Het nieuwe curriculum van de WdKA is een teken des tijd. Kunstenaars zijn niet langer einzelgängers die in isolement hun kunst produceren; ze heten zelfs geen ‘kunstenaar’ meer, maar ‘creatieve pioniers’. Bovendien is de beroepspraktijk van afgestudeerde academiestudenten ‘hybride’. Bijna geen enkele kunstenaar werkt alleen binnen de grenzen van zijn specialisatie, is óf autonoom óf toegepast actief. Verder hebben digitale communicatie en nieuwe technieken het werkveld voorgoed veranderd.

‘Economisch georiënteerd’
Het oude model van opleiden past daarom niet meer, vindt de directie van de WdKA bestaande uit Jeroen Chabot (voorzitter) en Ina Klaassen (lid). Zij traden twee jaar geleden aan en maakten een grondige analyse van de positie van de WdKA. Klaassen: ‘De commissies Veerman en Dijkgraaf hadden toen net een sterkere profilering van opleidingen op de agenda gezet. Wij zijn een economisch georiënteerde academie. Als je studenten wilt opleiden die in de creatieve sector hun brood kunnen verdienen, moet je ook mee veranderen met maatschappelijke ontwikkelingen.

‘Het onderscheid tussen autonoom en toegepast is tegenwoordig niet meer zo relevant. Ondernemersvaardigheden zijn belangrijker geworden. Kunstenaars en ontwerpers halen hun inkomsten uit verkoop van eigen werk, werken in opdracht, in loondienst of doen tijdelijke projecten met subsidie. En hoewel ze  een heel specifieke opleiding hebben gehad, tot modeontwerper of illustrator bijvoorbeeld, werken ze vaak ook buiten hun specialisatie.’

Zelfregie
Gekozen werd om het curriculum te organiseren in drie uitstroomprofielen: autonoom, sociaal en commercieel. Studenten volgen nog steeds een specifieke opleiding, maar vanaf het tweede jaar gaat de opleiding verbreden en kiest een student voor een van de drie uitstroomprofielen. Klaassen: ‘Voorheen hadden we een algemene propedeuse. Pas daarna ging je specialiseren. In het nieuwe programma draaien we de volgorde om en hebben we een vakspecifieke propedeuse. Je start dus gelijk met grafische vormgeving of mode, maar na de p gaan we verbreden in projectmatig onderwijs. Het oude model had een piramide-vorm, dit is meer een trechter.’

Het nieuwe programma heeft daarnaast vier inhoudelijke gebieden: public domain, open source, in transit en experience strategy, en daarbinnen is het onderwijs rond twaalf vraagstukken georganiseerd. WdKA-studenten moeten dus meer keuzes maken over de inrichting van hun eigen onderwijs en de kant die ze op willen als creatieve professional. Ze krijgen minder frontaal les, maar werken vaker in (discipline overstijgende) projecten.

Stations
In zes zogenaamde ‘stations’, voorheen werkplaatsen, kunnen studenten digitale en analoge technieken leren en toepassen. Een techniek als zeefdrukken is geen vast vak, maar een student kan het wel leren als het een relevante techniek is in een project of opdracht. Daarnaast zijn er, vooral in de propedeuse-fase, nog steeds verplichte vakken zoals algemene theorie.

Elders op de HR zien we juist een tegengestelde beweging, weg van de zelfregie. De trend is om méér structuur te bieden en rekening te houden met het ‘puberbrein’ van de student. Maar voor academiestudenten is dat geen goede aanpak, betoogt Klaassen: ‘Dat is niet de manier om creatieve mensen op te leiden. Studenten zijn bij ons geen consumenten van onderwijs. Zelfregie is heel belangrijk, maar daar beginnen we pas mee na anderhalf jaar en er is veel begeleiding door de inzet van peercoaches, studieloopbaancoaches, docenten en praktijkbegeleiders. Bovendien telt het programma, naast de normale toetsen, drie assessments. Als we denken dat een student niet de juiste keuzes maakt, volgt er een herkansing of verplicht studietraject.’

Leercurve omhoog
Op de docentenopleiding is vorig collegejaar al in de propedeuse met het nieuwe curriculum gestart. Klaassen: ‘Er volgt nog een evaluatie, maar de eerste signalen wijzen erop dat de leercurve steiler is. Studenten leren meer in kortere tijd.’

De andere opleidingen van de WdKA starten dit collegejaar met het nieuwe curriculum in het eerste en vierde jaar. Het jaar daarop gaan ook het tweede en derde jaar meedraaien.

Met de verbreding in het onderwijs hoopt de WdKA-studenten dus beter voor te bereiden op de beroepspraktijk. Maar wat geeft het daarvoor op? Klaassen: ‘Misschien verlies je de echt-autonomen of de mensen die alleen met typografie bezig willen zijn, de superspecialisten. Het kan zijn dat zulke studenten liever voor een autonoom georiënteerde academie kiezen. Maar  voor de meerderheid van de studenten die wij hier in huis hebben, verwacht ik dat het een verbetering is.’

Esmé van der Molen