Edith van Bommel is docent aan de opleiding logopedie (IvG) en sinds kort ook gediplomeerd celebrant: ‘Het ritualiseren van bepaalde omstandigheden heeft zin, en als celebrant kun je daarbij een belangrijke rol vervullen: de moed hebben namens anderen iets te verwoorden op een belangrijk en soms moeilijk moment.’

‘Sinds ik mijn opleiding heb afgerond aan de Universiteit voor Humanistiek (UvH) mag ik mezelf celebrant noemen. Als celebrant – afgeleid van to celebrate – begeleid ik ceremonies en ontwerp ik eigentijdse rituelen bij transities in levens en organisaties.

‘Ik zou met mijn opgedane kennis en kunde graag willen bijdragen aan het markeren van belangrijke transities op de hogeschool, door middel van ceremonies op maat. Bijvoorbeeld bij fusies, verhuizingen, een overlijden, een sleuteloverdracht of een reorganisatie. Het is belangrijk om zo’n milestone te vieren, of te herdenken en er een mooi moment van te maken, dat bijblijft en verbindt. Tegelijkertijd is een ritueel of een ceremonie een goede manier om iets af te sluiten dan wel iets nieuws in te luiden.

Zo hebben alle kandidaten eens een gezamenlijke, symbolische Punt achter hun P gezet, door tegelijkertijd één knalerwt per persoon neer te gooien. Páng!

‘Eigenlijk deed ik dit al jaren. Bijvoorbeeld tijdens diploma-uitreikingen van de opleiding ergotherapie. Die uitreikingen probeerden we altijd een speciaal tintje te geven door er een klein ritueel aan toe te voegen. Zo hebben alle kandidaten eens een gezamenlijke, symbolische Punt achter hun P gezet, door tegelijkertijd één knalerwt per persoon neer te gooien. Páng! Hilariteit! Nu heb ik er een professionele opleiding op wetenschappelijke basis bij. Rituele studies en praktijken is een wetenschap.

‘Het ritualiseren van bepaalde omstandigheden heeft zin, en als celebrant kun je daarbij een belangrijke rol vervullen: de moed hebben namens anderen iets te verwoorden op een belangrijk en soms moeilijk moment.

We hebben met vrienden en familie een bijzondere uitvaart voorbereid, waarbij onder andere een tango werd gedanst.

‘Een paar jaar geleden heb ik dat aan den lijve ervaren bij de begrafenis van mijn zus die plotseling was overleden. Hoewel we katholiek zijn opgevoed, was een priester geen optie. We hadden op dat moment geen voorganger. Ook moest haar afscheid geen reguliere kerkdienst worden.

‘Hoewel mijn (regie-)ervaring met publiek groot is en ik regelmatig een moderne bezinningsdienst leid, bood ik me toen met enige aarzeling  – de emotie was groot – aan om de afscheidsbijeenkomst te leiden. We hebben met vrienden en familie een bijzondere uitvaart voorbereid, waarbij onder andere een tango werd gedanst. Die serene afscheidsbijeenkomst, geheel naar eigen ontwerp, gedragen en bedacht door intimi, bracht troost.

‘Een celebrant – hoe onbekend de term nog is, we zijn de tweede lichting op de UvH, pioniers – is the right person, at the right place and the right time. Iemand die op een of andere manier en ondanks alles, mede-vormgeeft. Iemand die meedenkt in symboliek, symboolhandeling en -taal en die daarmee rust brengt.

‘Het overlijden van mijn zus, en het leiden van haar begrafenis, was voor mij een milestone. Ik heb me meer dan ooit beziggehouden met het thema ‘zingeving’. Ik ben trouwambtenaar geworden bij de gemeente Rotterdam. Ik ben de opleiding aan de UvH gaan volgen, waar ik erg van genoten heb. Die opleiding was voor mij een enorme bevestiging én een aanmoediging.

Ik heb me meer dan ooit beziggehouden met het thema ‘zingeving’.

‘Ik geloof erin dat mensen tot hun diepste zelf kunnen komen tijdens een ceremonie, dankzij de rituelen die daarbij horen. Dit gebeurt alleen niet zomaar. Wil een handeling zinvol worden, dan moet je die met volle aandacht en overgave uitvoeren. Zomaar een kaars uitblazen in een ritueel kan niet. Het gaat om ‘a kind of action, but not just any action’.

‘Alles heeft een functie en moet zorgvuldig worden uitgedacht. Het is net als het podium van een theaterstuk: elke stoel, elk licht, elk geluid heeft een functie binnen het geheel. Daar moet je heel goed over nadenken, anders krijg je niet de juiste sfeer. Het is een creatief proces en het kost veel tijd, maar het heeft ook een grote uitwerking.

‘Ik merk ook dat er vraag naar is. De kerken in Nederland lopen leeg, maar de roep om via een ritueel iets te markeren is groter dan ooit. Mensen die niet officieel willen trouwen, willen bijvoorbeeld wel de liefde vieren. Er zijn ook veel samengestelde gezinnen en zij voelen soms ook de behoefte om dat te markeren. Of denk aan een doodgeboren baby’tje, daar zit ook heel veel rouw. Sommigen drukken die ervaring jaren weg.

Tekst en foto: Wietse Pottjewijd

Volg ons op Instagram