Blog Menno: Taal maakt nog meer kapot dan geweld
Blog van MennoGepubliceerd: 5 days ago
| 
|
Senad Delic is geboren en getogen in Oostenrijk en woont sinds oktober 2017 in Nederland. Hij volgt de lerarenopleiding Duits, daarnaast is hij (slam-)dichter en schrijver. Hij schrijft vooral satirische stukken en anekdotes uit zijn leven als expat in Nederland.
Dingen die ik gratis doe: Ik corrigeer toetsen, ik geef (als native speaker Duits) taalkundig advies aan collega‘s, ik bereid lessegmenten van tenminste twintig minuten voor en geef soms ook hele lessen van tachtig minuten, waardoor ik dus eigenlijk de hele klas overneem. Dat heet dan stage.
Vraag iemand wat een stagiair doet, dan zal hij vast zeggen: koffie halen en de kleine dingen waar de pro’s even geen tijd voor hebben. Maar dit klopt totaal niet met de werkelijkheid.
Als docent-stagiair heb ik ervaren dat je vrij snel al een hoop te doen krijgt. Er wordt ook van je verwacht dat je verantwoordelijkheid neemt, want dan doe je ervaring op en dan laat je bij de Hogeschool Rotterdam en jouw werkplekbegeleider een goede indruk achter.
Je neemt in principe al vrij snel taken over die de workload van andere mensen (in dit geval bijvoorbeeld de werkplekbegeleider (wpb) behoorlijk verlichten. Terwijl ik een klas tachtig minuten lang manage en de leerlingen de Duitse taal leer, kan mijn wpb even rustig gaan zitten of naar de kantine gaan.
Waarom wordt dit niet economisch weerspiegeld? Kortom: waar is mijn geld?
Je zult vaak horen dat ’ervaring zeer waardevol is, en dat je hier bent om te leren en te groeien’, en dat je daarom nog niet betaald krijgt. Onder het mom van stage wérk je niet, maar léér je. Sterker nog: ik vermoed zelfs dat stage een smoesje is om minder uitgaven te hebben. Laten we het kind bij zijn naam noemen: het is institutionele, door de wet goedgekeurde bullshit.
Het probleem is voor mij echter niet alleen ethisch, maar zeker ook financieel/economisch. Terwijl Rotterdamse leraren in opleiding (zeker in het eerste en tweede jaar) 16 uur van hun week hard aan het werk zijn op hun stageplek, betalen zij gemiddeld 453 euro voor hun kamer. Om even uit ervaring te spreken – mijn kamer van 22m² kost 600 euro inclusief servicekosten. Het leven is in geen enkel opzicht gratis, zeker in Nederland niet.
En ik ben niet de enige met een financieel probleem. Profielen deed onderzoek naar de financiële situatie van studenten en publiceerde februari 2019 een artikel over het feit dat een op de vijf hbo’ers stress heeft door geldnood. Is onbetaalde stage daar echt het antwoord op? Is dat de cultuur die wij willen bevorderen?
Ik kan alleen vanuit het perspectief van lerarenopleidingen spreken. En daarom doe ik de volgende oproep: het Instituut voor Lerarenopleidingen zou zich moeten inzetten voor betaalde stagecontracten om docenten in opleiding tenminste een beetje te steunen.
‘Stagevergoeding is niet verplicht’ is hier geen argument. Geef het goede voorbeeld en zorg ervoor dat het werk eerlijk wordt vergoed. Dan wordt nominaal=normaal ook realistischer en lopen studenten minder vertraging op vanwege extra-curriculaire bijbaantjes. Want zeg nou zelf: die baantjes zijn nou eenmaal aantrekkelijker dan een stage van 16 uur per week die niet wordt betaald.
Stage is uitbuiting. Vind je dat overdreven? Leg mij dan eens uit hoe ik mijn rekeningen betaal met onbetaald werk.
Vind je dit interessant, lees dan ook:
Stage op de lerarenopleiding: onbevoegd en alleen voor de klas, maar wél met salaris
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
LERO-stages zijn niet bedoeld om het werk van wpb’s te verlichten. Zoals ik het lees maakt je werkplekbegeleider er een potje van. Hij/zij hoort achterin te zitten en aan het einde van de dag met jou te reflecteren zodat jij jezelf kan verbeteren. Als je al wat verder bent in de opleiding moet je ook alleen voor de klas kunnen staan om je klassenmanagement te oefenen. Maar daar maak je nog steeds goede afspraken over hoe je dit evalueert. Je wpb is ook overal eindverantwoordelijk voor. Het is prima dat jij correctiewerk doet, dat moet je ook leren. Maar je wpb moet wel controleren of jij dit correct hebt uitgevoerd en in gesprek gaan over eventuele valkuilen bij het nakijken.
Als jij het idee hebt dat jij als een soort invaldocent wordt ingezet moet je dit aangeven bij je IOC-er (als je op een opleidingsschool zit) of eventueel een regiocoördinator of anders gewoon bij je opleiding. Daarnaast is het heel belangrijk (nu mosterd na de maaltijd) om aan het begin van de stage een goed gesprek te hebben met je wpb over verwachtingen en verplichten aan beide kanten. Waar is de stage wel voor bedoeld en waarvoor niet. En het belangrijkste… jij moet dingen leren en afsluiten in de stage. Het draait dus om jou! Wijs je wpb dus op de leerdoelen van je stage die in de handleiding staan.
Op deze manier is stage echt bedoeld als een onderwijsvorm om te leren en niet ‘arbeid verrichten’. Dan is de vergoeding ook niet nodig. Je doet een VT opleiding. Daar hoort een wekelijkse werklast bij van 40u/w. De stage maakt onderdeel uit van die werklast. Bijbaantjes (met de nadruk op ‘bij’) horen buiten die 40uur. Als je betaald wilt worden voor je werk in het onderwijs, moet je de DT variant volgen.
Oh man, wat kan ik me hier in terugvinden zeg.
Ik heb al mijn stagejaren goede begeleiding gehad en ik zou zeker niet af willen doen van het werk dat mijn begeleiders hebben gedaan om mij goed te ondersteunen, maar ik roep wel al jaren dat de stages op het IVL vanaf het tweede jaar allemaal betaald zouden moeten worden. Twee hele dagen worden van je week opgeslokt door zwaar werk dat je moet combineren met alle hoepels waar je volgens je stagehandleiding doorheen moet springen.
Je krijgt hier inderdaad emotionele bevrediging voor terug als dit allemaal goed gaat, maar daar ga je de huur niet mee betalen. Het argument dat je niet betaald kan worden omdat er een getrainde professional over je schouder mee kijkt is wat mij betreft ook onzin. Stages op andere instituten worden ook gewoon betaald en ik heb niemand meegemaakt die tijdens zijn stage niet op de een of andere manier begeleid wordt. Daarnaast is het natuurlijk ook lijp om tegen mensen te zeggen dat als ze zelfredzaam willen zijn en zo min mogelijk willen leunen op lenen dat ze dan maar werkweken van 50-60 uur moeten draaien om rond te komen
Veel stagiairs zijn jaloers op jouw verantwoordelijkheid in werkzaamheden dat jij bij jouw stage krijgt. Zelf doe ik geen lerarenopleiding, maar ken genoeg verhalen van studenten die wel alleen koffie mochten tijdens de stage periode. Dan leer je niks, ben je nutteloos bezig en krijg je hopelijk een (kleine) stagevergoeding. Daarnaast heeft het bedrijfsleven een gunstige positie omdat studenten stage moeten lopen voor de studievoortgang. Op het moment dat bedrijven worden verplicht om loon te betalen aan stagiairs zullen deze organisaties vermoedelijk geen stagiairs meer aannemen. Het is eigenlijk al gek dat studenten verplicht worden om stage te lopen. Praktijkervaring op doen is goed, maar vaak wordt je toch voor vooral de makkelijkste, niet hbo waardige, klusjes geroepen. Dit geldt natuurlijk niet voor alle bedrijven, sommige bieden de ruimte aan om een goed onderzoek te doen én mee te helpen in de werkzaamheden. Ik denk wel dat het beter zou kunnen, maar zelf heb ik geen idee hoe dit in de praktijk kan worden gebracht. Succes met je voortgang en stage Senad.
Hallo @Wisdoc,
Bedankt voor jouw uitgebreide reactie op mijn blogpost.
Ik moet bekennen dat ik bij Profielen “alleen maar” 450-500 woorden heb om mijn punt te maken. Het kan dus gebeuren dat ik wat dingen in de commentaarsectie toe moet lichten (zoals nu!) omdat dat in de hoofdtekst niet genuanceerd genoeg kon gebeuren.
Mijn WPB heeft absoluut geen schuld aan deze situatie. Hij vervult zijn taken prima – er wordt veel gereflecteerd nadat ik les heb gegeven, ik ontvang veel steun van mijn WPB en hij is er altijd voor mij als ik iets nodig heb. Ik voel mij dus geenszins door hem gebruikt of belazerd.
Het is echter wel zo dat mijn opleidingsschool zulke ontwikkelingen bevordert en onvermijdelijk maakt. Bij de eerste digitale stagebijeenkomst kregen wij te horen dat het “goed zou zijn als wij zo snel mogelijk zelf een klas over zouden nemen” en “zo veel mogelijk doen” zodat er uiteindelijk voldoende materiaal is voor het stageverslag. Ook is het zo dat wij later een lesbezoek krijgen van onze IO’er (volgens mij), en daar is het wenselijk dat wij allang één (of twee) klassen zelfstandig hebben overgenomen.
Ik weet niet precies wat er in de theorie verwacht wordt binnen het kantoor van de opleidingsschool, maar in de praktijk gebeurt het volgende: je neemt dus vrij snel een klas en grote taken over. En ook al bewaakt de WPB jouw werkproces en helpt hij jou, ben jij uiteindelijk degene die de arbeid verricht.
In de praktijk ben jij dan degene die een les voorbereid, lesmateriaal creëert/verzamelt, leerlingen opvoedt, et cetera.
In de theorie zit dat anders – daar ben je namelijk alleen een stagiair.
Wat volgens mij voor veel mensen een “cognitive dissonance” oproept is het feit dat stage vaak wordt gezien als de “testfase” – je mag dingen verkeerd doen, je bent nog aan het leren, je bent nog niet “helemaal” een docent.
Zij vergeten daarbij helemaal hoe diepgaand en praktisch je bezig bent met jouw beroep, en dat de arbeid die je verricht directe uitwerkingen heeft of de vooruitgang van jouw leerlingen.
En dat kost aardig wat moeite en tijd.
Hoi @Jan,
Bedankt voor jouw reactie en jouw input.
Ik begrijp dat andere stagiairs waarschijnlijk jaloers zijn op mijn taken en workload. Veel stagiairs krijgen helemaal niks te doen. Daar gaat het echter niet direct om. Het gaat om de arbeid die daadwerkelijk wordt verricht en de manier waarop een organisatie ervan profiteert.
Persoonlijk denk ik dat scholen zich vooral bewust moeten worden van hun rol binnen een samenleving met een zwaar lerarentekort. Door stagiars te betalen en daardoor het beroep als leraar economisch al vroeg te stimuleren, werken zij dat lerarentekort goed tegen. De slagingspercentage zou omhoog gaan omdat jonge docenten zich meer verbonden voelen met hun beroep.
Naar mijn mening is het dan ook niet zo dat de werkgever/organisatie/school “gul” of “aardig” is door een stagiair te betalen – wat een docent-stagiair in praktijk allemaal doet heb ik boven al beschreven… En het is veel meer dan meer koffie brengen. 😉
Een coherente, praktische oplossing heb ik (ondanks mijn grote bek) zelf ook niet, moet ik bekennen. Ik denk vooral dat we het te maken hebben met een systematisch probleem. Volgens mij maakt “stage” namelijk geen onderdeel uit van het Nederlandse arbeidsrecht. Het is een grijze zone. Ik zou blij zijn om dit onderwerp een keer aan bod te zien komen in de Tweede Kamer!
Het mooie is dat er vanuit de HR soms zelfs wordt afgeraden om in dienst te gaan bij je stage omdat je anders zoveel verantwoordelijkheid krijgt en daardoor studievertraging oploopt.. Goed idee: ik blijf wel gratis werken om daarnaast (minimaal) 20 uur een bijbaantje te houden zodat ik ternauwernood rond kan komen 🙂
Herkenbaar. Ik heb zelf de LERO Duits doorlopen. Echter, omdat ik tegen dezelfde punten aanliep als jij heb ik mij na twee (onbetaalde) stages gefocust op een kleine aanstelling. Dit betekende dat ik geen bijbaan hoefde te zoeken, dat ik echte ervaring (die lesopeningen en fragmenten vond ik onzin) op kon doen voor de klas en dat ik snel werd gezien als docent door collega’s/leerlingen en niet als stagiair. Voor mij een win win situatie.
Zeker bij een vak als Duits (waar ieder jaar tientallen vacatures openstaan) is het goed mogelijk om al vrij vlot een baantje van een paar uurtjes te krijgen. Ja dit levert je dezelfde verantwoordelijkheden op, maar je krijgt er in ieder geval voor betaald.
Kortom, stop met die onbetaalde stage en ga het werkveld in. Zeker voor een native-speaker zijn er zat scholen die je een paar uur willen geven+begeleiding.
Late reactie op dit artikel, maar bekijk ook de CAO eens. De onderwijsbond heeft in de cao staan dat sowieso een LiO de helft van een LB salaris moet krijgen. Zeker wanneer je taken overneemt van je WPB hoort dat er op z’n minst bij. Ik weet zo snel niet of er ook regels zijn voor lagere leerjaren, maar ik kreeg bij mijn stage wel een mini-vergoeding van zo’n 80 euro per maand. Dat is zeker geen vetpot, maar het is beter dan helemaal niets (zeker aangezien mijn stage 2 dagen in de week was).
Overigens nam ik ook voortdurend taken over van mijn WPB, of deden we haar taken samen. Het feit wilde nou eenmaal dat mijn taken ‘lesgeven’ en ‘stagedossier schrijven’ waren. Haar taak was ‘zorg dat die stagiaire een goede docent wordt’, en daar hoorde ook een enorme berg administratieve taken bij.Mappen invullen, slb-trajecten aanmaken voor collega’s hun studenten, studenten aanmelden voor examens, assessor zijn bij examens, examenmappen controleren en hele stapels klaarmaken om naar de examencommissie te gaan. Dan tussendoor nog een stagemarkt organiseren en helpen dirigeren, op open dagen helpen en eindeloos vragen beantwoorden over de ICT vakken als Engels docent want somehow weet je het allemaal omdat je WPB je overal in meeneemt.
Ga in overleg met je teamleider over een salaris, of trek de hele onderwijsbond erbij (je bent gratis lid als student trouwens!) maar hou er rekening mee – veel WPB’s hebben gewoon het beste met je voor, en willen zorgen dat je ook een goede collega bent, in plaats van alleen een goede docent. Het hoort er allemaal bij.