces. De roosteraar maakt bijvoorbeeld een fout door voor bepaalde klassen een te kleine ruimte te reserveren. Tineke de Haan: ‘Er is een lokaal voor 25 studenten gereserveerd maar de klas telt er 35. In allerijl moeten er dan stoelen en tafels worden geregeld, met als gevolg dat de eerste 10 minuten van de les zijn verknald. En gebeurt dat vaker, dan leidt dat tot onvrede en stress.’
‘Docent zoekt te weinig naar een oplossing’
Wat te doen, is de vraag, waarop De Haan een duidelijk antwoord heeft. ‘De docent moet naar de roosteraar stappen, hem het probleem melden en de roosteraar moet vervolgens voor een structurele oplossing zorgen.’ Natuurlijk begrijpt De Haan dat ook de roosteraar zijn verhaal heeft, over bijvoorbeeld te weinig geschikte lokalen op bepaalde tijdstippen. ‘Maar het gebeurt te weinig dat een docent naar een structurele oplossing zoekt. Met als gevolg dat een week later iemand anders met hetzelfde probleem kampt. Zo houd je het in stand.’
Stapelen dergelijke problemen zich op en heeft de docent het sowieso erg druk, dan kan dat tot klachten leiden. Psychische klachten ook en tot een hogere werkdruk.
De Haan: ‘Op dit moment wordt het medewerkersonderzoek (MO) weer ingevuld, en ik weet nu al dat werkdruk weer een thema is.’ Vervolgens zal het collegebestuur, schetst De Haan, dat op de agenda zetten, zeker bij de diensten en instituten waar dat het meest speelt.
Werkdruk kan het gevolg zijn van ruzie
De Haan: ‘En dan hopen wij dat de directies en managers – het is aan hen – bij ons aankloppen met het verzoek om hen te helpen. Onze organisatieadviseurs gaan met de manager en zijn team in gesprek over wat er niet goed gaat binnen een team of instituut.’ Dat kan gaan over het eerder genoemde probleem met het te krappe lokaal. De Haan: ‘Degene die er last van heeft, gaat vaak repareren, en juist dat levert werkdruk op. Het is aan de adviseur om zulke verstoringen op te sporen. Werkdruk kan het gevolg zijn van te veel werk maar kan ook komen door een samenwerkingsprobleem, of zelfs ruzie.’ Ook daarin kunnen de adviseurs ondersteuning bieden.
‘Langdurig verzuim vanwege werkdruk treft vooral oudere medewerkers maar bij RBS hebben ze juist extra coaching geregeld voor de net gestarte docent. Ziek worden kan een risico zijn, omdat deze docenten ambitieus zijn en hard werken, terwijl ze ook nog moeten leren om docent te zijn. Jonge docenten krijgen nu onder andere een buddy.’
‘IvL heeft een geweldig inwerkprogramma’
Het inwerkprogramma voor nieuwe docenten verschilt per instituut, weet De Haan. ‘Bij sommige instituten moet de docent gewoon meteen beginnen. IvL heeft daarentegen een geweldig inwerkprogramma, daar krijgen docenten in het begin bijvoorbeeld meer tijd om toetsen te maken.’
Om werkdruk te bestrijden heeft de HR niet alleen een bedrijfsarts en een bedrijfsmaatschappelijk werker, maar ook een fysiotherapeut, een loopbaancoach en een mediator. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld trainingen om rsi te voorkomen, kun je deelnemen aan een cursus ‘stoppen met roken’ en is er yoga.
Een faciliteit die niet op de menukaart staat, zijn de duurzame inzetbaarheidsuren (DI-uren); één week per jaar waarvan de medewerker in overleg met zijn manager zelf mag bepalen hoe hij die inzet. Je kunt bijvoorbeeld ergens anders stage lopen, een week op vakantie om tot rust te komen of gewoon iets anders dat je leuk of nuttig lijkt. Als het je inzetbaarheid op de langere termijn maar ten goede komt.
Hoe zorgt leidinggevende dat zijn mensen lol in hun werk hebben?
De Haan: ‘Deze uren zijn vooral ook een kapstok om het met je manager over je inzetbaarheid te hebben. Daar willen we ook naartoe, dat de leidinggevende nadenkt over de inzetbaarheid. Dat hij zijn team bekijkt en bedenkt hoe hij zijn mensen gezond houdt en ervoor zorgt dat ze lol hebben in hun werk.’
Veel uren worden niet opgenomen en er zijn mensen die het maar onzin vinden, maar dat is in de ogen van De Haan niet de manier waarop je ernaar moet kijken. ‘Het moet gaan over de inzetbaarheid, en een van de instrumenten om dat te kunnen verbeteren, zijn die DI-uren.’
Jos van Nierop
Inderdaad dweilen met de kraan open: reken maar dat een docent aan de bel trekt bij niet passende lokalen. En er zijn overal regels voor maar die moeten dan wel nageleefd worden mbt totaal te roosteren en overige werkzaamheden. Een collega die uren aan het afbouwen was en nog maar iets van 3 dagen ging werken riep uit: hoe kan dit nu weer ? ga ik weer een dag minder werken en totaal aantal lesuren en overige werkzaamheden blijven gewoon gelijk: men propt gewoon die drie dagen vol ! Een 40 urige werkzame vakdocent is in de regel iets van 20 a 25 uur vol geroosterd en daar bovenop komen dan de overige werkzaamheden die los staan van lesgeven waardoor er regelmatig weekenden doorgewerkt moet worden (in de tentamen en hertentamen- perioden) en delen van vakanties op gaan aan nakijken van projectwerl, stage- en afstudeeropdrachten.
Bij Logistiek lossen ze dit probleem op met een minimum aan contacturen, projecten met zo min mogelijk begeleiding en opdrachten laten maken in zo groot mogelijke groepen. Ik kan me niet voorstellen dat daar sprake is van werkdruk. Misschien gaat het ten koste van de kwaliteit van het onderwijs, maar ach, een 4,8 in de keuzegids is toch ook weer niet zo héél slecht?
Lokalen worden soms preventief dubbel ingeroosterd. Beetje onhandig omdat de helft van de klas niet naar het lokaal gaat waar de leraar heen is, maar een beetje aanpassingsvermogen mag je wel van leerlingen verwachten.
Docenten hebben een miljard vakantiedagen en lappen verder zo veel mogelijk verantwoordelijkheden aan de laars. Als je wil klagen over werkdruk dan ga maar op de Zuidas werken.
@D. uit je reactie spreekt jaloezie en ongenoegen, jammer dat je zo vanuit je heup schiet. Ook generaliseer je nogal, namelijk dat alle docenten lui zijn en alleen mensen op de Zuidas hard werken. Ik heb zo’n vermoeden dat je in beide situaties mensen van elk pluimage gaat aantreffen.
De gemiddelde Nederlander heeft 30 vakantiedagen per jaar, docenten aan de HR hebben er 50, maar vergeet dan vooral niet dat (a) 30 een gemiddelde is en (b) dit niet gaat over vakantiedagen die mensen zelf bijkopen of ADV-dagen. Mijn partner werkt in het bedrijfsleven en kan vrij eenvoudig net zoveel vakantie nemen als ik.
Daar komt bij dat vakantiedagen niet horen bij je werkuren, dus de taken worden verdeeld over die 1659 werkuren (fulltime docent). Als je daar dan 25 lesuren, 10 scriptanten, 15 stagiairs, een coachklas en meerdere commissies in gepropt worden, loop je over. Zou het misschien zo kunnen zijn dat de docent(en) die jij voor ogen hebt hun verantwoordelijkheid/heden “aan hun laars lappen” omdat ze er teveel hebben en dus te weinig tijd?
Ik ben het toch grotendeels eens met meneer D. Mijn reactie zegt namelijk hetzelfde. Onderwijs lijkt soms wel een bijzaak voor docenten, dat ze er met zo min mogelijk inzet doorheen willen jagen. Helaas spreken de keuzegids resultaten dit niet tegen. De HRO heeft gewoon een ontzettend groot probleem en dat is dat de kwaliteit van het onderwijs achteruit holt, ondanks de inspanningen van meneer Bormans.
@Stefan, onderwijs kan pas op de eerste plaats staan bij docenten als de juiste voorwaarden daarvoor worden gecreëerd: o.a. een rooster dat klopt, een administratie die haar ondersteunende werk correct doet, maar vooral een takenpakket dat reëel en haalbaar is binnen de gegeven tijd. Docenten kunnen een deel van deze klappen opvangen, zodat studenten er zo min mogelijk van merken, maar niet alles. Dan krijg je dus dat docenten zichzelf in bescherming nemen: als de docent geen tijd krijgt om werk na te kijken op basis van het individu of een klein groepje, gaan docenten steeds maar grotere groepen creëren om hun tijd te bewaken. Als een docent voor het project maar 20 begeleidingsuren krijgt, terwijl dat er eigenlijk 40 moeten zijn, dan moet deze docent (a) de begeleiding toch maar in die 20 uur proppen of (b) een paar van die “miljarden” vakantiedagen onbetaald opofferen voor extra werk. Dit zijn twee van het soort keuzes die docenten regelmatig moeten maken. Dat het voor de student dan lijkt dat onderwijs bijzaak is, snap ik helemaal.
Vanochtend zag ik een paginagrote advertentie van GGZ Nederland in de krant met de kop
‘Aan het kabinet Rutte III
En alle Nederlanders’
Minder regelgekte en meer zorg!
Ik ben gelijk naar de website gegaan en heb mijn digitale handtekening gezet onder het manifest.
http://www.regelgekte.nl
Als jullie nu denken ‘wat is het ‘bruggetje?!’, lees dan door!
Twee dingen:
-Ik merk als decaan dat studenten die het echt nodig hebben niet altijd makkelijk bij de GGZ terechtkunnen. Psychologen, Psychiaters, Sociaal psychiatrisch verpleegkundigen zijn één derde van hun tijd kwijt aan administratie!
-Ik weet dat het CvB -net als GGZ Nederland- de regeldruk naar beneden wil brengen binnen onze hogeschool, zodat de docent méér tijd aan de individuele student kan besteden i.p.v. minder! De docent weet immers als geen ander dat lesgeven meer is dan kennisoverdracht en dat de student die zich gekend voelt (dus incl. zijn of haar ‘context’) zich het beste ontwikkelt.
Laten alle opleidingsteams dus goed aangeven wat ze nodig hebben (van het CvB, van de diensten, van hun eigen bedrijfsbureau, van het werkveld) om ‘ontzorgd’ te worden zodat ze zoveel mogelijk tijd kunnen vrij maken om een duurzame relatie aan te gaan met hun eigen studenten!
(NB. een goede relatie ga je aan door met je studenten in dialoog te gaan, niet door eenrichtingsverkeer…)
Wat mij opvalt aan de klachten over werkdruk is dat er vaak gewezen wordt op “de organisatie” die niet goed roostert, teveel taken oplegt en teveel nakijktijd vraagt. In werkelijkheid is “de organisatie” meestal gewoon een collega: je modulehouder, je onderwijsmanager of misschien zelfs jijzelf die heeft bedacht om drie deeltoetsen te doen in plaats van eentje aan het eind. Heel veel werkdruk komt voort uit de manier waarop de opleiding zélf het curriculum en de toetsing organiseert en de gegevens voor de roostering aanlevert. Mijn stelling is dan ook dat 75% van de ervaren te hoge werkdruk ook door de opleiding zelf, dus door jou samen met je collega’s en je manager is op te lossen.
Helemaal mee eens, Mark!
‘Energy flows where attention goes’, dus mogelijk ervaren docenten dat het werkplezier terugkomt als ze hun aandacht richten op wat echt betekenisvol voor ze is, bijvoorbeeld (hopelijk):
-studenten
-nieuwe ontwikkelingen in hun vakgebied
-samenwerking binnen het opleidingsteam
-samenwerking met de diensten
-verder ontwikkelen van eigen professionele identiteit / volgen van een interessante Master
@Mark, ik ben het deels met je eens. Als je het onderwijs anders inricht, kan de benodigde tijd inderdaad omlaag gaan. Het punt is wel dat het om de juiste reden moet gebeuren: je richt het anders in zonder aan kwaliteit in te leveren omdat dit beter werkt voor iedereen, maar niet OMDAT je nu eenmaal weinig tijd krijgt. Dit laatste gebeurt nu vaak en zo lossen docenten de werkdruk op door de kwaliteit te verlagen. De studentreacties laten zien hoe negatief dit ook uitwerkt voor hen.
Anderzijds ligt het erg aan het team en de onderwijsmanager of het gesprek over tijd makkelijk te voeren is. Ik heb zelf meerdere keren moeten “zeuren” voordat ik meer dan 15 minuten nakijktijd kreeg per student, terwijl het een schrijfcursus was. Die kun je niet anders toetsen dan met een geschreven product. Ik heb uiteindelijk genoegen moeten nemen met 30 minuten per student, want “45 minuten geven we alleen bij projecten”. Tja, dus kan ik studenten niet volledig individueel toetsen en heb ik een tussenvorm bedacht. Alleen is dat eigenlijk het paard achter de wagen spannen.