Het parlement kruist op dit moment de degens over de val van het kabinet, maar ook over de bezuinigingen die vereist zijn om het begrotingstekort te verkleinen. De Partij van de Arbeid komt met eigen voorstellen, de regeringspartijen schuiven hun voorstellen naar voren die uit het Catshuisoverleg kwamen.

Donderdag willen de partijen daar verder over debatteren. Het is niet ondenkbaar dat ze samen besluiten om de basisbeurs te offeren.

Leenstelsel
De PvdA wilde twee jaar geleden de basisbeurs afschaffen en een sociaal leenstelsel invoeren, net als VVD, D66 en GroenLinks. Maar er kwam geen paars-groen kabinet. Het CDA kwam in de regering en wilde de basisbeurs behouden. De partij bedacht de langstudeerboete, zodat alleen treuzelaars extra zouden moeten betalen.

In het Catshuisoverleg gingen de christendemocraten echter alsnog akkoord met een sociaal leenstelsel. Nu lijkt er dus een bijzonder grote meerderheid in de Tweede Kamer voorstander van het afschaffen van de basisbeurs.

Beter onderwijs
Maar wat moet er met de opbrengst gebeuren? De partijen hebben in het verleden altijd gezegd dat het voor het onderwijs behouden zou moeten blijven – en D66 onderstreepte dat vandaag nog op Twitter. Het zou wel een bezuiniging zijn op de uitgaven aan studenten, maar via de omweg van beter onderwijs zou het geld alsnog bij hen terechtkomen. Zelfs de studentenorganisaties konden zich ooit vinden in die gedachte.

Een eerste stap zouden de partijen morgen al kunnen zetten, want dan staat (voorlopig) het wetsvoorstel van staatssecretaris Zijlstra op de agenda, waarin hij de basisbeurs voor masterstudenten afschaft en het recht op een studenten-ov-jaarkaart inperkt. Ook zouden minder studenten aanspraak kunnen maken op een aanvullende beurs, zoals studenten met weigerachtige of onvindbare ouders die geen ouderlijke bijdrage krijgen.

Controversieel?
Maar misschien wordt dit wetsvoorstel ‘controversieel’ verklaard, zoals GroenLinks en de Socialistische Partij willen. Meestal gebeurt dit als redelijkerwijs kan worden aangenomen dat het debat hierover na de verkiezingen anders zou verlopen, door gewijzigde krachtsverhoudingen in het parlement. Het volgende kabinet zou zich er dan over moet buigen.

Voor de langstudeerboete heeft de val het kabinet op korte termijn geen gevolgen. De wet op het verhoogde collegegeld voor studenten die meer dan een jaar uitlopen, is al een jaar geleden aangenomen door de Tweede en Eerste Kamer. Alleen door een wetswijziging kan die maatregel weer ongedaan worden gemaakt. Dat lukt nooit vóór 1 september en het is maar de vraag of een nieuw kabinet het überhaupt zal willen. Want dat kost geld.

 HOP, Bas Belleman