Ga direct naar inhoud
Profielen | Profielen translated
28 maart 2024

Zwart logo Profielen

Onafhankelijk nieuws van de Hogeschool Rotterdam

Je opleiding krijgt 24 punten in de Keuzegids. Wat nu?

Gepubliceerd: 8 October 2018 • Leestijd: 4 minuten en 52 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.

Bij het instituut voor communicatie, media en informatietechnologie (CMI) hebben drie van de vijf opleidingen een onvoldoende in de Keuzegids 2019. Hoe kan dat? En waar liggen de oplossingen?

Illustratie van een wedstrijdbeker, maar deze is een plastic bekertje

Bij CMI zagen ze de bui al hangen. De lage scores van de Nationale Studentenenquête waren een goede voorspeller voor wat komen zou, maar dat de teller zou blijven steken op 24 punten voor informatica en 34 voor cmd (communication and multimedia design) viel flink tegen.

Daarmee hebben beide opleidingen landelijk de laagste Keuzegidsscore in hun categorie en is informatica ook de laagst scorende opleiding van de Hogeschool Rotterdam. Cmd zakte van 44 punten in de Keuzegids 2018 naar 34 nu. Informatica daalde 2 punten ten opzichte van vorig jaar.

Op bijna alle onderdelen (van ‘survival eerste jaar’, ‘inhoud’ en ‘toetsing’ tot ‘docenten’) scoren de opleidingen (veel) lager dan het gemiddelde. Alleen het ‘expertoordeel’, gebaseerd op de accreditatie, krijgt een o-tje (gemiddeld). De laagste oordelen (drie minnetjes) halen de opleidingen bij ‘toetsing’ en bij het onderdeel ‘inhoud’ (alleen informatica).

Op de vraag wat deze Keuzegidsscore met het team doet, gaan onderwijsmanagers Annemieke Later (cmd), Albert Hofstede (informatica) en directeur Heleen Elferink maar kort in. ‘Dat doet wel wat met ons’, maar liever praten ze over het onderwijs en de studenten. Elferink: ‘We voelen ons natuurlijk in de eerste plaats verantwoordelijk voor de studenten.’

Oververhitte arbeidsmarkt

Informatica scoort al jaren niet goed in de Keuzegids. De opleiding opereert in een lastig speelveld, met name door de oververhitte arbeidsmarkt. De HR heeft gekozen voor een focus op software engineering en daar is de vraag naar arbeidskrachten het grootst, vertelt onderwijsmanager Albert Hofstede. ‘Er wordt van allerlei kanten aan onze studenten getrokken. Al vanaf jaar 2 krijgen ze banen aangeboden en bij de diploma-uitreiking hebben alle afgestudeerden werk. De meesten hebben dan wel vijf aanbiedingen gehad.’

Hoewel de opleiding het afraadt, gaan veel studenten al tijdens hun studie aan het werk. Hofstede: ‘Daardoor lopen ze risico op studievertraging en dat heeft consequenties voor ons diplomarendement.’

Nog steeds een docententekort

De oververhitte arbeidsmarkt zorgt er verder voor dat al jaren achtereen docentenvacatures onvervuld blijven. Eerder vertelde Hofstede hier uitgebreid over in Profielen. Hofstede: ‘Gelukkig hebben we er veel nieuwe collega’s bijgekregen, maar nog steeds heb ik ongeveer zeven vacatures openstaan. Voor het vak ‘security’ bijvoorbeeld zoek ik al twee jaar naar een docent. Dit zorgt nog steeds voor een hoge werkdruk en dat heeft ook gevolgen voor studenten, bijvoorbeeld doordat nieuwe docenten nog niet goed ingewerkt zijn.’

Directeur Elferink: ‘We hebben verschillende maatregelen genomen om dit op te lossen. Zo werven we docenten uit het buitenland en werken we docenten in door ze in duo’s met een ervaren collega practica te laten geven. Ook hebben we grotere lokalen gekregen waardoor aan de voorzieningenkant verbeteringen zijn getroffen.’

Hofstede denkt desondanks dat de lage scores ook volgend jaar nog niet zullen zijn rechtgetrokken. ‘We blijven zitten met een hoge uitval in het eerste jaar en met een cohort dat heel veel pech heeft gehad. Dat zijn de huidige derdejaars. Bij hen is veel misgegaan op het gebied van communicatie, toetsing en organisatie. Ik verwacht niet dat zij hun oordeel over de opleiding nog drastisch zullen herzien.’

Complexe taak

Informatica heeft wat betreft onderwijsorganisatie ook een complexe taak: wél twaalf eerstejaarsklassen, maar structureel te weinig docenten, toetsing die niet rechttoe-rechtaan afgenomen kan worden, maar in een elektronische leeromgeving die helaas minder stabiel is dan pen en papier. Hofstede: ‘Na problemen met het toetssysteem van de hogeschool hadden we een nieuw systeem ingevoerd. Met succes, tot de server van Amazon waar dat systeem gebruik van maakt, down ging. Dan heb je in één keer heel veel gedupeerde en ontevreden studenten.’

Moet de opleiding bijvoorbeeld de ruimte krijgen om docenten meer salaris te bieden? En zou een tijdelijke numerus fixus lucht geven?

Hoger salaris voor ICT-docenten?

Een aparte situatie en een moeilijk speelveld vragen misschien ook wel om een bijzondere benadering. Moet de opleiding bijvoorbeeld de ruimte krijgen om docenten meer salaris te bieden? En zou een tijdelijke numerus fixus lucht geven?

Hofstede gelooft niet in de positieve effecten van een studentenstop en vindt ook dat de hogeschool dat eigenlijk niet kan maken nu er zoveel vraag is naar mensen. De opleiding scoort slecht in de Keuzegids en er zijn ingewikkelde problemen, maar de opleiding had wel een voldoende in de laatste accreditatie en levert mensen af die hard nodig zijn.

Elferink is huiverig om de weg te gaan van een hogere salariëring. ‘We hebben daarin beperkte mogelijkheden. In de ICT hebben starters soms al een salaris van 80.000 euro per jaar. Wij kunnen daar niet mee in pas lopen, en ik zou ook niet blij zijn met veel ongelijkheid in het team.’

Wel heeft de opleiding van het college van bestuur extra middelen tot haar beschikking gekregen om verbeteringen door te voeren. Dat zijn de zogenaamde Focus-gelden. Om hoeveel geld het gaat, kan Elferink niet zeggen. ‘Dat stoppen we onder andere in extra ondersteuning van het team en werving van docenten in het buitenland.’

Te weinig houvast

Net als informatica is ook cmd een opleiding die jaren achtereen laag scoort in de Keuzegids. De 44 punten van 2018 waren al reden tot grote zorg. Dat er in de Keuzegids 2019 nog 10 punten afgingen, is volgens onderwijsmanager Annemieke Later het gevolg van een onderwijsvernieuwing die twee jaar geleden is ingezet. ‘Dat is een grote transitie geweest, waar we vanuit het werkveld goede reacties op krijgen, maar waarbij studenten te weinig houvast hebben ervaren.’

In plaats van een traditioneel aanbod van vakken met colleges en practica is het cmd-onderwijs nu ingericht in ‘contextrijke’ designstudio’s waar gewerkt wordt aan echte opdrachten. ‘Voor de studenten die net van de havo of het mbo komen, bood ons nieuwe onderwijs in eerste instantie te weinig richting. Ik denk ook dat we moeite hebben gehad om de juiste informatie te communiceren, wat het gevoel van weinig houvast heeft versterkt. Daar komt bij dat het doorvoeren van zo’n transitie zorgt voor een hoge werkdruk, en daardoor voor meer zieke docenten. Studenten konden dus ook niet altijd bij hun docent terecht.’

Op het onderdeel ‘toetsing en beoordeling’ krijgt cmd drie minnetjes, de laagst mogelijke score. Annemieke Later: ‘We hebben onze toetsing heel ambitieus ingezet. Toen we het in de praktijk gingen uitvoeren, bleek dat er te veel tegelijkertijd werd getoetst. Nu hebben we dat beter gespreid en ook op andere terreinen gezorgd voor meer rust en overzicht. Verder hebben we ons bureau studentzaken heel goed ingericht, zodat studenten – ook als hun docent afwezig is – ergens terechtkunnen met vragen. ’

Of Later daarmee het lek boven heeft, is nog niet te meten. ‘We hebben in ieder geval goed geluisterd naar de ervaringen en klachten van studenten en gezocht naar duurzame verbeteringen.’

Topscore Avans

CMI moet onderwijs verzorgen in een complexe setting, zoveel is duidelijk. Toch is dit niet per definitie een recept voor een lage score in de Keuzegids. De opleiding informatica van Avans Den Bosch haalde 82 punten. Elferink en Hofstede gaan hun collega’s zeker vragen of ze een kijkje in de keuken mogen nemen. Hofstede: ‘De docenten van technische informatica zijn er al geweest. Zij waren nogal onder de indruk van de fantastische faciliteiten die ze daar hebben.’

Tekst: Esmé van der Molen
Illustratie: Demian Janssen

Dit artikel wordt je aangeboden door Profielen, het nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam. Like what you see? Like ons dan op Facebook en blijf via je eigen tijdlijn op de hoogte van het laatste nieuws. Liever een nieuwsbrief? Meld je hier aan voor een wekelijkse update.

Recente artikelen

Reacties

Laat een reactie achter

24 Responses to Je opleiding krijgt 24 punten in de Keuzegids. Wat nu?

  1. ‘We blijven zitten met een hoge uitval in het eerste jaar en met een cohort dat heel veel pech heeft gehad. Dat zijn de huidige derdejaars.”
    Ik ben zelf een 3de jaars CMD’er uit het eerste jaar waarbij alles veranderde, maar ik kan uit eigen ervaring vertellen dat pech wel ons minste probleem was.
    Het echte probleem was pure incompetentie. Het is geen ‘pech’ dat elke vorm van een modulewijzer ontbrak, het is geen ‘pech’ dat de toetsing dramatisch verliep, zelf na feedback sessies met studenten over en weer. Het is geen pech dat er slecht werd gecommuniceerd. Het is geen pech dat studenten massaal zijn gestopt met de opleiding zelfs na het halen van hun P.
    Het was een regelrecht drama waar zelfs met de beste inspanningen van de leerlingen en docenten vrij weinig van terecht kwam.

    Echter heb ik geen slecht woord voor de docenten over, die hebben er uit alle macht aan getrokken en hun best gedaan!

    Maar de ‘doorploeter tactiek’ van de instelling is echt om je voor te schamen.
    Het doet gewoon pijn dat er 3 jaar na dato nog steeds zo over gedacht wordt, “pech” en er niet gewoon eens kan worden toegegeven waar het nu echt mis ging, echt heel zwak, en dan maar afvragen waarom de score niet omhoog gaat.

  2. @3ejaars CMD’er: Niet om jouw verhaal te ontkrachten, maar de quote waar jij aan refereert (‘We blijven zitten met een hoge uitval in het eerste jaar en met een cohort dat heel veel pech heeft gehad. Dat zijn de huidige derdejaars.’) heeft betrekking op de opleiding informatica.

  3. @dejaars CMD’er: Als medestudent uit het derde jaar CMD kan ik je relaas goed begrijpen. Echter ben ik het niet eens met je statement dat dit is ontstaan uit ‘pure incompetentie’. Ik geloof na meerdere gesprekken met Annemieke Later, docenten, studenten en hoge piefen van de HR dat men echt hun uiterste best heeft gedaan.

    En dat is het hem juist. Anno 2018 is CMD een opleiding die aan elkaar hangt van noodgrepen, last-minute aanpassingen, toetsvereenvoudiging en versoepelde regelingen om uitval van studenten te voorkomen. Uit de goede wil om de opleiding te verbeteren is men uit het oog verloren wat de opleiding juist veel potentie geeft: Het contextrijk onderwijs.
    En ik begrijp het ook! Er was geen tijd, geld of mankracht om de opleiding en voorzieningen in het instituut fatsoenlijk in te richten. Die verantwoording ligt bij het hogere management. Ik geloof dat Later hier ook aan handen en voeten gebonden zit van bovenaf.

    Dit heeft wel als gevolg dat de nieuwe opleidingsvorm ontwikkelt wordt tijdens de eerste paar studiejaren. Daarbij horen behoorlijke hobbels in de weg. En dat eist zijn tol op docenten en studenten die inderdaad in een soort ‘doorploeter’ mentaliteit geschoven worden.

    Waar bij mij de frustratie vandaan komt is dat mij nooit gevraagd is deel te nemen aan een testcase van een opleidingsvorm die nog (steeds) niet compleet ontwikkeld is. Ik weet niet hoe mijn terugkeer van stage er straks uit ziet omdat het tweede semester waarschijnlijk nog niet bestaat. Toch wordt er van mij als klant van de HR wel verwacht dat ik netjes betaal voor een product dat zwaar ondermaats presteert omdat het simpelweg niet af is.

    Dat gezegd hebbende is het wel zo dat de derdejaars die zover gekomen zijn, gewend zijn te functioneren in chaos. We weten niet anders dan bestaande procedures te ‘hacken’, zelf het voortouw te nemen, en rangoverstijgend samen te werken om er iets van te maken. Dit zijn kwaliteiten die goed van pas komen in het bedrijfsleven. Wij zijn waarschijnlijk de laatste die thuis gaan zitten met een burn-out. Onbedoeld heeft het ook zijn goede kanten.

    Ik vraag me alleen oprecht af of het goed is dat studenten zo politiek moeten omgaan met hun studie in plaats van de lesstof op zich te nemen. Maar ach ik ben dan ook geen onderwijsexpert..

  4. @Esmé van der Molen: het is waar dat de quote over Informatica ging, echter is het nog steeds volledig van toepassing voor CMD. Net als Informatica hebben we zeer veel problemen gehad met de hoge uitval en de zogenoemde “pech” die komt door de enorme incompetentie die getoond werd. Het is zeer jammer dat wij als studenten de gedupeerden zijn van een soort “experiment” dat de school uitvoert.

  5. Als derdejaar CMD’er kan ik in ieder geval melden dat een hoop studenten die steen en been lopen te klagen over het onderwijs wat ze krijgen over het algemeen niet de doorzetters zijn. In plaats van proberen mee te helpen en mee te denken aan oplossingen gaan ze over tot zinloze vormen van protest of misbruik maken van de chaotische situaties.

  6. CMD lijkt een beetje op de huidige Video Game industrie. Ze vragen de volle prijs, maar geven een product wat maar half ontwikkeld is.

  7. Jammer zo een reactie vanuit de bestuurders..
    De schuld ligt vooral bij anderen (oververhitte arbeidsmarkt, tekort aan docenten, complexiteit, etc..) maar wederom geen één woord over wat de hogeschool zelf verkeerd doet of heeft gedaan zoals 3de jaars CMD’er heel goed uiteenzet voor zijn/haar opleiding.
    (Kritisch) zelfreflectie mag dan als module aangeboden worden binnen curricula van CMI-opleidingen, maar van het toepassen hiervan door de organisatie zelf is geen sprake (Remember? Teach as you preach?).
    Begin eerst bij jezelf en zeg bijvoorbeeld ‘Beste studenten, welgemeende excuses, wij hebben ons best gedaan maar hebben gefaald en vragen om jullie begrip’.. Daarna is er alle mogelijkheid om een tekort aan docenten of andere factoren aan te geven.. De eerste stappen naar het oplossen van een probleem begint toch echt met de acceptatie van dat er een probleem is en dat je zelf hiervoor verantwoordelijk bent, ongeacht de schuldvraag..

    Het gedrag wat hier wordt getoond is kenmerkend voor de handelswijze binnen het instituut en is écht beschamend voor een onderwijsinstelling.. laten we a.u.b. teruggaan naar de essentie van ‘Teach as you preach’ en de voorbeeldfunctie die de organisatie heeft blijven onthouden. Met struisvogelpolitiek komen we nergens!

  8. “Ik denk ook dat we moeite hebben gehad om de juiste informatie te communiceren, …” Ze hebben moeite gehad met de juiste informatie te communiceren? In mijn ervaring was er helemaal geen communicatie en de communicatie die er was bevatte geen informatie. En dit is geen haal naar de docenten want ik heb met veel docenten gesproken en die doen heel erg hun best. Echter kunnen de docenten geen informatie doorgeven die ze zelf niet hebben. Zeker niet over een opleiding die in elkaar wordt gegooid terwijl wij hem aan het volgen zijn (zoals stagelopert ook al heeft gezegd).

    Er had eerst beter nagedacht moeten worden over hoe de opbouw van de opleiding er precies uit gaat zien en het maken van de modulewijzer voordat deze vorm van lesgeven werd doorgevoerd. Dit hebben ze helaas niet gedaan en dat valt nu ook niet te veranderen, maar het is wel belangrijk dat ze dit voor de toekomstige jaren wel gaan doen.

  9. Beste studenten van CMD (@Miscommunicatie en Multimedia Design, @Momaw Nadon, @Stagelopert en @3de jaars CMD’erm)

    Ik ben als student student lid van de medezeggenschap (IMR) van ons instituut ook wel geschrokken van de vele lage scores binnen het het CMI. Het is dan ook wel iets wat we opnieuw op de agenda willen zetten binnen de IMR.

    Vrijdag 12-10 om 15:00 hebben we een overleg als studenten van de IMR waar we het daar over willen hebben. Ik zou jullie graag uitnodigen op deze bijeenkomst om je ervaring te delen en mee te denken ook omdat er geen studenten van CMD in de IMR zitten.

    Alle studenten die geïnteresseerd zijn om de bijeenkomst bij te wonnen kunnen een mailtje naar mij sturen: (0911517hrnl). Je mag ook een verdere schriftelijke input leveren.

    Ik hoop samen dat we iets kunnen betekenen voor een betere opleiding.

    Met vriendelijke groet,

    Barld Boot

  10. Ik vind de reacties van het management interessant omdat die inzicht geven in de manier van denken. Los even van de oliebollen-test-discussie (zie blog Dhr Bormans) moet een professionele organisatie niet kunnen worden verrast door deze resultaten als er sprake is van een goede monitoring van de kwaliteit. Destijds ben ik uit de praktijk ingestroomd bij een team van de Informatica opleiding van de Haagse Hogeschool en heb toen hoger salaris ingeruild tegen mooi werk en veel vrije tijd.

    Samengevat is wat het magement zegt:
    – gebrek aan docenten
    – studenten werken te veel naast studie
    – inwerken nieuwe docenten
    – we zetten buitenlandse docenten in
    – docenten werken in DUO’s
    – grotere lokalen
    – we hebben studiesucces probleem (uitval)
    – ramp cohort 3e jaars (van alles misgegaan op het gebied van communicatie, toetsing en organisatie)
    – onderwijsorganisatie / onderwijs logistiek
    – toetsing in elektronische leeromgeving

    1) Ik zou beginnen te onderzoeken kijken of je de opleiding INF niet kunt splitsen in twee teams die wel dezelfde eindtermen hanteren maar los van elkaar onderwijs uitvoeren, eventueel eigen specialisatie binnen software engineering. Destijds had de Haagse Hogeschool (met 400 eerste jaars) 4 teams onder directie.

    2) Richt één opleiding engelstalig in, alle lessen dat voorkomt problemen en negatief beeld.

    2) Neem eens contact op met ex HR collega Han Biemans, hij managed veel grotere club bij HHS, Wat doen ze daar? Hoe lossen zij problemen op?

    3) Neem kennis van wat er binnen de Hogeschool er aan kennis en ervaring is. Grote lokalen duidt op grote klassen en het is voor mij maar de vraag of software engineering wel zo gebaat is bij grote klassen. Denk na over curriculum vanuit verschillende perspectieven. vakinhoud, didactiek en organiseerbaarheid. Kijk eens bij IBK-BKM en BIM-DT die geen tentamens meer hebben.

    4) Bij IGO-LE zetten we peer-coaches in, is dat wel eens bij CMI-INF opnieuw onderzocht? (“stuk uit 2019: De afgelopen jaren is de hoge uitval binnen de hogescholen uit de Randstad een groot probleem geworden. Hogeschool Rotterdam heeft het project “studiesucces voor iedereen” in het leven geroepen om dit rendementsprobleem aan te pakken. Een belangrijk onderdeel binnen studiesucces is “peercoaching na de poort”1. In het schooljaar 2007-2008 is er binnen de informaticaopleidingen van het CMI (locatie Academieplein) gestart met betaalde peercoaching en aan de hand van de ervaringen wordt dit elk jaar verbeterd.)

    5) Gebruik moderne ICT voor goede ondersteuning van het onderwijs en zorg voor voldoende ruimte waar studenten samen kunnen werken aan projecten en opdrachten, Theorie kunnen ze met de juiste ondersteuning elders tot zich nemen. Software Engineering kent veel praktische vaardigheden die moet worden geoefend in practica en projecten.

  11. “Zo werven we docenten uit het buitenland”

    Dit is waarschijnlijk het grooste probleem van de opleiding Informatica, wanneer iemand uit het buitenland komt en een doctoraat heeft mag die best fatsoenlijk Engles spreken.

    Het nieuwe toetssysteem, waar overigens niemand over te spreken is, is ook een succes. Het levert betere resultaten omdat het nu gewoon meerkeuze vragen zijn i.p.v. open vragen, het systeem zelf is een ramp. Ontwikkelt door een docent samen met een commerciële partij (Hoppinger), waar hij zelf ook CTO is. Is dit niet gewoon belangenverstrengeling?

  12. In response to the last anonymous comment, and to the whole discussion in general, especially about the Informatics degree.

    Informatica at the HRO knowns a unique mix of students and complex circumstances. Some first year students will be very good at programming intuitively and reasonably experienced, but often without a solid basis of software engineering. Other students will lack any background in programming, but still be willing to put in the hours to learn. Some students want to learn web development. Others want to learn more about databases, or functional programming, or some relevant and modern digital technology such as machine learning, IoT, etc.. Some other students just want to become better programmers. And some students, with a certain naiveté, simply hope for a good career in the promised land of ICT, where it is said that all will find a highly paid job.

    Unfortunately, it is incredibly hard to please such a group. Even worse, there are many aggravating factors that will frustrate people even more: the study is objectively hard, and many students will not finish the first year, or will take more years than the mandated four to complete the degree. This puts such students under a significant emotional stress, which is understandable, but is also a big part of the negative feedback that the HRO is receiving.

    To be completely honest, there are many things that we as teachers can improve: from the quality of some courses, to the facilities, but I know of no single teacher who does not try their best and improves each year. The new tools and techniques that we are using in class at the moment, are producing very promising didactic results, and from feedback from outside the school it seems that the quality of the education is indeed improving where it matters: in the field! This means that, together with our students, we are laying down the foundations for a great digital infrastructure of the future, and this is, simply put, awesome.

    Then again, looking at the brilliant careers that most of our students manage to get when they start working (sometimes even before they are done with their studies!) suggests that the school is not really doing badly from an objective point of view, but rather the subjective feeling of some students. This mismatch between an effective education and somewhat dissatisfied students is interesting, but if the choice is between quality/unhappy students and bad quality/happy students, I believe it is the school’s moral obligation to keep its back straight and to deliver a kick-ass education, even if students will whine and complain, and discover later what the value really was.

    And in this day and age where negative anonymous feedback is cheap to give, we should remind our students to avoid using these feedback channels to take some sort of emotional revenge, but to really be a driver in the improvement and passion that the school really puts down. The fact that the school reacts to this negativity with courage and responsibility is perhaps the greatest educational example we could give: sometimes you do something good, but you still have to endure criticism, because you cannot please everyone, and ultimately you will be judged by your results and your results only.

    PS: the previous comment makes a hurtful, unsubstantiated claim about me and my employer. First of all, Hoppinger BV is not involved in the development of any tools that the HRO uses, so that bit is factually incorrect. Moreover, I am not directly involved in any financial decisions at the management level at the HRO, thereby excluding a conflict of interest. To whomever feels somehow frustrated against me, or any other teachers, or the work we are doing, and wants to use feedback channels such as this blog, or the keuzegids, or more, to lash out, I only want to remind: let us work together. Do not shy away from open dialogue, be constructive, do not hide, be objective, and remember that we are all in this together, not against each other. Again, we are building our shared future here, and it involves us all.

  13. Good reaction Giuseppe Maggiore!. We need discussions if we have oppertunity to improve we should! Just complaining will never bring is to better world.

    Have a look at this video https://www.youtube.com/watch?v=Gqgz_H56M_E

    I also believe in SE teaching tools. I use a application which will help student to master SQL, From easy to hard and they can learn at any place and time… At school at home and try as much as they like…

  14. “Every organisation is perfectly designed to get the results it currently gets.” (een vrije interpretatie van W. Edwards Deming’s quote)

  15. @reply

    De schuld wordt nu wel heel makkelijk in de schoenen van de studenten geschoven. Ik zie alleen eventuele oorzaken en geen oplossingen. De meeste problemen zijn laaghangend fruit wat iedereen zou moeten kunnen oplossen. Een cursushandleiding die gewoon up-to-date is. Het zou de vragen van studenten moeten wegnemen maar het creëert er alleen maar meer. Hoorcolleges waar niemand iets verstaat omdat alle 12 de klassen bij elkaar zitten en er niet gebruik gemaakt wordt van een microfoon. Tentamens die nooit eens fatsoenlijk afgenomen kunnen worden omdat een systeem het weer niet doet of er verkeerde documenten uitgedraaid zijn. Inzagemomenten die incidenteel en chaotisch verlopen.

    Ik geloof dat de docenten de kennis hebben alleen het delen en overbrengen van deze kennis verloopt nog niet helemaal lekker.

    Er zijn cursussen die niet af zijn en soms nog tijdens dezelfde periode ontwikkelt moeten worden. Daarna komt altijd de vraag hoe het dan toch kan dat er zoveel studenten zijn die het niet halen. Er is geen cursushandleiding, er zijn geen leermiddelen, er is alleen een hoorcollege dat niet voorbereid is. Natuurlijk wordt je hier op afgestraft door de studenten door middel van een onvoldoende beoordeling. Het niveau zal wel te hoog liggen, de studenten zullen wel onder enorme druk staan. Het punt is dat er geen niveau is. Hoe hoog legt de opleiding Informatica de lat? Op de grond.

    Het puntje over feedback geven gaat nergens over. Wat ik verneem van klassenvertegenwoordigers is dat er niks met de feedback gedaan wordt. Het argument wat je dat krijgt is dat te weinig studenten feedback geven, maar dat gaan ze natuurlijk al helemaal niet meer doen wanneer ze het idee hebben dat het toch geen zin heeft. Er wordt ook nooit teruggekoppeld wat er dan daadwerkelijk uit onze feedback gekomen is. Ik vraag me dan ook erg af waar jullie deze aannames op baseren.

    Ik weet niet in welke echo chamber deze ideeën besproken worden maar het is ver van de realiteit.

    “GrandeOmega vroeg Hoppinger om de lead genererende website en de user interface van de digitale learning applicatie te realiseren.”

    Dit staat letterlijk op de website van Hoppinger. GrandeOmega staat ook geregistreerd bij de KvK op hetzelfde adres als dat waar Hoppinger is gevestigd. Dus wordt GrandeOmega nou niet of wel gebruikt op het HRO? De directie van Hoppinger is zelf ook betrokken bij GrandeOmega zoals staat aangeven op de website.

    Hoewel je misschien zelf niet over de financiële beslissing gaat kun je natuurlijk wel invloed uitoefenen op deze beslissingen. Het is natuurlijk niet geheel toevallig dat de opleiding Informatica, uit alle tools die er zijn, er voor kiest om met GrandeOmega te werken. Ik zelf vind dit niet heel erg transparant, kan verder aan mij liggen hoor.

    Disclaimer: Ik kies voor anonimiteit omdat ik niet heel veel vertrouwen heb in het HRO. Dit zou niet nodig zijn geweest als het gewoon goed geregeld zou zijn binnen het HRO. Die minzame toon helpt dan ook zeker niet.

  16. Dear anonymous writer, again you raise some valid points.

    The situation you are talking about is unfortunately very complex. Feedback from students is processed very seriously, but not in real time as that would never be possible, and this contributes to a feeling of frustration and lack of dynamism that is understandable, but unfortunately wrong. Changes happen slowly: feedback from one year can often only be applied the next year, because big changes to the curriculum that modify the way an exam is done, for example, are not allowed during the year itself.

    The reason why so many things are in a constant state of flux, is also due to teachers processing feedback. I do not understand what you would expect, at this point, but indeed nothing is ever really completely reused from the previous year because of the feedback that is constantly being processed. Ironically, the students whose feedback is being integrated now do not see it directly, because it applies to courses they have done already.

    Moreover, yes, there are issues in courses, but I can give examples of courses which are literally full of readers, exercises, and where teachers keep adding examples, slides, code snippets. The dev1 course, for example, now features a stable module description, lots of readers (I guess some hundred of pages of code, pictures, diagrams, and explanation), tens of exercises. And yet teachers keep adding new assignments, slides to better explain, and are giving more structure to practicums because last years’ practicums were not engaging enough. This is all feedback being processed, and it is very unfair to say that feedback is ignored, or there is an echo chamber of sorts. Moreover, the tooling (GrandeOmega) has been rebuilt around the VS Code debuggers, in order to provide an experience which is the very same debugging experience that professional tooling offers. Basically, it is now just a front on top of VS Code and it calls the real implementation of Python, in order to be as real a programming experience as it can. This is, again, based on feedback from students, and it has been done with passion and a strong belief in the quality we must deliver to young men and women who put their future in our hands.

    Moreover, I do regularly work with students in a professional setting. The level of quality of students who become programmers during their study is, in my opinion, dramatically increasing (on average). Moreover, the level that students can achieve after the first year, is also increasing very fast and very noticeably. Even better: students who start the curriculum with zero understanding of programming are getting better and better, whereas years ago they just failed “en masse” and would leave the school. We are literally giving them a chance that they would have not gotten just three years ago!

    At the HRO we do happen to be faced with the huge challenge of helping the less privileged get an education. Perhaps some students complain, but do not consider their own privilege (middle class, high educated parents, etc.), and do not realize that we are focusing on students with an immigration background, coming from poorer or less educated families, and who have the will to learn, but lack direct personal examples and structure. And we are making a difference with them, especially since the adoption of GrandeOmega (among many other changes, let is be said!). But the focus on the improvement is really centered on the first year courses, which change the most, whereas for example second year courses tend to get far less attention.

    Can I think of courses which indeed suffer from lower quality, and indeed *because* the focus is on the first year? Yes. Am I happy about it? No. Do I have an answer? No. And I am truly sorry for it.

    In the end, it is a cruel game of statistics and limited resources. The approach that saves more students with a more difficult background makes life more difficult for students who could attain levels of excellence if only the focus laid elsewhere. Yes, it is all true, and it makes teaching and making decisions at this level very difficult and painful.

    PS: let’s clarify the professionaly relations in a clear way then. I believe in total transparency, so you have a right to ask, and also to get a full answer from me. I work for Hoppinger and the HRO, and am co-owner of GrandeOmega. GrandeOmega builds an application for teaching programming, which is sold to the HRO, and a series of other customers. GrandeOmega is primarily focused on companies, but given my direct relation with the HRO it was indeed also applied there. The decision to use GrandeOmega is entirely taken by management, the leerlijn coordinator, and the direction of the HRO. In this decision, I am only allowed to propose and argue, but ultimately it is completely in their hands, as it should be. I also do not participate in most meetings, so I am really extraneous to the decision and the reasoning behind it. My job is to give lectures, and prepare materials, and literally nothing more. This makes the cut more clear, again, as it should be.

    I am also CTO of Hoppinger. Hoppinger has built a website for GrandeOmega. Hoppinger supplies no software to the HRO, nor does it sell any services to the HRO. Hoppinger is a very different company from GrandeOmega, with a different set of sold services (kick ass websites, portals, b2b web applications), whereas GrandeOmega only makes one single product. There are some synergies between Hoppinger and GrandeOmega, but 95% or more of what happens within Hoppinger does not even remotely have anything to do with GrandeOmega.

    PPS: especially to the anonymous poster. You seem distressed. Please realize that there are a lot of people who want to help. I am obviously touched personally by your words in a way that is certainly not emotionally pleasant, but ultimately I am most concerned that perhaps we are doing you (and certainly others) wrong. If I have ever given the impression of not caring, of harboring negative feelings against any student, it has been a fault, I am human, and try consciously to do better each day.

    I really want to help. If you decide to contact me personally (send an email, call, drop by, whatever), be absolutely sure that not only there will be no direct repercussions against you, but also that I will do anything in my power to help, or at least provide more context. And that your intervention will remain anonymous outside of our interactions.

    Please help me fix this.

  17. Ik denk dat het hier op profielen een goede discussie is. Waar het niet gaat om naming en shaming maar problematiek boven tafel krijgen zodat verbetering mogelijk wordt. Persoonlijk zou ik denken dat dit vooral moet gebeuren binnen het instituut binnen alle mogelijkheden die er zijn.

    IMR (studenten + docenten+directie)
    Opleidings-commissie (Studenten + docenten)
    Curriculum Commissie (docenten)
    Werkveld commissie (externen+ docenten)
    Toetscommissie (docenten)
    Klassen-vertegenwoordigers-overleg (Studenten+ ?)
    SLC-les (studenten + SLC docent)

    Zoals blijkt uit de CMT IMR notulen staat het daar zeker op de agenda. Opleidingscommissie kan ik niet beoordelen omdat daarvan geen verslagen van zijn. Idem Curriculum Commissie, Toetscommies, werkveld. Materiaal uit deze commissies kan beste transparant gemaakt worden en je kunt een mooi verbeter-loop krijgen als je issues, problemen benoemd en daar verbeteracties aan verbind.

    Ik begrijp zeker wel een aantal van de beschreven klachten en dat is niet uniek CMI (INF) maar is daarom het onderwijs zo slecht zoals je zo kunnen concluderen op basis van NSE? Ik denk dat de NSE nuttig is maar ook beperkingen heeft, zie de andere discussie hier op profielen vanuit het Panel.

    Inmiddels lang geleden hebben we voorstellen gedaan dat studenten problemen, irritaties direct kunnen melden via een APP. Dan zal niet alles opgelost kunnen worden maar je hebt dan een direct beeld wat er zo speelt. Een moderne leeromgeving zoals we nu aan het testen zijn bij IGO kan ook veel problemen en irritaties voorkomen. Tien jaar geleden klaagden studenten ook over het grote aantal informatiekanalen dat CMI-INF in die tijd gebruikte… Dan kan best slimmer en beter.

    Ik denk dat veel studenten berusten in de situatie zoals die is maar dan ook soms in een soort slachtoffer rol kruipen en bij het invullen van de NSE niets positiefs meer kunnen zien. Dat zie je soms ook bij het medewerkerstevredenheid onderzoek onder docenten.Nadeel van NSE is vopor mij dat het vrij globaal is en dat je niet altijd je vingers achter de problemen krijgt.

    Kortom, ik denk dat als iedere speler (rol) zijn best doet het vanzelf beter zal worden… Stap voor stap…

    Binnen de Hogeschool is bij andere instituten en opleidingen veel ervaring metwat wel en niet werkt, gebruik die kennis en ervaring of is dat te simpel.

  18. Arthur, je hebt absoluut gelijk: stap voor stap, met zijn allen aan de slag, en langzaam wordt het steeds beter.

    En ik vind ook dat klagen is nu veel te goedkoop geworden, en er wordt geklaagd zonder een gevoel van verantwoordelijkheid en realiteitszin. Dit gevoel dat soms studenten “in een soort slachtoffer rol kruipen” heb ik ook, en ik wil er vanaf. Als ze dan beginnen bij bedrijven is het meestal best een shock: echt mogen ze niet meer klagen, krijgen ze minder aandacht, ze moeten gewoon meeleven met imperfecties, niet ideale projecten en klanten, etc.

    Zijn we misschien een hele generatie aan het misleiden met een onderwijs systeem die een verkeerde beeld van de werkelijkheid toont aan ons studenten?

  19. Juist Giuseppe! Ik meen dat we genoeg mogelijkheden hebben, in de formele overleggen maar juist ook in de klas en met vooral de groepen om gesprek aan te gaan. En dan niet aanhoren en volgende hoofdstuk maar de punten op de backlog zetten en in sprints van 2 weken verbeteren. Er zijn inmiddels zát HR collega’s opgeleid in het Lean denken en wat mooier dan samen met studenten te werken aan verbeteringen. Ik ken een concernstaf-collega, goed thuis in processen maar ook Lean die nu verbeter traject aan het doen is bij een instituut waarbij naast een kritische blik op hoe we dingen doen (en vooral als het veel te omslachtig gaat) juist de “customer journey” uitgangspunt wordt genomen. Dus inspelen op wat de student verwacht maar ook duidelijk maken aan studenten dat we opleiden tot HBO professionals die zelf ook hun verantwoordelijkheid nemen.

    Maar herken ook wel bepaalde klachten van studenten. Ik heb zelf Wijnhaven altijd als heel onprettig gebouw gevonden en was m.i. eigenlijk als oud-bankgebouw ongeschikt voor onderwijs. Ok, er is veel aan geprutst maar het blijft onprettig voor mij.

    Onderwijslogistiek maar ook afstemming tussen docenten wordt bij grote hoeveel docenten en studenten lastig of zelfs onmogelijk. Dus terug naar goed organiseerbare groepen studenten met een zoveel mogelijk vaste kern van docenten die elkaar kennen.

    Goede voorlichting aan de poort voorkomt uitval. Studenten willen heel graag HBO diploma Informatica vanwege beroepsperspectief maar soms hebben ze zich vergist over de inhoud van de opleiding en de beroepstaken. Studenten met de juiste drive hoef je niet te vragen aan de slag te gaan, die doen dat uit zichzelf wel. Die studenten worden gefrustreerd door ontbreken van faciliteiten en mede door studenten die niet aan de slag willen is mijn ervaring.

    Moderne Leeromgevingen zoals Canvas of D2L kunnen student maar ook docent helpen bij het leerproces maar er zijn m.i. ook genoeg MOOC’s die studenten bij was technischer vakken kunnen helpen. Als je dan toch kiest voor hoorcolleges, neem die op video op zodat de student dat thuis nog een kan nalezen.

    We moeten als docenten ook niet in het “racket” (https://goo.gl/LCMzxU) stappen dat de studenten generatie van nu een probleem heeft, onderwijs verandert zoals ook de maatschappij veranderd en dat geldt zeker ook voor het mooie vak software engineering.

    Vragen die we elkaar moeten stellen zijn denk ik:

    – deugd de inhoud van een studieonderdeel qua inhoud?
    – is de onderwijsuitvoering op orde
    – klopt de onderwijslogistiek?
    – heeft het waarde in de opleiding tot HBO-I professional?

  20. Soms heb ik het idee alsof jullie denken dat dit een liefdadigheidsinstelling is. Ik betaal geld voor deze opleiding en ik mag daar best iets van verwachten. Het maakt mij niet uit dat jullie de feedback niet tijdens mijn periode nog kunnen verwerken, maar ik heb er uiteraard wel voor betaald. Ik vraag me dan ook af waarom ik een studieschuld aan het opbouwen ben terwijl ik er amper profijt van heb. Het contrast is zo groot tussen de beoordeling van de studenten en die van de docenten. Wanneer ik een onvoldoende haal wordt ik daar keihard voor afgestraft, haal ik niet genoeg punten voor een BSA dan moet ik stoppen met de opleiding. Geeft een docent een cursus wat alleen een naam draagt, zonder fatsoenlijke leermiddelen, dan gebeurd er niets.
    Ik zou op zijn minst per cursus moeten kunnen betalen, is het niet af dan gaat niemand daar voor betalen.

    Het bedrijfsleven kan het zich niet veroorloven om slordige fouten te maken, mijn gemaakte uren kosten tenslotte geld. Ik hoef niet te klagen want als ik een probleem heb wordt dit ook daadwerkelijk opgelost. Om nog maar niet te spreken van imperfecties en niet ideale projecten.

    De tijd dat het kost om deze discussie te voeren kan ook worden besteed aan het herschrijven van een cursushandleiding. Het wordt tenslotte bekostigd door de studenten en van belastinggeld. Klagen kost mij anders best veel geld, laat staan het oplossen van jullie fouten.

  21. Het spijt me dan, maar ik denk niet dat jij wilt bijdragen aan een oplossing. Je roept best veel dingen waar je weinig van weet (misschien schrijf ik hier op eigen tijd, hoe weet jij in hemelsnaam als ik deze uren zou toch moeten besteden aan cursussen?, en hoe weet jij wat mijn taken zijn, en welke van andere docenten?), je doet je best om een onaardig toon te gebruiken, je gebruikt naming and shaming, en uiteindelijk zeg jij dat het om geld gaat: jij betaalt, en je wilt meer.

    Ik hoop dat, ooit, je zal door je eigen emotie en negativiteit heen kunnen zien, en constructief mee doen aan een gesprek met de school, zonder alleen maar te proberen om te kwetsen en pijn te doen om je eigen negatieve emotie op anderen te belasten. Em kwetsen doe je, maak je geen zorgen. Er zijn meerdere docenten die ons gesprek lezen met een donker gevoel van onmacht en onzekerheid, ook als zij iedere dag hun best doen.

    En als ik zo vrij mag zijn om jouw advies te geven, gewoon zo, op een afstand: het lijkt alsof misschien je issue is dat je onvoldoende passie en geluk haalt uit je studie. Ga op zoek naar de bron van je negativiteit. Naar mijn ervaring is zo’n situatie meestal een teken van een dieper ontevredenheid. Misschien is dit juist niet de juiste studie voor jou, en je zoekt een oplossing buiten jezelf, terwijl misschien moet je naar binnen kijken.

    Als ik terug denk aan mijn eigen studie, ik kan je zeker vertellen dat het was wel vol met issues. Te veel theorie, geen praktijkvoorbeelden, uitdated cursussen, en nog meer. Toch was ik zo vol met passie dat het uiteindelijk heb ik het allemaal kunnen overleven, zonder te veel te klagen. Als je genoeg passie hebt, dan komt het zeker goed. En er zijn veel studenten die toch met passie studeren, en niet veel (positief) feedback geven, omdat ze redelijk tevreden zijn en geen zin hebben in weer zo’n enquête. Misschien zoek jij ook zo’n echo chamber van negatieve stemmen om je eigen standpunt te bevestigen?

    Ik nodig je toch weer uit om een biertje, koffie, of wat dan ook te komen drinken. Je doet alsof je mijn uitnodiging negeert, maar ik zeg het nog een keer: ik denk dat je help kan gebruiken, en ik zal zeker de tijd maken voor jou. En ik beloof het hiet, in publiek: ik zal mijn best doen om jouw anonimiteit te beschermen, omdat zo’n recht heb je.

  22. Het lage cijfer heeft waarschijnlijk ook veel te maken met randzaken (communicatie kan veel beter, af en toe zijn bepaalde dingen heel onduidelijk). Qua vakken zijn er een aantal vakkeb waarvan ik vind dat ze totaal onnodig zijn (Skills, om een voorbeeld te noemen).

    De development vakken, daarentegen, vind ik heel sterk. Ik zou het bijvoorbeeld een hele vooruitgang vinden als er verplichte wiskundelessen waren in het eerste jaar (Software Engineering is natuurlijk gebouwd op een wiskundige fundering), want als je van het MBO komt ben je je wiskunde een beetje kwijt. Ik zou het heel handig hebben gevonden als we in plaats van “Presenteren in het Engels (Skills vak)” een vak hadden gekregen met focus op het lezen en begrijpen van wiskundige formules.

    Vakken zoals Algorithms, R, Advanced Programming etc. zijn inhoudelijk heel sterk, en samengesteld door docenten die hun PhD hebben gehaald, die begrijpen dus wel waar ze het over hebben. Highlight vond ik bijvoorbeeld Software Engineering en Datascience. Bij SE 1 werd er gebruik gemaakt van TypeScript, maar werd het ingezet als een functional programming language. Dan zie je hoe onder de motorkap Monoids, Functors en Monads in elkaar zitten.

    Er zijn zeker verbeterpunten, maar ik vind dat het met de kern (development vakken) wel goed zit. De docenten nemen de tijd voor je, maar dan moet je ze natuurlijk wel benaderen. Studenten die deze vakken niet halen besteden niet genoeg tijd aan het huiswerk, of stellen geen vragen.

    De practicums zijn goed en uitdagend, maar ik had soms wel het gevoel dat er geen code samples waren voor bepaalde uitwerkingen, maar ik lees hierboven dat de docenten daar uitgebreid mee bezig zijn.

    Het lage cijfer kan ook te maken hebben met de hele hoge uitval, dus misschien moeten ze een student eerst testen of ze aanleg hebben voor Software Engineering. Vanuit dit moet verder worden gebouwd, studenten (ik ook, hoor) voelen zich te snel persoonlijk aangevallen of benadeeld.

  23. Beste Guiseppe,

    Ten eerste; Goed dat je het gesprek wilt aangaan met de studenten hier en het ‘probleem’ wilt oplossen. Ik waarder je inzet en prijs het aan. Daarnaast wil ik je wijzen op de manier waarop je dat probeert te doen. Ik heb je comment even in Word geplakt en CTRL+F toegepast, want in je laatste comment gebruik je 27x het woord ‘je’, 6x het woord ‘je’, 4x het woord ‘jou, en tot slot 2x het woord ‘jouw’. Daarentegen gebruik je het woord ‘ik’ slechts 15x in context..
    De(ze) verhoudingen leveren geen positieve bijdrage aan je doel, namelijk (en aannemelijk) in gesprek gaan met studenten.

    Informatica studenten staan (stereotyperend) niet bekend om de sociale vaardigheden/interactievermogen waardoor het onder normale omstandigheden al moeilijk is om het gesprek aan te gaan, maar door je focus op de schuldvraag vanaf je eerste comment waarbij je alle schuld in de schoenen van studenten schuift (‘in een soort slachtoffer rol kruipen’) maak je het nog moeilijker voor iedereen, waardoor de problemen niet opgelost raken en de frustraties als maar toenemen aan beide kanten.

    Focus je a.u.b. niet meteen op de ‘schuldvraag’ door je emoties hierin te laten leiden, want je intenties (en die van de meeste van je collega’s zijn goed) maar het schort ‘m nou juist aan het ontbreken van een luisterend oor in dit soort zaken. Één die niet een leger aan juristen en professionals achter zich heeft staan en op alle vragen politiek correct antwoord geeft door de schuld meteen van zich af te schuiven uit vrees voor rechtszaken!

    Ten tweede; Ik kies bewust niet voor de anonimiteit hier op profielen en daarbuiten.Ik ga graag het gesprek aan met iedereen. Maar ik weet/ken het risico hiervan als geen ander.. docenten/managers/directeuren gaan je anders aankijken en behandelen en dat kan nadelige gevolgen hebben voor je studievoortgang (zoek maar is op hoe lang ik al aan het studeren ben in Osiris en vraag is rond bij je collega’s wat ze van mij vinden, wellicht is daar een correlatie).

    Tot slot; Ik krijg het gevoel dat jouw (en die van Arthur v.d. Molen) perceptie van de werkelijkheid totaal anders is dan die van studenten als ik zo naar de reacties kijk. De mismatch is hier echt opvallend en komt duidelijk naar voren waar echt iets aan gedaan moet worden. Wellicht zijn jullie als docenten vergeten hoe het nou is om in de ‘schoolbankjes’ te gaan zitten? Wellicht helpt het als jullie als collega’s bij elkaar met een klas meedraaien als STUDENT vanaf het begin van een onderwijsperiode om zo de frustraties zelf mee te maken (het ontbreken van modulewijzers/geen toegang op Cum Laude/hoorcollege’s zonder microfoon waar je helemaal achteraan gaat zitten, etc.)

  24. Ik wil iedereen bedanken voor de discussie. Het is moeilijk geweest, het heeft pijn gedaan, maar ik neem nieuwe inzichten mee en dit is wat telt!

    Ik wil iedereen die de tijd heeft genomen om zijn standpunt uit te leggen en verdedigen persoonlijk laten weten dat ik vind dit soort discussie leerzaam, krachtig, en belangrijk.

    Verder, ik respecteer en bewonder het moed van iedereen die met zijn echte naam durft mee te doen aan zo’n discussie. Niemand mag benadeeld worden voor zijn eerlijk mening, dus weet dat ik zal nooit iets tegen zo’n student doen, en juist verdedigen het recht om een vrije mening uit te drukken zonder angst voor repercussie.

    Zo maken we ons hele maatschappij beter, stuk voor stuk. Zo belangrijk is ons discussie en zoektocht.

    Ik verlaat deze thread nu. Ik ben beschikbaar in real life, zoals altijd, voor verder vragen. Hoppinger heeft fantastisch Lavazza Oro koffie, en op school kan het ook altijd!

    PS: word count
    “Ik”: 8
    “Je”, “jij”, etc: 0

    Ik word steeds beter 😀

    Pps: met de laatste zin, is het 9 geworden.

Spelregels

De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.

  1. Comments worden door de redactie gemodereerd. 's Avonds en in het weekend gebeurt dat niet standaard, en kan het dus langer duren voor je opmerking online komt.
  2. Houd het netjes, beschaafd, vriendelijk en respectvol. Niet vloeken of schelden.
  3. Dwaal niet af van het onderwerp (blijf ‘on topic’).
  4. Wees kort, duidelijk en maak een punt.
  5. Gebruik argumenten, geen uitroepen.
  6. Geen commerciële boodschappen.
  7. Niet op de persoon spelen.
  8. Niet discrimineren, aanzetten tot haat of oproepen tot geweld (ook niet voor de grap).
  9. Van bezoekers die een reactie achterlaten op de site wordt automatisch het IP-adres opgeslagen.
  10. De redactie geeft reacties die dreigende taal bevatten door aan de veiligheidscoördinator van de Hogeschool Rotterdam.

Lees hier alle details over onze spelregels.

Aanbevolen door de redactie

Back to Top