Blog Sterre: De finish is in zicht maar voelt onbereikbaar
Blog van SterreGepubliceerd: 12 hours ago
| 
|
Okke de Jong is hogeschooldocent en coördinator van het Excellentieprogramma van de Rotterdam Academy. Daarnaast is hij startup coach voor de Startup Academy. Hij schrijft graag over zijn studenten, de vele facetten van het docentschap en zichzelf. Eerdere blogs van Okke vind je hier.
Foto: Paul van der Blom
Dikke tranen rollen over haar wangen. Snikkend vertelt mijn studente dat ze vermoedt dat ze dyslectisch is. Dat ze daarom haar schrijfopdrachten verknald heeft. Maar dat ze geen geld heeft voor een test, waarmee ze een coulanceverklaring zou kunnen krijgen bij de decaan.
Deze studente heeft duidelijk een schouder nodig om op uit te huilen en iemand die de tijd heeft om oplossingen te zoeken. Maar na tien minuten moet ik zeggen: ‘Sorry, je tijd is om.’
Dames en heren, werkdruk zuigt. Ik kan mijn studenten niet de tijd en de aandacht geven die ze nodig hebben, omdat mijn agenda overvol zit. Noodgedwongen moet ik portfolio’s in maximaal twintig minuten nakijken, waardoor er geen tijd is om de broodnodige feedback in de kantlijn te schrijven. Ik heb te weinig tijd om mijn lessen voor te bereiden zoals ik ze graag wil geven: inspirerend, vol humor, met voorbeelden uit de beroepspraktijk die aansluiten bij de belevingswereld van mijn studenten. Maar nee, ik heb maximaal een half uur om een powerpointje in elkaar te draaien. Want de volgende klus ligt al op me te wachten.
Ik hoor veel verhalen over te hoge werkdruk. Heel veel. Een collega vertelde dat haar man een Playstation heeft gekocht, ‘omdat ze toch elke avond aan het werk is’. Een andere collega draaide ooit met 40 graden koorts een tentamen in elkaar.
De rek is er simpelweg uit: als een collega vraagt of ik haar les kan overnemen omdat zij een begrafenis heeft, moet ik dat weigeren. Zelfs die twee uurtjes kan ik niet missen. Beginnende docenten met een aanstelling van drie dagen per week moeten er vijf werken om hun werk af te krijgen. Maar ja, docenten hebben nou eenmaal hart voor hun studenten, die laat je niet lijden onder jouw werkdruk.
Docenten willen van nature hun werk goed doen, want ze hebben een enorme verantwoordelijkheid: de educatie van onze jeugd, onze toekomst. Van dat verantwoordelijkheidsgevoel wordt schandelijk misbruik gemaakt. En dus werk je maar wéér een avond tot 23 uur door, hoewel je de volgende ochtend om 6 uur al weer op moet. Je eigen driejarige dochtertje wil in het weekend graag met je spelen, maar heeft het inmiddels met een gebroken hartje opgegeven om jouw aandacht op te eisen.
Dit is een oproep om terug te keren naar de basis: lesontwikkeling, lesgeven en begeleiding. Aandacht en tijd voor studenten. Didactiektrainingen. Vertrouwen hebben in docenten, geen controle uitoefenen.
Geen beleidsstukken meer. Geen commissies meer. Minder vergaderen. Geen verplichte professionaliseringsdagen meer, waar twintig professionals de hele dag post-its vol kliederen. Geen dedain meer voor uitvoerend werk. Geen victim blaming meer door te beweren dat ‘je dan maar efficiënter moet werken’. Wel vernieuwing, maar niet ieder jaar een nieuw curriculum. En bovenal: meer docenten om de werkdruk te verminderen.
Leest u mee, college van bestuur? Krijg ik ooit meer tijd om mijn studenten te troosten?
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Je legt de vinger op twee zere plekken, Okke: te weinig aandacht voor studentenwelzijn en te weinig aandacht voor het eigen welzijn (en voor het welzijn van collega’s). Binnen de HR zijn dit sluimerende thema’s, die wij met elkaar goed moeten aanpakken. Goed dat jij ze benoemt! Wie gaat het brede welzijnsdebat op de HR met ons voeren?
Het is net alsof ik mijn eigen dagboek zit te lezen.
Is mij uit het hart gegrepen. Werkdruk: men gelooft het eenvoudigweg niet. Door overvolle agenda mis ik vaak cruciale informatie. Het zuigt energie uit me weg. Ik ben schrikbarend onverschillig geworden in de afgelopen jaren. Het dedain wat schuilt in het begrip ” werkdrukbeleving” is vreselijk: ” werkdruk? Dat is iets uit jouw belevingswereldje dat bestaat niet echt!
Ik zie mensen om mij heen omvallen. En niemand doet een poging om dat eens keihard aan de kaak te stellen. Commissietjes die daar mee aan de slag zouden gaan stranden…omdat ze het te druk hebben. Dat is de schrille waarheid. Ik word er erg verdrietig en dus onverschillig van.
Studentenwelzijn kan alleen hand in hand gaan met het welzijn van de mensen die er vorm aan geven: wij allemaal. Dus een heel goede en belangrijke boodschap geef je hier af. Als studentendecaan zien, horen en voelen we deze roep ook. Er gebeurt ook veel in de richting van studentenwelzijn, maar zoals vaak met grote organisaties zoals ook de HR, het gaat minder snel dan je soms zou willen. En ook op het gebied van werkgeluk en vitaliteit van personeel zijn er veel goede initiatieven. Maar ook hier loopt men regelmatig aan tegen de traagheid van de organisatie. Wie weet: zijn we ook hier toe aan een staking? 😉
Herkenbaar, ik heb de afglopen jaren de werkdruk niet zien afnemen – ondanks het “extra” geld dat naar het onderwijs is gegaan. Ik zie een dynamiek tussen:
* “ambities” (wat we met zijn allen willen bereiken, hoe hoog we de lat leggen);
* “vraag” (meer instroom van studenten, hogere eisen van studenten, werkveld, accreditatie, meer accountability, meer vraag om in commissies deel te nemen);
* “resources” (de tijd, hulpmiddelen en met name energie en aandacht die beschikbaar zijn).
Deze drie elementen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Ik zie in mijn team dat we grote ambities hebben, maar niet deze niet altijd afstemmen met de middelen en tijd die beschikbaar zijn – althans, daar wordt pas over nagedacht als het “gevoeld” wordt, maar dat is vaak te laat om in te grijpen, dan zit je al halverwege het collegejaar. Eveneens is met de komst van de prestatiebeurs, de vraag van studenten veranderd – de druk die zij voelen wordt doorvertaald naar het werk van docenten.
De opmerking “efficienter werken” is de standaard oplossing die ik hoor ik met enige regelmaat van onze directeur en management team – maar dit soort loze management termen laten ook zien hoe ver sommige managers van de werkvloer staan. De misvatting is dat een onderwijssysteem tot in het oneindige geoptimaliseerd kan worden, alsof het een industrieel productie process is.
Maar na meer dan 10 jaar in het onderwijs, heb ik geleerd dat onderwijs voornamelijk mensenwerk is, zoals Okke al aangeeft. Het wordt gemaakt door mensen, met name studenten en docenten. En menselijk gedrag laat zich niet altijd efficiënter organiseren. Een student “0,2 jaar eerder” (letterlijk gezegd door mijn directeur) af laten studeren is afhankelijk van vele factoren, waar een opleiding of docenten slechts invloed heeft op een paar daarvan. Een relatie die abrupt beëndigd wordt, kwakkelende gezondheid, financiële problemen etc liggen allemaal buiten het bereik van een docent. Als ik als docent drie hoorcolleges op een dag heb gegeven, ben ik daarna uitgeteld, ook al heb ik dan nog 3 werkuren te gaan, meestal komt er niks meer uit. En veelal wordt de inzet van docenten ingepland op basis van tijd, niet “energie” die beschikbaar is.
Ik ben het helemaal met Okke eens, we moeten eens een keer een grote schoonmaak van ons takenpakket doen, en kritisch tegen het licht houden wat daadwerkelijk bijdraagt aan goed onderwijs, de ontwikkeling van de student en docent.
Okke, ik heb niets dan lof voor dit stuk. Goed verwoord, je slaat de spijker op zijn (zere) kop!
Als je puur naar de ptd kijkt, klopt het nog best aardig. In die ptd wordt alleen met een zeer belangrijk punt geen rekening gehouden: versnippering. Als ik een hele dag vrij te besteden heb, heb ik mijn nakijkwerk best af, mijn lessen voorbereid en mijn gesprekken gevoerd. Maar roosters zijn versnipperd, studenten en collega’s hebben vragen, korte termijn details en lange termijn werkzaamheden lopen door elkaar. Voor al deze zaken is omschakeltijd nodig en die krijgen we niet. Ik heb al een paar keer een paar weken bijgehouden waar ik mijn uren aan besteed. Het bovenstaande kost één tot anderhalf uur per dag, grofweg tien tot twintig procent van je beschikbare tijd. MMM-tijd noem ik het: mail, management en meuk. Niet dat ik mijn tijd verlummel, het hoort bij het werk. Alleen zit ik volgens mijn ptd zit ik meer dan 100% vol … met efficiënt te plannen werk. Efficiënter werken wil ik graag, maar kom niet aan met timemanagement ….