Blog Menno: Taal maakt nog meer kapot dan geweld
Blog van MennoGepubliceerd: 6 days ago
| 
|
Rajiv is hogeschooldocent, afstudeercoordinator op de Rotterdam Academy, opleiding Ad ondernemen én CMR-lid. Lees zijn eerdere blogs.
Ongeveer de helft van de beroepen die we nu kennen, gaat verdwijnen. Ook dat van docent. Op die verandering moeten we nu al voorbereid zijn. Dus denk met me mee over de nieuwe rol van de docent.
Volgens diverse bronnen (World Economic Forum, Boston Consultancy group en McKinsey) zullen duizenden banen waar we nu nog opleidingen voor aanbieden, verdwijnen of flink veranderen. Jaarlijks zie je de verschuivingen in onder meer The future of jobs van het World Economic Forum.
Als meerdere rapporten laten zien dat binnen dertig jaar tijd 52 procent van de huidige jobs niet meer bestaat, dan moeten wij als Hogeschool Rotterdam nu andere keuzes durven maken. En wat mij betreft starten bij de rol van de docent, die ook ter discussie staat in die rapporten.
Ik zie voor me dat de docent in 2035 opereert als procesbegeleider en in die rol gedetacheerd is in het werkveld. En ik zal ook zeggen waarom.
Studenten zie ik niet meer als student, maar als junior medewerker van een organisatie vanaf dag één dat de studie start. Ook niet meer vanuit school, maar vanuit de locatie van de organisatie. Meerdere junior medewerkers werken samen met andere junior medewerkers (ook van andere instituten) aan dezelfde vraagstukken. Eigenlijk zoals dat ‘in het echt’ ook gaat. En de docent is gedetacheerd bij het bedrijf als procesbegeleider en verbinder. Mijn uitwerking van de filosofie van Gert Biesta.
Een mooi voorbeeld is De Efteling waar ik een gesprek mee had ter voorbereiding op een nieuw curriculum. Die omarmde dit idee meteen. Studenten van verschillende opleidingen werken aan vraagstukken vanuit de Efteling. Docenten zijn op locatie om het proces te ondersteunen. Voor de juiste kennis koppelt de docent de junior medewerker aan meerdere bronnen en de junior medewerker kiest zelf wat van toepassing is. Hier is de docent dus meer de procesbegeleider die niet per se inhoudelijk expert is, maar expert is in verbinden.
Dit houdt in dat we het onderwijssysteem flink moeten wijzigen en andere keuzes moeten maken rondom het budget, vastgoedbeleid, HRM-beleid et cetera. En uiteraard moeten we rekening houden met belangenverstrengeling tussen onderwijs en het werkveld. Misschien kan het werkveld in de toekomst meer een financiële en inhoudelijke bijdrage leveren, maar daarbij moet goed over de voorwaarden worden nagedacht en moeten weloverwogen keuzes gemaakt worden.
Onzin? Word wakker! We moeten nu dit veranderproces sturen, nu het nog gestuurd kan worden. Google heeft namelijk al aangekondigd dat ze zelf opleidingen willen aanbieden met certificaten die ook bij andere organisaties relevant zijn. Vooral omdat het techbedrijf een gat ziet tussen het onderwijs en het werkveld. Hoe denk je hoe de toekomstige student hierop zal reageren?
Think about it!
Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief. De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Hoewel ik er voorstander van ben om kritisch te kijken naar de rol van de docent en de rest van het onderwijspersoneel, is deze conclusie op basis van de genoemde cijfers onterecht. Sterker nog, de cijfers kloppen niet.
Je benoemt dat ongeveer de helft van de banen die we nu kennen, gaat verdwijnen. Je gaat er ook van uit dat het beroep van docent daaronder valt. De bronnen die je noemt, weerspreken dat echter. Als je kijkt naar de cijfers van het door jou genoemde The future of jobs van het World Economic Forum bijvoorbeeld, zie je dat het onderwijs relatief onaangetast blijft. (oa figuur 13a en figuur 25)
Natuurlijk willen bedrijven werknemers die helemaal gespecialiseerd zijn voor het gewenste werk. Daarom kon en kun je ook nog altijd ook zonder diploma best ver komen. Een opleiding heeft volgens mij een ander doel, namelijk een student op een breder spectrum van werkveld voorbereiden, en niet alleen te denken vanuit het perspectief van één bedrijf. Ik zie dus eerder een balans – een goede samenwerking met het werkveld opbouwen, en uiteraard zorgen dat er beroepsrelevante opdrachten en projecten aangeboden worden – hoe eerder in de opleioding hoe beter, en zeker vanaf jaar 3 dominant in de opleiding. Maar ook een breed blik op het werkveld en ontwikkelingen houden en de student zo wendbaar en flexibel mogelijk maken. Daarnaast zijn er ook nog opleidingen die een dusdanig zware kennisbasis kennen dat je écht nog wel behoefte hebt aan vakinhoudelijke cursussen voor alle studenten ipv alleen nog maatwerk.
Als docent kan je facilitator van onderwijs zijn. Dit stelt wel hoge eisen aan de student: die moet immers zelf initiatief nemen om de kennis te halen waar de kennis beschikbaar is.
Dat de wereld verandert hoort bij het leven, dat je daar verwoed op in zou moeten spelen is een persoonlijke opvatting vanuit onzekerheid. Je zou ook overtuigd kunnen zijn dat gewoon doorgaan op dezelfde weg je meer brengt dan speculeren over de toekomst. Al was het maar omdat het verleden geen aanleiding geeft tot paniek.
Het geheel der persoonlijke overtuigingen zal ons in het midden doen uitkomen, mits een minderheid haar overtuiging niet geforceerd mag opleggen aan alle anderen (onderwijsvernieuwing bv)
Het grootste probleem is nog wel het omkeren van doel en middel; banen zijn een middel voor mensen om in hun levensonderhoud te voorzien, om te kunnen ondernemen en arbeid te verrichten. Het heeft weinig zin om werk, taken en functies zo wezenlijk te veranderen dat niemand er nog in kan werken. Vandaar dat dit soort maatschappelijke veranderprocessen grotendeels fluweelzacht evolutionair en niet explosief revolutionair verliepen en waarschijnlijk zullen verlopen.
Ik wil nog een stapje verder gaan en stellen dat de rol van de docent op bepaalde vlakken allang is verdwenen. We kunnen immers geen “echte” bedrijfscontext leveren, die zal de student zelf moeten vinden. Bepaalde competenties kunnen trouwens ook prima met werk in bedrijven worden aangetoond. Dus niet alleen de traditionele, bijvoorbeeld managen of professionaliseren, maar zeker ook de vakgerelateerde. Geef studenten dan ook de mogelijkheid bepaalde vrijstellingen te halen met werk wat ze als “bijbaan” doen. Beetje raar toch om iemand die als bijbaan in een bedrijf allang op een hoger niveau functioneert nog een keer op de hogeschool te toetsen met projecten op een lager niveau? Dat geldt natuurlijk niet altijd voor iedereen, waardoor we op een veel persoonlijker leertraject moeten inzetten ipv bulkwerk. Een beetje zoals de deeltijdopleidingen nu al doen. En ik denk dat we dat nu en in de toekomst prima kunnen begeleiden en beoordelen als docenten…
Interessante vraag die Rajiv stelt, bijna op een existentieel niveau… wat is de “raison d’être” van een Hogeschool? Is het om mensen op te leiden tot beginnende professionals? Gaat het om certificering? Of gaat het om match-making tussen beschikbaar talent en vraag vanuit de industrie? En wellicht zijn er nog tientallen proposities die momenteel minder evident zijn, maar in de toekomst een belangrijke rol spelen. En het is niet zo vreemd dat tech giganten als Google zich op dit terrein gaan richten, ik zie het zelfs ook bij midden-grote bedrijven!
Om een idee te krijgen welke kant dingen uit bewegen moeten we wat breder te kijken dan alleen het instituut Hogeschool, hoe zien carrières eruit in de toekomst? Wat de rol van een Hogeschool in zo’n carrière? Mijn vader ging 40 jaar geleden bij een bedrijf werken, waar hij een paar jaar geleden met pensioen ging. Inmiddels zie ik mijn zo’n op zijn fiets pizza rondbrengen als een voorbeeld van de gig-economy.
Een paar jaar geleden beschreef Deloitte een interessant carrière model: “lattice pathways” (wat redelijk op mijn carrière van toepassing is) – het bestaat uit meer zijwaartse en opwaartse beweging, inplaats van louter carrières die opwaarts bewegen. Hoe ziet dit er in de toekomst voor mijn zoon uit? Als een “micro/nano lattice?” – met veel meer bewegingen (korte contracten), waar matchmaking door AI wordt gedaan en niet meer door een HR manager (ik heb al voorbeelden gezien waar AI project teams samenstelt)?
Dat de rol van de docent zal wijzigen is duidelijk. Socrates had immers ook geen digibord. Ik vraag mij wel af welke docent de procesbegeleiders gaat opleiden 🙂