| 
|
Maartje Fokkema is docent algemene economie op het Instituut voor Financieel Management (IFM). Eerdere blogs van Maartje lees je hier.
Heel lang heb ik gedacht dat het in het onderwijs gaat om vakinhoud. Ik stak mijn energie vooral in goed lesgeven. Maar dat is een vergissing. Niet vakinhoud, maar toetsing is het belangrijkst.
Modern onderwijs kent nauwelijks vakinhoud. Het bestaat uit grote geïntegreerde cursussen in een contextrijke leeromgeving, waar studenten een variëteit aan leeractiviteiten aangeboden krijgen die hen beroepsbekwaam maken. Die beroepsbekwaamheid moet worden aangetoond met een toets. En alles wat ik als docent doe, staat ten dienste van die toets.
De studenten zelf weten dat al jaren. Als ik iets vertel wat niet in het boek staat, gaat er meteen een vinger omhoog: ‘Komt dit ook in het tentamen?’
Het fabriceren van een kwalitatief goede toets wordt steeds ingewikkelder. Er zijn vele HINT-pagina’s gevuld met randvoorwaarden en instructies die ook nog geregeld veranderen. Het maken van toetsen kost me een groot deel van mijn tijd en energie.
En dan, op een dag, word ik zelf getoetst. Ik ontvang een mailtje van de toetscommissie, de toetser van al onze toetsen. Het mailtje is kort en zakelijk. Ik moet mijn laatste tentamen opsturen, met daarbij de toetsmatrijs, de beoordelingscriteria, het beslismodel en de toetsanalyse.
Ik laat alles uit mijn handen vallen en bel mijn collega. ‘Ze hebben ons tentamen eruit gepikt! Ik moet alles opsturen.’ ‘Nou en?’, zegt hij. ‘Het is toch een prima tentamen? We hebben al die stof behandeld en de studenten goed laten oefenen.’ ‘Dat doet er niet toe’, jammer ik. ‘Het gaat om constructive alignment! Validiteit! Taxonomie!’ ‘Kom, niet zo vloeken’, zegt mijn collega, ‘wacht eerst maar eens af. We worden heus niet ontslagen.’
Vandaag is de dag van de waarheid. In mijn mailbox zit een screeningsformulier van de toetscommissie. Het bevat zeventien beoordelingscriteria. Ons tentamen scoort op elk criterium een voldoende. Wel staan er wat opmerkingen in de kantlijn, zoals ‘antwoordalternatieven van meerkeuzevragen voortaan op alfabetische volgorde zetten’ en ‘een relatieve cesuur is betrouwbaarder’.
Het tentamen is goedgekeurd! Wat een opluchting! Daar moet op gedronken worden. Bij het koffieapparaat tref ik mijn collega. ‘En?’, vraagt hij. Ik steek mijn duim omhoog. ‘Onze toets is geslaagd!’
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
De verschuiving van vakinhoud naar toetsing is naar mijn idee het faillissement van het (hoger) onderwijs. Het leren dient centraal te staan, niet het toetsen. Het behalen van een toets is een resultaat van een leerproces en geeft blijk dat de student de stof in voldoende mate beheerst.
In de afgelopen jaar is mij opgevallen dat de toetsing enorm in kwaliteit is verbeterd, maar ik heb niet altijd het idee dat we beter zijn gaan lesgeven, mede door de nervositeit rondom de toetsen (gestart sinds de InHolland affaire en de opkomst van de toetscommissies), en de vraag die Maartje hier stelt… is de toets wel goed genoeg. Als het om de lessen en leertraject zelf gaat, lijkt het alsof er minder wordt gestreefd naar een vorm van legitimiteit of “accountability”. En ondertussen vragen we ons af waarom het rendement niet omhoog gaat. Ik denk dat het simpel is, we moeten beginnen met het “leren” en de studenten alle gelegenheden bieden om vakkennis te ontwikkelen (waarbij ze begeleid worden door vakmensen, niet door coaches die gaan vakkennis hebben) en daar onze energie aan besteden, het toetsten is een tweede stap.
Zo is het maar net, leuk om jouw kijk op dit soort zaken te lezen, bedankt voor je artikel!
Interessante blog die ook wel wat vragen bij me oproept. Ik snap die veronderstelde tegenstelling tussen “leren” en “toetsen” danwel “toetsen” en “vakinhoud” nooit zo goed. Als je als docent/examinator (ja, die rollen worden gecombineerd bij onze hogeschool, dat kun je natuurlijk ook anders doen maar dat is weer een andere discussie) toch helder voor ogen hebt wat je wilt dat je studenten leren/kennen/kunnen etc., dan zorg je er toch voor dat dat allemaal in je toets terugkomt? EN in je module? Toetsen stuurt het leren, dat is denk ik niet van vandaag of gisteren, dus houd die kloof zo klein mogelijk en stuur het leren met een goede, duidelijke en volledige en passende toets (er zijn zoveel interessante en rijke toetsvormen! Toetsen betekent helemaal niet automatisch een verlies aan vakinhoud).
Weg tegenstelling!