Een jaar nadat de HR haar deuren moest sluiten vanwege de corona-pandemie vertelt demissionair premier Mark Rutte dat vanaf 30 maart alle studenten weer een dag per week naar school mogen. Dat is meer dan er sinds die eerste lockdown mogelijk was. En het virus is nog niet weg, momenteel zijn er dagelijks meer dan 5000 besmettingen en geldt voor heel Nederland het risiconiveau ‘zeer ernstig’.

Bormans vertelt Profielen-hoofdredacteur Tosca Sel hoe de HR aan de opdracht van Rutte gaat voldoen: ‘We maken nu de plannen waarmee bijna alle studenten een dag per week naar de hogeschool kunnen komen. Voor een aantal opleidingen is dit niets nieuws, hun studenten komen al een tijd weer naar school. Studenten die bijvoorbeeld op stage zijn of druk zijn met hun afstudeerprogramma komen misschien niet een dag per week naar school. Maar de woorden die Mark Rutte sprak hebben een betekenis voor alle studenten: het wordt mogelijk om weer meer naar school te komen en dat is fijn. Ik merk dat er bij veel studenten een groot verlangen leeft om weer terug naar school te komen en als we die ruimte krijgen dan pakken we ‘m.’

Wat als ik me niet veilig voel op de HR?

Een bezorgde student vraagt op Instagram: ‘Is er straks ruimte voor mij om thuisonderwijs te blijven volgen als ik me niet veilig voel op de HR?’ ‘Laat ik vooropstellen dat onze gebouwen heel erg veilig zijn’, zegt Bormans. ‘We hebben de panden zo ingericht dat er afstand gehouden kan worden en ik zou willen zeggen dat het in onze gebouwen even veilig is als op een wandelpad of in de supermarkt. Maar als je zelf kwetsbaar bent of samenleeft met extreem kwetsbare mensen, kan ik me voorstellen dat je dat risico niet wilt nemen. En we gaan dan ook niemand dwingen naar de hogeschool te komen.

Als je door omstandigheden niet naar school kan of wil, meld je dan bij je decaan, dan kunnen we een alternatief bedenken. Dat is allemaal niet eenvoudig want het is maatwerk, maar dat recht heb je. We hebben ook tegen de collega’s die daarover oordelen gezegd: wees mild en probeer daar oplossingen voor te verzinnen. Overigens zie ik dat veel studenten hun decaan weten te vinden. Het zijn er momenteel zoveel dat we extra decanen gaan aanstellen.’

Verplicht vaccineren/testen om onderwijs te volgen op de HR?

Vorige week schreef Profielen dat de Hogeschool Rotterdam deelneemt aan een wetenschappelijke pilot waarin uitgezocht wordt of en hoe sneltesten kunnen bijdragen aan meer fysiek onderwijs. Wordt het in de toekomst verplicht om een negatieve testuitslag te laten zien voordat je naar school gaat, vraagt een student op Instagram.

‘Het is aan ons als onderwijsinstelling om vormen te ontwikkelen waarin we geen oneigenlijke dwang uitoefenen op testen en vaccineren om de gebouwen binnen te komen’

Bormans: ‘Dat is vrijwel dezelfde discussie als die we voeren rondom de vaccinatieplicht. In Nederland worden mensen niet verplicht zich te laten testen of vaccineren. Die vrijheid zit erg diepgeworteld in het vaccinatiebeleid. We zijn een open samenleving waarin we de individualiteit van de mensen koesteren. En daar heb je als bestuurder weliswaar vaak een hoop last van omdat dat het een stuk ingewikkelder maakt, maar dat heb je te accepteren. Het is aan ons als onderwijsinstelling om vormen te ontwikkelen waarin we geen oneigenlijke dwang uitoefenen op testen en vaccineren om de gebouwen binnen te komen. Het is ingewikkeld, want we gaan waarschijnlijk naar een situatie waarin we moeten leven met corona, we gaan het virus waarschijnlijk niet verslaan. Net als dat we de griep niet hebben verslagen. Wel is er ieder jaar een griepvaccinatie voor kwetsbare groepen maar ook die is niet verplicht.’

‘Hoe gaan we die sneltests dan inzetten, als blijkt dat die bijdragen aan een veiligere hogeschool?’ vraagt Tosca tijdens de live-sessie. Bormans: ‘We gaan naar een situatie toe waarin mensen het plezierig vinden om zichzelf te laten vaccineren en als een bepaald percentage dat heeft gedaan, dan beschermen ze ons allemaal. Hetzelfde geldt voor die sneltesten. We kunnen geen toegangspoortjes creëren die ervoor zorgen dat je alleen binnenkomt met een negatieve test of een vaccinatiebewijs. Het interessante is overigens dat dit aspect ook meegenomen wordt in die pilot. We gaan die pilot ook gebruiken om na te denken over de privacykant en de ethische kant van het verhaal.’

Het dilemma: zorgplicht versus recht op onderwijs

Tosca: ‘Als hogeschool heb je dus een zorgplicht voor studenten en medewerkers: de hogeschool moet zorgen voor een veilige leer- en werkomgeving en de hogeschool moet onderwijs aanbieden voor studenten die niet mee willen werken aan testen en vaccineren. Onderwijs is en grondwettelijk recht. Hoe gaat dit in de praktijk werken?’

‘ls de grondwet niet verandert – en daar zou ik niet voor zijn – moet ik zorgen dat de weigeraars ook onderwijs krijgen. Zo simpel is dat’

Bormans: ‘Dat moeten we uitvinden. We willen in het najaar graag weer open voor een betrekkelijk genormaliseerde vorm van onderwijs en het ziet ernaar uit dat dat alleen kan door sneltesten in te zetten. Als de grondwet niet verandert – en daar zou ik niet voor zijn – moet ik zorgen dat de weigeraars ook onderwijs krijgen. Zo simpel is dat. Er is dus een kans dat er na de zomer een hybride vorm van onderwijs ontstaat waarbij er simultaan een gedeelte op locatie en een gedeelte online is voor mensen die principiële bezwaren hebben tegen testen of vaccineren, mensen die zelf besmet zijn en/of in quarantaine zitten en mensen die om andere redenen echt niet naar de hogeschool willen komen.’

Een student vraagt via Instagram: ‘Ga je de ziektekosten betalen als ik ziek word op school?’ ‘Nee’, antwoordt Bormans, ‘ik kan natuurlijk niet garanderen dat er niemand ziek wordt op school. Maar ik kan er wel voor zorgen dat de RIVM-maatregelen goed nageleefd worden op school. En daarvan zeggen de wetenschappers: als je die maatregelen goed naleeft, is de kans op ziek worden heel erg klein. Maar ik ben niet almachtig: ik kan niet rondvliegen en voor iedereen zwevende virusdeeltjes wegvangen.’

Coronamaatregelen op de HR

Tosca: ‘Waarom hebben we de school een jaar geleden eigenlijk dichtgedaan?’ Bormans: ‘Als leiding van de hogeschool zitten we altijd in een krachtenveld waarin we heel goed moeten luisteren naar wat de overheid zegt en soms zelfs gedwongen worden om dat te doen. Ik wil me nergens achter verschuilen: ik neem beslissingen in vrijheid, maar ook in gebondenheid. Die eerste lockdown nu een jaar geleden, dat was maatschappelijk gezien een paniekreactie. We gingen dicht want niemand wist wat er ging gebeuren. Achteraf gezien dachten we dat het een maandje zou duren en dat we dan wel terug naar normaal konden…’

Tosca: ‘Dus jij hebt eigenlijk niet het laatste woord over of de panden open of dicht zijn?’ Bormans: ‘Ik heb altijd samen met anderen het laatste woord. Ik ben al een jaar lang in doorlopend overleg met het team van de burgemeester, de RET, de veiligheidsregio en de mensen van de Erasmus Universiteit in overleg over de veiligheid in de stad. We dachten voor de zomer dat we na de zomer verder open zouden gaan, maar na de zomer werden we geconfronteerd met oplopende besmettingen onder jongeren en dat heeft bij beslissers op het niveau van het Outbreak Management Team (OMT) en andere lagen van de overheid een zekere alertheid te geven om die categorie goed in de gaten te houden. En nu ook lopen de besmettingen weer op in de studenten-leeftijdscategorie. Men is bang dat er na de derde golf ook een vierde golf gaat komen, mensen worden daar zenuwachtig van.

‘En nu ook lopen de besmettingen weer op in de studenten-leeftijdscategorie. Men is bang dat er na de derde golf ook een vierde golf gaat komen, mensen worden daar zenuwachtig van’

Tosca: ‘Wat zou er nu gebeuren als we ervoor kiezen om toch 100 procent open te gaan?’ Bormans: ‘Dat kan nu dus niet omdat er een dringend appel op mij als bestuurder van de Hogeschool Rotterdam wordt gedaan om me aan die regels te houden. En ik vind het dan ook mijn plicht om daaraan mee te werken en erop te handhaven als dat nodig is. Ik snap heel goed dat er een discussie plaatsvindt over de effectiviteit van de maatregelen en er zijn mensen die de ernst van de problematiek betwisten en we moeten eerlijk zijn: de wetenschap kent geen honderd procent zekerheid. Er is dus ook niet één waarheid. Mensen die het beleid in twijfel trekken krijgen lelijke labels opgeplakt, maar daar zul je mij als functionaris en mens nooit aan mee zien doen want het is ook zo dat de wetenschap – zeker in de begintijd – in het duister tastte.’ Als de minister nu tegen mij zou zeggen: “ga voor 100 procent open”, dan kunnen we toch maar tussen de 30 en 40 procent onderwijs aanbieden omdat die anderhalvemeter-regel de spelbreker is. Een normale laboratoriumles is voor 30 tot 40 mensen, door de maatregelen die nu gelden kan dat nu met maximaal 8. Dat betekent dat we dezelfde les meerdere keren moeten draaien voordat alle studenten hem hebben kunnen volgen. We kunnen gewoon niet veel doen met de regels die gelden op dit moment.’

Terug naar de hogeschool

Tosca: ‘Hoe moet het nu verder?’ Bormans: ‘Het signaal tijdens de persconferentie was duidelijk: we moeten uit het frame dat alles op slot blijft.  We moeten weer perspectiefrijk gaan denken. Eerst moesten we wennen aan het dichtgaan, nu moeten we wennen aan weer opengaan. Je mag veronderstellen dat we steeds meer ruimte krijgen en dat we na de zomervakantie meer ruimte krijgen en gaan nemen dan we het afgelopen jaar hebben gehad. En ik heb tegen de directeuren gezegd: we gaan die ruimte maximaal benutten.’

‘Wanneer mag het ondersteunend personeel weer naar school?’, vraagt een medewerker. Bormans: ‘Zoals het er nu uitziet in juni.’

Wie de volledige Instagram-live terug wil kijken, kan dat hier doen:

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Onafhankelijk nieuws over HR (@profielenmagazine)

Tekst: Tosca Sel
Fotobewerking: Demian Janssen

Volg ons op Instagram