Iets wat meteen te binnenschiet wanneer wij aan drukte en bezigheid denken, is de heilige doctrine van carrière en sociale vooruitgang. Een leeg cv is een treurig cv, en een treurig cv maakt het opbouwen van een burgerlijk en fatsoenlijk leven lastiger, vooral wanneer de eisen daarvoor elk jaar hoger worden. Schrikverhalen van mbo’ers of zelfs hbo’ers, die last ervaren van de oververzadigde markt, verdubbelen ons gereedschap om te gaan overwerken.

Dat is iets waar wij vanwege de materiële omstandigheden om ons heen weinig aan kunnen doen. Ook is het vooral voor jongeren moeilijk om in te schatten, hoeveel ‘preventieve cv-uitbreiding’ je moet uitoefenen om later comfortabel te zijn op de arbeidsmarkt. Denk bijvoorbeeld aan de tijdsgeest van tegenwoordig: uitstekende Engels-kennis en IT-vaardigheden moeten in het basispakket zitten. En het concept van het basispakket verandert elke paar jaar. Hoe ver moeten we gaan om aan de verwachtingen van de markt te voldoen? Daarom maar overwerk en gedrevenheid om het worst case-scenario te vermijden.

Overwerken en carrièrisme is in principe ook cultureel verankerd, wat het moeilijk maakt om op de rem te trappen. Deze culturele verankering ontstaat door een soort maatschappelijke en historische wisselwerking.

Door de huidige markt, die vergeleken met die van twintig, dertig jaar geleden gedefinieerd wordt door stagnerende lonen, hoge prijzen en daarom lage koopkracht, heeft de oudere generatie een behoorlijk cynisch perspectief op de beruchte jeugd van tegenwoordig ontwikkeld.

Wat de jongeren effectief meemaken zijn grote uitdagingen die hun tot drukte en overwerk dwingen. Wat de oudere generatie vooral hoort is ‘gezeur’, ‘verwendheid’, ‘gevoelige jongeren die niet weten wat ze aan onze samenleving hebben’.

Ik wil niet te ver gaan in het generaliseren van groepen, maar ik zie wel de tendens dat jongeren het gevoel hebben dat ze tegenover de oude conservatieve instituties iets te bewijzen hebben. In het aangezicht van de economische situatie voelen jongeren de druk om te presteren en de reputatie van verwendheid af te schudden. Het feit, dat deze precaire economische situatie door de voorgaande generatie gecreëerd werd door idioot koopgedrag en het ‘hamsteren’ van bijvoorbeeld grond en woonruimte, is een gevalletje adding insult to injury. Vergeef mij het anglicisme, beste boomers!

Gedrevenheid en overwerk is allang niet meer alleen voor de workaholics weggelegd. Het is een vaste deel van ons cultuur geworden en in veel Westerse landen een harde eis voor succes.

Volg ons op Instagram