Directeur Carolien Dieleman stond aan de wieg van het Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) en gaat na een dienstverband van dertien jaar bij Hogeschool Rotterdam met pensioen. ‘Studenten zijn voor veel bewoners juist helemaal niet bedreigend of veroordelend en dat is een groot voordeel. Ze vragen veel meer en denken juist mee daardoor vinden bewoners het vaak heel leuk om met hen te werken.’

‘Mijn allereerste baan was als jongerenwerker in Rotterdam-Zuid. Ik had op de sociale academie gezeten maar nog nooit een buurthuis van binnen gezien. Alles wat ik leerde, leerde ik vanuit de praktijk. Het waren niet de makkelijkste jongeren waarmee ik in aanraking kwam. Ze kwamen soms uit heftige gezinnen met werkloos geraakte vaders en woonden samen met veel broertjes en zusjes in te kleine, verwaarloosde woningen. Dat waren zware situaties waar ik als 23-jarige in terechtkwam, een harde maar ook leuke leerschool.

‘Het waren zware situaties waar ik als 23-jarige in terechtkwam, een harde maar ook leuke leerschool.’

‘Het is bijzonder om in Rotterdam-Zuid mijn carrière ook af te sluiten, en te zien wat voor enorme veranderingen er in de tussentijd zijn opgetreden. De huizen zijn beter, er zijn meer culturele activiteiten dan voorheen, de openbare ruimte is beter ingericht en er wordt veel gebouwd. Al zijn er ook problemen, want de mensen waarvan de woningen worden afgebroken, krijgen niet allemaal een goede vervangende woning aangeboden in Zuid. Dat is een keerzijde waar we heel erg op moeten letten.

‘Van nature ben ik geïnteresseerd in steden en stadsculturen. Want in steden ontstaan de meest spannende veranderingen in de samenleving. Rotterdam heb ik altijd de meest interessante stad van Nederland gevonden, vooral omdat het eigenlijk één groot sociaal experiment is hier. Als havenstad met een grote aantrekkingskracht op nieuwkomers, kent de stad een forse problematiek maar tegelijk is er ook een enorme drang om te vernieuwen en dingen anders en beter te doen. Dat heeft mij vanaf het begin af aan enorm aangetrokken.

‘Rotterdam heb ik altijd de meest interessante stad van Nederland gevonden.’

‘Ook heb ik altijd veel bewondering gehad voor mensen die niet met de gouden lepel in de mond zijn geboren, maar die wel de kracht hebben getoond om vooruit te komen en hun kinderen meer kansen te geven. In Rotterdam-Zuid heb ik veel van dit soort mensen meegemaakt. Ik vond het als jongerenwerker al boeiend om te zien hoe kinderen van werkloos geraakte havenarbeiders iets probeerden te maken van hun leven. Met het buurthuis probeerden we hun horizon wat te verbreden. We lieten zien wat hun mogelijkheden waren als ze door zouden leren, we werkten nauw samen met de scholen. We lieten zien wat de stad hen te bieden had door hen mee te nemen naar filmhuizen, theaters en musea aan de andere kant van de rivier.

‘De gedachte dat mensen die het moeilijk hebben meer kansen moeten krijgen om vooruit te komen, heeft me altijd enorm gestimuleerd in mijn werk. Toen ik in 2007 begon bij de hogeschool was mijn doel om de blik van de opleidingen veel meer te richten op de stad, en met name de delen met grootstedelijke problemen. Op dat moment was het namelijk helemaal niet vanzelfsprekend dat het onderwijs zich specifiek hiermee bemoeide.

‘Toen ik in 2007 begon bij de hogeschool was mijn doel om de blik van de opleidingen veel meer te richten op de stad.’

‘Een mooi geslaagd voorbeeld is het grote mentorprogramma Mentoren op Zuid, waarbij leerlingen uit Zuid worden gekoppeld aan onze studenten. Toen we net begonnen was het belangrijk om meteen te laten zien waar we voor stonden, zodat andere instituten zich makkelijker bij ons aan zouden sluiten. Het was heel fijn dat we in een keer veel geld kregen van het filantropisch fonds om dit programma op te zetten. Dat gaf een enorme kick natuurlijk, en het betekende dat we meteen op de kaart stonden. Het is tot op heden nog steeds het grootste programma van EMI.

‘Wat de meeste indruk op mij heeft gemaakt is de enorme kracht van studenten in de stad. De overheid heeft soms de neiging om de mensen vermanend toe te spreken en onbedoeld te kleineren. Dat valt niet altijd goed. Studenten zijn voor veel bewoners juist helemaal niet bedreigend of veroordelend en dat is een groot voordeel. Ze vragen veel meer en denken juist mee daardoor vinden bewoners het vaak heel leuk om met hen te werken.

‘Mentoren op Zuid is tot op heden nog steeds het grootste programma van EMI.’

‘Ik ben trots op het feit dat het steeds beter lukt om het onderwijs te verbinden met Rotterdam-Zuid. Dat steeds meer studenten en ook docenten ons weten te vinden. De diepte en de breedte van de betrokkenheid bij EMI groeit nog steeds en dat vind ik prachtig. We kunnen het met ons kleine team bijna niet meer bijbenen. Ik kijk dan ook met een plezierig gevoel terug op mijn tijd als directeur. Ook ben ik het college van bestuur dankbaar dat EMI opgericht kon worden met eigen financiering, omdat maatschappelijke innovatie landelijk geen prioriteit had.

‘Wat ik wel altijd heel moeilijk heb gevonden binnen de hogeschool is de bureaucratie en traagheid in beslissingen soms. We zouden als EMI heel graag een zichtbare plek hebben op Zuid, een satellietlocatie waar ook bewoners naartoe kunnen. Dit hadden we bijna voor elkaar. We hadden een mooi pand gevonden op een prachtige locatie, maar omdat het te lang duurde voordat er een besluit genomen kon worden ging dat aan onze neus voorbij. Toen ben ik wel even heel chagrijnig geweest. Ik ben altijd heel zakelijk en ondernemend geweest en dat was in het onderwijs wel even wennen.

‘Ik zie als grootste uitdaging voor mijn opvolger om het onderwerp maatschappelijke innovatie nóg beter op de kaart te zetten. Het is een lastig begrip merk ik. Heel vaak denken mensen denken dat het om sociaal werk gaat, maar het gaat juist om stedelijke vernieuwing in de breedste zin van het woord. Economie, onderwijs, gezondheid, sociale veerkracht, wonen, openbare ruimte en cultuur: al die elementen samen vormen maatschappelijke innovatie. Dat mag nog duidelijker worden.

‘Economie, onderwijs, gezondheid, sociale veerkracht, wonen, openbare ruimte en cultuur: al die elementen samen vormen maatschappelijke innovatie.’

‘Tot slot wil ik onze studenten adviseren om de lat hoog te leggen en te vertrouwen op zichzelf. Experimenteer vooral en zorg dat je je studietijd goed benut, bijvoorbeeld door bij clubs als het EMI terecht te komen. Daar kan je spannende contacten leggen die voor je latere carrière van belang zijn. Als je nu wordt gezien als een ambitieuze student die ook een warm hart heeft voor de samenleving, dan kom je straks makkelijker aan een baan. Zet je ook voor de stad in als vrijwilliger. Die zaken op je cv zijn nog veel belangrijker dan een hoog cijfer. Toon je maatschappelijke betrokkenheid want die wordt op dit moment erg hoog gewaardeerd in de steden.’

Tekst en foto: Wietse Pottjewijd

Volg ons op Instagram