Blog Okke: Morele ambitie
Blog van OkkeGepubliceerd: 6 days ago
| 
|
Marijn Prins is laatstejaars student marketing of social business aan de Hogeschool Rotterdam Business School (HRBS). Hij is voorzitter van de Rotterdamse studentenvakbond STUUR en pleit voor onderwijs dat beter aansluit op zijn ideale maatschappij
Foto: Paul van der Blom
Welkom bij Profielen, het onafhankelijke nieuwsplatform van de Hogeschool Rotterdam. Ineens valt mijn oog op dat onafhankelijke. Dat is nogal een bewering. Klopt die wel?
Eerst even waarom onafhankelijkheid heel erg belangrijk is. Met een onafhankelijke pers (in dit geval dus Profielen) kunnen nieuwsmedia fouten en misstanden in de maatschappij (hier dus de hogeschool) aan het licht brengen zonder angst voor negatieve effecten.
Een voorbeeld. Stel dat je geen of te laat inzicht krijgt in je toetsen, en als je er een opmerking over maakt, word je niet serieus genomen. Dan kun je Profielen inschakelen: je kunt misstanden naar buiten brengen en op deze manier een oplossing forceren.
Maar als marketingstudent leer ik altijd om het mooiste plaatje naar buiten te brengen. Ook het college van bestuur heeft profijt van een mooi plaatje. Dus: hoeveel invloed heeft het cvb op de artikelen van Profielen? Ik ging op onderzoek uit. En kwam tot een interessante conclusie.
Ten eerste kwam ik erachter dat Profielen volledig gefinancierd wordt door de hogeschool. Dat zorgt volgens mij voor een ongelijke machtsverhouding, want degene die betaalt, bepaalt. Toch? Uiteindelijk bepaalt het college van bestuur of Profielen nog steeds bestaansrecht heeft.
De tweede reden waarom ik achterdochtig ben over de onafhankelijkheid komt door een zin die ik las in de statuten: ‘Het hogeschoolblad is informatief van karakter en dient het belang van de hogeschool’. Hmm. Het belang van de hogeschool dienen. Het lijkt me dat dit belang niet altijd overeenkomt met het recht van het publiek op de waarheid.
Ten derde: als er een conflict zou zijn, bijvoorbeeld tussen het cvb en de redactie van Profielen, is er een ‘onafhankelijke’ redactieraad die bindende uitspraken kan doen. Maar bij die onafhankelijkheid moet ik toch ook mijn kanttekeningen plaatsen. Een deel van de onafhankelijke redactieraad wordt namelijk direct benoemd door de bestuurders van onze school.
In de praktijk kan Profielen z’n gang gaan. Maar zodra Profielen te lastig wordt, heeft het cvb wel mogelijkheden om de schoolkrant onder druk te zetten: financieel, statutair en via de redactieraad.
Onafhankelijk? Ik zou zeggen van niet.
De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Goed artikel! En ballen van Profielen dat ze ook dit geluid dus (naar ik aanneem) ongecensureerd plaatsten.
Breder gesteld kan je vragen wat ‘onafhankelijkheid’ betekent. Zoals sommige andere termen (*kuch*”vrijheid”*kuch*) wordt ‘onafhankelijk’ vaak gezien als een binair fenomeen, je bent het of je bent afhankelijk. Het is echter een relatieve term waarbij we ergens een arbitraire grens hebben getrokken waarboven we iets “onafhankelijk” noemen.
Iedereen is echter in meerdere of mindere mate afhankelijk omdat je altijd gebruik maakt van middelen om de doelen te bereiken. Financiëring is het meest voor de hand liggende voorbeeld, ergens moet dit middel vandaan komen, maar net zoals dat geld ons ruilmiddel is op de markt is financiëring slechts het ruilmiddel voor de vele middelen die benodigd zijn voor je organisatie en je dus afhankelijk van bent.
Als het niet door de HR bekostigd wordt, moet het gewonnen worden uit andere bronnen en ben je afhankelijk van de interesses van je publiek en beperk je je onderwerpen tot hetgene wat je kan verkopen. Anderzijds kan het komen van vrijwillige bijdrages (in geld, tijd en/of arbeid) en dan ben je afhankelijk van welwillenden die kiezen wat, hoeveel en wanneer ze aandragen.
Onafhankelijke personen of organisaties bestaan niet. We worden allemaal geboren in een samenleving die bepaalde functionaliteiten tot onze beschikking stelt, die uitgedrukt zijn in verbanden tussen personen, ideeën, (in)formele structuren en objecten. Je kan slechts praten over de mate waarin iets (on)afhankelijk en dus beïnvloedbaar is, de manier waarop dat gebeurt, en de machtsverhoudingen die daarin meespelen.
Als reactie / toevoeging op wat S. Heikamp schrijft:
Er bestaat inderdaad niet zoiets als absolute onafhankelijk, net zomin dat er absolute vrijheid bestaat. We zijn altijd in zekere mate afhankelijk van iets of iemand anders.
Onafhankelijkheid en vrijheid bestaan echter wel als een ideaal om naar te streven. Zou je dan moeten willen streven naar absolute onafhankelijkheid? Ik denk van niet, omdat een absoluut onafhankelijk nieuwsplatform ook meteen absoluut irrelevant zou zijn.
Juist het feit dat een nieuwsplatform een bepaald belang dient, maakt de relevantie ervan uit.
Het is eigenlijk te vergelijken met als we absoluut vrij zouden zijn: we zouden dan alles kunnen kiezen, maar het zou meteen ook helemaal niets meer uitmaken wát we kiezen. Juist omdat we gebonden zijn (aan andere mensen, aan onze eigen geschiedenis, onze sociale omgeving) is het mogelijk te kiezen en doet het ertoe welke keuzes we maken.
Dat betekent alleen niet dat we het hele idee van onafhankelijkheid overboord moeten gooien. Marijn noemt in zijn stuk dat Profielen ook ‘lastig’ moet kunnen worden voor het CvB. Hij vraagt zich af wat er dan zou gebeuren. Hij zet vraagtekens bij de manier waarop er dan druk kan worden uitgeoefend door het CvB om Profielen in toom te houden. En misschien nog een stapje verder: ‘voelt’ Profielen de behoefte om lastig en kritisch te zijn als je die mogelijkheden van machtsuitoefening zo op een rijtje ziet staan?
Het belang van ‘lastig’ kunnen zijn, geeft Marijn ook aan: fouten en misstanden in de hogeschool aan het licht brengen. Ik vraag me nu ook af wat hierin wel en wat niet geoorloofd is, en in welke mate. Fijn dat je dit hebt uitgezocht, Marijn!
In het verleden heeft Profielen diverse artikelen geplaatst waar het (vorige) cvb bijvoorbeeld niet blij mee was. Zeker geen Chinese praktijken hier!
Laat ik als freelance verslaggever van Profielen mijn duit in het zakje doen: ik heb verschillende thema’s belicht waar de HR an sich niet geheel profijtelijk vanaf kwam, en daarin was er absoluut geen sprake van ‘censuur’. Sterker nog, ik kon geheel mijn gang gaan. Bovendien: (lokale/regionale/nationale) omroepen worden ook door de (Rijks)overheid bekostigd en formeel heeft de overheid ook een vinger in de pap. Bestuursleden van de NPO worden door de mediaminister benoemd per Koninklijk besluit. Een NOS of regionale omroep kan echter ook kritisch berichten over de overheid. Het is democratie in optima forma: een pluriform geluid willen laten horen en dat ook bekostigen, zonder zich te mengen in de berichtgeving.
Ik heb als voormailge columnist die kritisch was op bestuursleden en directieleden nooit een belemmering ondervonden in wat ik kon/mocht schrijven. De redactie heeft me altijd geruggesteund als een column toch eens een bestuurslid onwelgevallig was. Een goed bestuur is er ook van doordrongen dat een lastige en kritische oppositie uiteindelijk het belang van de hogeschool juist dient. Niet per se een individueel bestuurs- of directielid, maar wel de hogeschool als geheel.
Neemt niet weg, dat de vragen van Martijn wel degelijk hout snijden. Het is goed om de wederzijdse afhankelijkheidsrelaties in beeld te houden. Dat doet Profielen dan ook.