Door Olmo Linthorst

Er zullen er altijd tien onderaan staan. Maar van de 53 in de Keuzegids beoordeelde voltijdsopleidingen van de Hogeschool Rotterdam, hebben de laatste tien nog heel wat ‘potentie’. In de 3,2 van scheepsbouwkunde (in de Keuzegids is dat een 32 van de 100) en in de 3,4 voor verpleegkunde zit nog veel mogelijke verbetering. Ook de opleidingen autotechniek (4,2), informatica (4,6) en international business & languages (4,8) kunnen nog veel verbeteren.

Na deze laatste vijf volgen nog zeventien opleidingen met scores tussen de 5,0 en de 5,4 – scores die onder het landelijk gemiddelde van 5,6 tot 6,4 lig­gen. De laatste tien, de laatste twintig, dat maakt dus niet zoveel uit: een flink aantal opleidingen moet aan de bak. Wat gaan ze doen?

Een rondgang langs verschillende opleidingsmanagers en directeuren laat een gevarieerd beeld zien. Opleidingen veranderen het curriculum of werken juist vooral aan de organisatie van de opleiding. De één heeft heel lang rooster­problemen gehad (verpleegkunde), de ander moet aan de toetsing werken (culturele en maatschappelijke vorming) en een derde is in feite een nieuwe opleiding aan het opzetten (scheepsbouwkunde).

Bedrijfseconomie, de beste van de laatste tien opleidingen, gooit het roer he­lemaal om en begint komend collegejaar een nieuwe propedeuse. Die moet studenten vooral meer structuur geven.

Assessments voor docenten
Begin maart werd bekend dat directeur Ostara de Jager-Bes, van het in­stituut voor Engineering en Applied Science (EAS), alle docenten van de opleiding autotechniek een assessment laat afleggen. Daarin moeten ze laten zien dat ze de juiste pedagogische en didactische kwaliteiten hebben, maar ze moeten ook in een presentatie aan een panel deskundigen uit de autobranche laten zien dat hun vakkennis op orde is. In eerste instantie was er sprake van dat docenten aan de hand van deze assessment bemiddeld zouden kunnen worden naar ander werk. Nu dient hij vooral de ontwikkeling van de docenten zelf.

Deze maatregel wordt in ieder geval bij geen enkele andere opleiding van de hogeschool nagevolgd, vertellen onderwijsmanagers. Bij informatica moeten docenten wel veel aan deskundigheidsbevordering doen, vertelt onderwijs­manager Miranda Valkenburg van die opleiding. ‘Het werkveld van deze op­leiding is immers altijd in beweging.’ Valkenburg acht een assessment voor haar docenten niet nodig, ze heeft genoeg aan de gesprekscyclus en de vele overleggen en gesprekken met haar docenten.

Valkenburg: ‘Dat we laag scoren en hard werken om de kwaliteit en het ren­dement te verbeteren, is helder. Dat laatste doen we sowieso, ook zonder bestuurlijke aandacht.’

Informatica heeft een nieuw, actueler curriculum ingevoerd, dit jaar voor de eerstejaars, en zoekt ook verbetering in het strenger handhaven van regels en afspraken. Ook bouwkunde, culturele en maatschappelijke vorming (cmv) en maatschappelijk werk en dienstverlening (mwd) vernieuwen hun curriculum.

Scheepsbouwkunde
Scheepsbouwkunde is zonder twijfel een speciaal geval. De opleiding heeft een van de laagste scores van alle Nederlandse hoger beroepsoplei­dingen in de Keuzegids. De Keuzegids baseert zich echter voor een belang­rijk deel op de Nationale Studentenenquête (NSE) en die werd afgenomen toen scheepsbouwkunde nog bij Inholland zat, begin 2012. Per september 2012 is de opleiding van Inholland naar de Hogeschool Rotterdam verhuisd. De HR biedt de opleiding dit schooljaar dus voor het eerst aan, samen met STC-Group aan de Lloydstraat.

De opleiding is niet alleen verhuisd; in feite heeft het instituut waar het onder valt, de Rotterdam Mainport University of applied sciences (RMU), een volledig nieuwe opleiding opgezet, vertelt directeur Alco Weeke van de RMU. ‘Daar waren we al aan begonnen voordat Inholland scheepsbouw afstootte’, vertelt Weeke. ‘Het werkveld drong er bij ons op aan om zelf een opleiding scheepsbouwkunde op te zetten.’

Eerstejaars krijgen een nieuwe opleiding van een bijna volledig nieuw team. Van de veertien docenten die nu bij scheepsbouwkunde werken, zijn er vier van Inholland meegekomen. Ook de ouderejaars die zijn meeverhuisd, hebben dus ineens een grotendeels nieuw docententeam gekregen. Op een nieuwe locatie met nieuwe faciliteiten.

Accreditatie
Helaas gaat bij verhuizingen ook weleens wat mis. Zo zijn toch niet alle cijfers direct goed overgekomen, ook omdat er blijkbaar nog weleens wat mondeling ging bij Inholland, vertelt Weeke. Bovendien heeft de opleiding veel aanloopproblemen. Weeke: ‘De ICT werkte niet naar behoren en de koffie was niet meteen goed beschikbaar. En we hebben ook weleens iets niet goed gecommuniceerd – of voor niets, omdat veel studenten het intranet nog niet wisten te vinden. Maar we werken hard aan de operationele kwaliteit. We hebben net weer een extra kracht aangenomen om dat op orde te krijgen.’

Dat moet wel, want tijdens het drukken van deze Profielen is de NQA langsgekomen voor de accreditatie. Weeke, twee weken daarvoor: ‘Het zal spannend worden of we standaard drie, die gaat over de borging en kwaliteit van toetsing en afstuderen, gaan halen. De vraag is hoe ver ze in het verleden willen terugkijken. Ik kan niet alles uit het verleden terughalen.’

De afgelopen maanden vulden studenten weer een nieuwe NSE in. ‘Ik ben benieuwd wat daar uit gaat komen’, zegt Weeke.

Einde aan het relativisme
Daarin is hij niet alleen. Alhoewel verschillende opleidingen verschillende maatregelen nemen, komt uit de rondgang langs onderwijsmanagers en directeuren in ieder geval één constante naar voren. Vroeger plaatsten ma­nagers nog graag een relativerende opmerking bij het belang van de studen­tenenquête (want wat weten studenten nou van goed onderwijs, luidde de redenering, of: alleen de ontevreden studenten vullen de enquête in) maar daar hoor je tegenwoordig niets meer van.