Blog Okke: Morele ambitie
Blog van OkkeGepubliceerd: 6 days ago
| 
|
Okke de Jong is hogeschooldocent en coördinator van het Excellentieprogramma van de Rotterdam Academy. Daarnaast is hij startup coach voor de Startup Academy. Hij schrijft graag over zijn studenten, de vele facetten van het docentschap en zichzelf. Eerdere blogs van Okke vind je hier.
Foto: Paul van der Blom
Studenten in ons economisch onderwijs leren dat groei en winstmaximalisatie het doel zou moeten zijn, terwijl dit ten koste gaat van de planeet en de mensheid. Kees Klomp, onze nieuwe lector Betekeniseconomie, maakt hier terechte bezwaren tegen, maar hij gaat niet ver genoeg.
Ook andere onderdelen van ons onderwijs zijn gebaseerd op oude, schadelijke opvattingen. Opvattingen die de komende dertig jaar kunnen leiden tot (nog meer) klimaatverandering, massaextinctie en de uiteindelijke ineenstorting van onze beschaving.
Ik deel de zorgen van Klomp over onze toekomst. Ook ik wil mijn kinderen een klimaatneutrale, zorgeloze toekomst nalaten. Maar daarvoor zijn wel radicale maatregelen nodig, die gebaseerd zijn op gezond verstand én op wetenschappelijk onderzoek:
1. Hervorm ons onderwijs. We moeten studenten nog kritischer leren denken en doordringen van het belang van biodiversiteit en schone energie. Voorkomen dat we argumenten zoals ‘China stoot veel meer CO2 uit’ steeds opnieuw moeten ontkrachten. We moeten onze studenten niet langer opleiden voor bullshitbanen die maatschappelijk niets opleveren, maar voor zinvolle beroepen. En bovenal hebben we de ethische plicht om onze studenten te leren hoe de wereld écht in elkaar zit. Dat er geen oneindige groei in consumptie mogelijk is, bijvoorbeeld.
2. Belast inkomens en vermogens boven een bepaalde grens met honderd procent, om ongelijkheid, rentenieren en investeringen in fossiele brandstoffen te voorkomen. De allerrijksten richten immers veruit de meeste milieuschade aan. Waarom mag iemand het perverse bedrag van 175 miljard dollar bezitten, terwijl met een fractie van dat bedrag miljoenen kinderen van de hongerdood gered kunnen worden? Herverdeel dat geld, bijvoorbeeld in de vorm van een uitkering van € 100.000,- aan jongeren die 21 worden, zodat ze met een startkapitaal aan hun toekomst kunnen beginnen. Investeer in de publieke sector: geef de zorg een structurele loonsverhoging, leid de politie op om belastingontduiking aan te pakken of bied je burgers een onvoorwaardelijk basisinkomen.
3. Maak lobbyen (ja, ook van Greenpeace) strafbaar, want dit leidt tot ondemocratisch beleid dat de belangen van partijen met het meeste geld begunstigt.
4. Richt een burgerberaad op, met een diverse dwarsdoorsnede van de bevolking. Zodat de burger rechtstreeks invloed heeft op de politiek en milieuonvriendelijke maatregelen snel van tafel kan vegen.
5. Verbied social media. In documentaires zoals The social dilemma zien we dat social media leiden tot desinformatie over klimaatverandering, zelfmoord onder jongeren, verdeeldheid en uiteindelijk burgeroorlog. Weegt dat op tegen een like voor je nieuwe kapsel? Nee dus.
6. Stop subsidies en investeringen in fossiele energie. De olie-industrie heeft ons de afgelopen vijftig jaar voorgelogen over de gevolgen van CO2-uitstoot, dus het geduld is op. Verander van koers of ga ten onder.
7. Reken de CO2- of milieubelasting van producten of diensten door in de verkoopprijs, zodat mensen eindelijk beseffen hoe belastend consumptie is.
We leven in het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens het klimaat beïnvloedt. We kunnen het tij keren en onszelf behoeden voor zelfvernietiging. We hebben de technologie en de financiële middelen. Wat ontbreekt is kennis bij onze studenten, die onze toekomst vorm gaan geven. En het overbrengen van kennis is de kerntaak van ons onderwijs. Laten we hopen dat deze kennis leidt tot een gevoel van urgentie, zodat we de bovenstaande maatregelen gaan uitvoeren. Zodat we het Antropoceen gaan overleven.
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief. De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Ja mensen, Sinterklaas bestaat echt!
Hallo, Paul. Die euro 100.000,- is gebaseerd op een idee van Thomas Pikkety. En hij is geen Sinterklaas, maar hoogleraar. Dat startkapitaal is prima te financieren.
Wat me opvalt is dat je punt 1 (waar ik het mee eens ben) feitelijk teniet doet in je andere punten. Je roept studenten namelijk op zelf kritisch na te denken, maar vervolgens zet je 6 punten neer die jouw persoonlijke politieke mening weergeven, die geenszins gezond verstand noch wetenschappelijk onderbouwing aantonen.
Is het niet juist zo dat we studenten opleiden zelf een (politieke) mening te vormen in plaats van ze te vertellen wat ze moeten vinden?
Je somt tenslotte een paar heel enge dingen op die in een liberaal democratisch Nederland echt niet thuishoren zoals beslag leggen op kapitaal en de oproep de vrijheid van meningsuiting in te dammen. Ironisch is dat laatste zeker, omdat je daar kennelijk als columnist zo graag gebruik van maakt…
Ik dacht even verzeild te zijn geraakt in het verkiezingsprogramma van GroenLinks, waar Jesse Klaver afgelopen week dezelfde utopische zienswijze inzake het nieuwe socialisme debiteerde. Gratis geld voor de jongeren, Burgerraden als in het oude Sovjet Rusland, en het is allemaal de schuld van het grootkapitaal. En hoe ethisch verantwoord ben je eigenlijk bezig, als je voor een student bepaalt welke banen zinvol zijn, en welke niet?
Verbeter de wereld, en begin bij jezelf, sprak mijn opa – de oude communist – altijd. En hij had gelijk. Een utopische wereld zoals onze Okke hier voorstelt, is geen wereld. Het is identiteitsdenken, en dat is nooit goed. Het individu verdwijnt, en daarmee de creativiteit. Verdienen mag niet meer, want er wordt belast, en niet meer geïnvesteerd. Jongeren vieren een wild feestje met gratis geld. Groei is uitgesloten. En als het individu uit de pas loopt, dan is daar de Burgerraad! En als de Burgerraad niet thuis geeft, dan is daar de overheid. Verander van koers, of ga ten onder!
Het verhaal van Okke doet mij denken aan A Brave New World, waarin John Savage de volgende woorden spreekt:
O wonder!
How many goodly creatures are there here!
How beauteous mankind is!
O brave new world,
That has such people in it!
Hij had nog niet in de gaten wat er werkelijk speelde, dat hij leefde in een wereld waar vrije wil was uitgeschakeld, en traditionele waarden niet meer bestaan. Een wereld hervormd als ware het Mao, die oude boeken verbrandde. Misschien moet Okke zijn baard maar alvast afscheren, en een grote snor laten staan. Als Groot Leider zal hij de toekomst hervormen! Of zullen zijn studenten iets slimmer zijn dan hij hierboven laat zien, wel in staat zijn zelfstandig te denken, en zelf met oplossingen komen? Ik denk het laatste.
@Frederik de Wit. Hartelijk dank voor je tegenargumenten. Het staat studenten uiteraard vrij om mijn punten 2 t/m 7 te betwisten. Dialoog en tegengeluiden zijn altijd welkom, maar hierbij geldt wel een beperkende voorwaarde: onze tijd raakt op. We kunnen niet meer eindeloos met elkaar praten, er moet actie ondernomen worden. Deze maatregelen zijn JUIST het product van kritisch nadenken. Maar als studenten nog betere ideeën hebben, dan moeten we daar uiteraard voor openstaan. En wat betreft wetenschappelijke onderbouwing: het idee van progressieve belastingen komt oorspronkelijk van Thomas Piketty. Hopelijk niet geheel onbekend en wel degelijk wetenschappelijk onderbouwd. En hoezo getuigt het niet van gezond verstand om subsidies op fossiele brandstoffen te stoppen? Heb je de ontwikkelingen rondom klimaatverandering überhaupt gevolgd?
Verder: uiteraard mogen studenten hun eigen mening vormen. Graag zelfs. Maar niet als dat de status quo handhaaft, want die luxe hebben we niet meer. Ik vraag me af of je de urgentie van de aankomende klimaatcatastrofe begrijpt.
Tenslotte: ‘beslag leggen op kapitaal’ = simpelweg belasting heffen. Niets mis mee in een democratisch land. En de vrijheid van meningsuiting heeft beperkingen: als jij iemand schaadt met jouw mening, desinformatie of nepnieuws, dan moet dat aan banden worden gelegd.
@Peter Ik moest erg om je erudiete commentaar lachen, hartelijk dank. Wel jammer dat je mij direct probeert te framen als een utopist en (dus) minder geloofwaardig. Ik heb nooit beweerd dat we naar een communistische heilstaat moeten koersen (zoals mijn opa graag had gezien), het individu moeten veronachtzamen of niet meer mogen verdienen. Je legt me dus woorden in de mond. En je doet een aantal ongefundeerde aannames: dat jongeren dat geld direct aan feestjes uit gaan geven, bijvoorbeeld. Of dat een burgerraad hetzelfde is als een dictatuur (het is juist een soort superdemocratie). Ik hoor uiteraard graag wat JOUW oplossingen zijn om klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit tegen te gaan.
“als jij iemand schaadt met jouw mening, desinformatie of nepnieuws, dan moet dat aan banden worden gelegd.”
Ik vrees dat die snor bij Okke niet zal misstaan 🙂
Overigens, tot slot:
Ik lees dat Okke tegen Frederik reageert met de woorden dat studenten best een mening mogen vormen, “maar niet als dat de status quo handhaaft. Daarom verlaat ik de discussie. Als een mening moet voldoen aan bepaalde eisen vooraf, dan heeft geen enkele discussie zin meer. Doe jij het licht uit, Okke?
@Peter Zaken als smaad, opruiing, inmenging in andermans verkiezingen via nepnieuws en desinformatie zijn feiten die gewoon strafbaar zijn. Daar is niet dictatoriaals aan. Jammer dat je niet met me meedacht over oplossingen. En jammer dat je bij een beetje tegengas al direct de discussie verlaat, Peter. Ik laat het licht van de rede en beschaafd overleg hier heerlijk branden.
Lekker prikkelend dit.
Laten we het licht nog wel even aan laten.
En naar elkaar blijven luisteren en het positieve eruit halen.
#respect
Los van de inhoud en of ik het daarmee eens ben, hulde voor je lef en moed Okke. Je weet altijd weer te bereiken dat het schuurt, en dat is niet alleen waar de glans ontstaat maar ook waar nieuwsgierigheid en motivatie beginnen. Dus blijf dat doen. Die Okkiaanse, Okkinese, Okkomane of toch eerder Okkofiele blogs.
Dit is een heel eng artikel. Bijvoorbeeld “Belast inkomens en vermogens boven een bepaalde grens met honderd procent”? Zo begon het in de Soviet Unie ook: de armen werden opgezet tegen de rijken, welke werden neergezet als de slechterikken. Ik erop dat de schrijver dit artikel heeft geschreven op een apparaat met Windows, wat ironisch genoeg niet mogelijk zou zijn als we niet zulke slechte rijkaards als Bill Gates hadden.
Okke, ik wordt zo intens gelukkig van dit artikel. <3
Hear hear, heel sterk artikel! Radicale stappen zijn onmiddellijk nodig om de desastreuse gevolgen van de klimaat en ecologische crisis tegen te gaan. En het ‘verdienen’ van een inkomen boven een miljoen is op geen enkele manier te verantwoorden. Hungry? Eat the rich!
Overigens raad ik van harte het boek ‘Anthropocene or Capitalocene’ door Jason Moore aan. Hij argumenteert dat we de mens niet al los van de natuur moeten zien, en dat de term ‘anthropocene’ de huidige ontwikkelingen niet afdoende dekt:
“The Anthropocene sounds the alarm—and what an alarm it is! But it cannot explain how these alarming changes came about. Questions of capitalism, power and class, anthropo- centrism, dualist framings of “nature” and “society,” and the role of states and empires—all are frequently bracketed by the dominant Anthropocene perspective. Second, the contributors to Anthropocene or Capitalocene? all seek to go beyond critique. All argue for reconstructions that point to a new way of thinking humanity-in-nature, and nature-in-humanity.”