Ooit een koe zien blozen? Nee: blozen is voorbehouden aan de mens. Wij kennen als enige soort schuld- en schaamtegevoelens. Die zijn heel functioneel. Ze zorgen ervoor dat we elkaar (meestal) niet om het minste of geringste de hersens inslaan of onszelf op andere manieren asociaal gedragen en opstellen. Ik schreef het al eerder: onze evolutie blijkt een ‘survival of the kindest’: niet degenen met de grootste bek, meeste spierkracht of vetste bankrekening zijn leidend.

Best goed dus dat er schuld- en schaamtegevoel bestaat. Maar over alles waar ‘te’ voor staat, is niet goed, zei mijn moeder altijd. Teveel schuld- en schaamtegevoel zorgt voor beklemmende regels, eisen en verwachtingen over onszelf. We vergelijken onszelf voortdurend met anderen om de norm vast te stellen en doen daar nog een flinke schep bovenop. Pas dan is het goed genoeg anno nu. Pas dan kunnen we leven met onszelf en enigszins tevreden zijn.

Mijn collega’s en ik hebben er een drukke baan aan om de slachtoffers van die hopeloze wedloop tegen zichzelf op te vangen. Ze ontroeren en raken me diep. Iedere keer weer. En dat is omdat ik mezelf zie. Met ietwat holle ogen, donkere kringen eronder, het gezicht bleekjes, het lachje nerveus, de adem hoog en de schouders gespannen leggen ze me uit dat die wedloop echt de enige weg, de enige manier is.

Ik stel dan de vraag die helpt om een ander perspectief te activeren. ‘Wat zou jij tegen een vriend met dit verhaal zeggen?’ En dan komt het. ‘Nou, dat het goed genoeg is zo. Dat hij niets anders dan zijn best kan doen en dat hij fouten mag maken.’ En na het zeggen van die zin voelen ze zich altijd betrapt. ‘Ja, voor anderen weet ik het heel goed. Maar nu ik zelf nog’.

Ja, laten we daar beginnen en eindigen. Ben je er nog lezer? Je hebt dit vast herkend. Jij bent er ook zo een met die dubbele standaard. Luister even want ik wil je iets belangrijks zeggen. Je bent goed zo. Je bent helemaal oké. Jij vooral! Wees een vriend voor jezelf zoals je die bent voor anderen. Durf te deugen. Voluit.

Volg ons op Instagram

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.