Het is januari en de avondklok is net aangekondigd: ‘Ik merk dat studenten het nu nog zwaarder hebben’, zegt ze. ‘Ik heb ze vaker aan de lijn en de gesprekken gaan dieper en zijn langer. Ze lopen echt leeg, het zit ze heel hoog. Echt een groot verschil met een paar maanden geleden. Het grijpt nu iedereen naar de keel.’ Vooral voor studenten die al depressieve klachten hadden of worstelden met andere moeilijkheden is het pittig. ‘Dan komt dit er nog eens bij’, zegt ze. Ook op buitenlandse studenten drukken de omstandigheden zwaarder: ‘Op hun 2 x 2 kamertje, met weinig mensen om naartoe te kunnen.’
Begin december zag ze vooral twee trends: ‘De positivo’s van het begin kreeg ik vaker aan de lijn: het gaat toch niet zo goed. Terwijl de groep die er aanvankelijk tegenop zag, gaandeweg een soort copingstrategieën heeft geleerd. En dat is goed, deze tijd noodzaakt je om op zoek te gaan naar je eigen handleiding. En ik denk dan graag mee.’
De rek is eruit, tegenslagen lijken minder goed op te vangen. En de sleur is vervelend, er is weinig om naar uit te kijken, ‘alles wordt beige’, in de woorden van Lianne. Het blijft belangrijk om zelf kleur aan de dagen toe te voegen. En dat moet je zelf doen, hoe lastig dat soms ook is. ‘Zorg voor dingen waar je naar uit kunt kijken. Probeer elke dag iets anders of iets nieuws te doen. Geniet van mooie dingen: muziek, films, boeken, games, spelletjes. Ik speel bijvoorbeeld met vrienden online het spel Among us en dat breekt mijn week.’
Enige discipline gaat je ook helpen. ‘Digitale hygiëne’, noemt Lianne het. ‘Ga douchen en verschijn normaal voor de camera. Doe actief mee in de les, schrijf mee of – als je eens wat anders wilt proberen – maak een mindmap. Zorg dat je de stof verwerkt.’
Ze heeft het gevoel dat de binding van de studenten met de school nog steeds wel oké is met het online onderwijs en de vele appgroepen. ‘De eerstejaars struggelen meer, omdat het allemaal natuurlijk niet is wat ze ervan hadden verwacht, of omdat hun resultaten tegenvallen. In het algemeen grijpen studenten de mogelijkheden aan, maar ik zie ook wel vereenzaming optreden. Maar ik vind het vaak knap hoe weerbaar, creatief en veerkrachtig ze zijn.’
De alarmerende berichten over de geestelijke gezondheid roepen ook bij haar zorgen op. Tegelijkertijd is ze een optimist. ‘Als het straks voorjaar wordt en we door deze dip heen zijn, gaan we ons met rasse schreden beter voelen’, voorspelt ze. ‘Maar het is nu echt volhouden.’
Tips van Lianne:
- Zorg voor een vaste dagstructuur.
- Koester sociale contacten, als het niet fysiek kan, dan online.
- Doe dingen die je leuk vindt en zorg zo voor feelgood-momenten.
- Sluit de studiedag of werkdag na een bepaalde tijd af en ontspan.
De TU Delft heeft een tool ontwikkeld waarmee je op basis van een aantal persoonlijke eigenschappen advies krijgt om met de huidige situatie om te gaan: Stay Healthy Stay Engaged – In times of Corona.
Anne, tweedejaars gezondheidszorgtechnologie: ‘Ik wilde stoppen en na corona verdergaan’
‘Ik was altijd de meest enthousiaste student: altijd voorbereid en overal in geïnteresseerd. Maar mijn motivatie was nergens meer te bekennen. Ik zat om 9.00 uur achter de computer – verplicht – maar het kwam erop neer dat ik uit bed rolde, achter mijn bureau ging zitten en de laptop aanzette voor een college waar ik nauwelijks iets van meekreeg. Daarna ging ik mijn bed weer in of voor me uit zitten staren met de gedachte: Het gaat me niet lukken. Ik kon me er niet toe zetten. Ook al deden de docenten hun best.
Hoe blij ben je op een schaal van 1 tot 10 als de school weer helemaal opengaat? ‘Een 10! Ik mis school zó
erg!’
Ik had veel negatieve gevoelens, werd gek van mezelf. Ik wilde stoppen en weer verdergaan als corona voorbij was. Ik ging ook weer thuis wonen in Zeeland en had moeite me daar te concentreren. Ik was uiteindelijk 24/7 met school bezig: het moest af, maar ik wist niet hoe. Ook het werken in groepen was stressvol want mijn medestudenten bleken gek genoeg nog minder gemotiveerd dan ikzelf.
Ik besloot na een tijdje iedere avond voor het slapen een to-do-lijstje te maken. Dan hoefde ik daar de volgende ochtend niet over na te denken. Ik nam een koude douche elke ochtend en meldde me aan bij een sportschool. Ik ben nu weer op mijn kamer in Rotterdam. Ik woon daar met drie andere meiden. We eten samen, een fijne break van school, en we kunnen onze frustraties delen.’
Joelle, laatstejaars social work: ‘Ik viel soms achter de laptop in slaap’
‘Ik had toen corona uitbrak een heftige, intensieve derdejaarsstage bij de jeugdreclassering. Ik had veel contact met cliënten, hun ouders en hun omgeving. Sommigen hadden intensief toezicht nodig en face-to-face kon ik hen altijd goed in de gaten houden. Toen dat wegviel namen ze de telefoon vaak niet meer op en dreigden ze door mijn vingers te glippen. Mijn ene stagebegeleider moest ook wennen aan de situatie en de andere werd ziek. Ik zat thuis, had weinig te doen en zat al niet lekker in mijn vel door mijn depressie. Ik had nul energie, viel soms achter de laptop in slaap en werd zelfs een keer door een cliënt wakker gebeld. Maar er wordt op je gerekend en je wilt niemand teleurstellen. Depressief zijn en een sociale opleiding volgen is al lastig genoeg. Toen ik de laatste dag van mijn stage had gehad viel er een last van mijn schouders.
Hoe blij ben je op een schaal van 1 tot 10 als de school weer helemaal opengaat? ‘Zeker wel een 9.’
Dit jaar gaat het beter. Om de week spreek ik een psycholoog en ik krijg steun van docenten. Ik maak nu een strakke planning en probeer niet overdag te gaan slapen. Ik probeer mezelf te complimenteren met wat goed gaat. Vorig jaar had ik wel meer steun gewild maar juist toen zaten docenten ook met hun handen in het haar.
Mijn afstudeeronderzoek gaat ook traag omdat veel online moet. Ik heb als onderwerp zelfbeschadiging en wat ouders nodig hebben als dit bij hun kind speelt. Het is niet makkelijk om daar via beeldbellen over te praten. Mijn grootste stress is dat ik straks een houtje-touwtje-onderzoek aflever waarover ik zelf maar half tevreden ben.’
Daniel, tweedejaars logistics engineering: ‘Eerst had ik een beetje een relaxmotivatie’
‘Ik was begin vorig jaar eigenlijk net gewend aan het hogeschoolleven. Ik herinner me dat ik nog een late les had toen de persconferentie was en we te horen kregen: de scholen gaan dicht.
Bij ons was het eerst best wel onduidelijk, wat gaan we doen en hoe? De tentamens kwamen eraan en we wisten niet of we nu wel of niet moesten gaan studeren. En het was zoeken: hoe ga je je dag indelen? Ik deed altijd veel aan sport maar dat viel weg. Ik had dus wel meer tijd voor school.
Hoe blij ben je als de school weer helemaal opengaat? ‘Een 8. Omdat we dan alles weer normaal kunnen
doen qua lessen en gewoon weer een sociaal schoolleven kunnen oppakken.’
In het begin wilden docenten het onderwijs op de oude manier voortzetten. Bij onze studie krijgen we veel theorie en soms kregen we online lessen van twee uur. Daarbij kwam nog huiswerk. Ik deed veel op de dag zelf; de avond probeerde ik vrij te houden. Eerst had ik een beetje een relaxmotivatie: lekker niet meer reizen, snel alles doen, en dan ontspannen. Later was het meer: Oké, ik heb het onder controle maar eigenlijk heb ik er helemaal geen zin in. Ik was dan wel veel thuis, maar echt leuke dingen doen – zoals even voetballen – kon niet.
Ik vind het een ongelooflijk leuke opleiding met leuke studenten en een goed docententeam, je kent elkaar allemaal. Maar vorig jaar was mijn motivatie in de laatste periode wel echt laag. Toch ben ik het tweede jaar met veel motivatie begonnen: lekker dat we een dag naar school konden. En ik heb mijn propedeuse gehaald dus ik begon met een schone lei.’
Wouter, vierdejaars technische informatica: ‘Zelfdiscipline blijft lastig’
‘Het is een heel lastige situatie. De scheiding werk en privé is vrijwel niks: je komt je bed uit en een paar meter verderop ga je aan je bureau zitten. ‘s Ochtends ging ik altijd een stukje wandelen met mijn vader die ook thuis werkt, maar verder werk ik veel alleen, eigenlijk heel saai. Wat wel leuk is, is het project; daarbij moet je online samenwerken en spreek je toch nog regelmatig iemand.
Hoe blij ben je op een schaal van 1 tot 10 als de school weer helemaal opengaat? ‘Dat is eigenlijk niet op die schaal uit te drukken’
Ik ben vierdejaars en heb geen fysieke lessen meer. Zelfdiscipline blijft lastig; normaal ben je aanwezig en doe je je ding. Nog steeds vind ik het moeilijk om me aan mijn planning te houden, niemand controleert maar je moet toch je tijd erin stoppen. Ik merkte dat ik overdag minder ging doen en er dan ‘s avonds weer voor moest gaan zitten.
Ik heb wel een stageplek gevonden waarop ik redelijk makkelijk kan thuiswerken en heb mijn derdejaarsstage gelukkig gewoon op kantoor kunnen doen. Dan spreek je collega’s en daar leer je superveel van.
Nu op dit moment vind ik het vooral heel jammer dat ik klasgenoten en vrienden nauwelijks zie. In het weekend wel iets meer maar dat moet je heel erg plannen terwijl ik vooral houd van spontane dingen.’
Rachel, vierdejaars van lerarenopleiding geschiedenis: ‘Ik doe het werk en alsnog kom ik niet vooruit’
‘Ik zag laatst dat ik 9 maart 2020 mijn ov-kaart voor het laatst gebruikt had: ik zit al een jaar thuis. Ook daarvoor moest ik al lange tijd in isolatie, omdat ik wachtte op een hersteloperatie voor een operatie die nogal mis is gegaan. Daarvan heb ik extreem veel pijn, en daardoor ging ik al langere tijd niet naar school. Nu kan de hersteloperatie pas als ik gevaccineerd ben.
Hoe blij ben je op een schaal van 1 tot 10 als de school weer helemaal opengaat? ‘Dat is eigenlijk niet op die schaal uit te drukken’
Ik woon samen met mijn moeder en ook zij is in isolatie, anders kan ik alsnog besmet raken. We bestellen alles online, dat is een van mijn taken in huis, naast het verzorgen van de planten. Een duidelijke taakverdeling werkt goed voor ons. Daarnaast hebben we afgesproken dat we elkaar de ruimte geven en het zeggen als ons iets dwarszit.
Mijn belangrijkste tip is: ritme houden en zorgen dat je vooruit kunt kijken. Plan iets leuks, op een bepaalde datum, en ga lekker nadenken wat je gaat doen. Omdat we niet op vakantie kunnen, plannen we bijvoorbeeld een reis in ons eigen huis: we eten Italiaans en kleden het Italiaans aan. Of we organiseren voor elkaar iets leuks met Valentijnsdag.
En probeer nieuwe dingen uit. Ik ben gaan schilderen op nummer, heb spelletjes gekocht en probeer van alles uit waar ik normaliter niet aan toekom. Ik ben ook weer gaan schrijven; op mijn 17e heb ik een boek geschreven maar daarna gaf ik mijn studie voorrang. Nu heb ik weer tijd. En ik kan mijn mentale zolder opruimen. Door die operatie heb ik de nodige trauma’s, en al die ziekenhuisbeelden in het nieuws waren voor mij heel emotioneel. Ik ben begonnen met wat mondkapjes op de keukentafel te leggen. Elke keer als ik daar langsliep, werden ze wat minder beladen.
School kan ik online volgen, maar ik mis het ritje in de metro dat altijd een mooie afsluiting was, nu gaat het eigenlijk steeds door. De vakken zijn online, maar de toetsen zijn op locatie. Die kan ik dus niet maken en dat frustreert me soms: ik doe het werk, en alsnog kom ik niet vooruit. Om het allemaal vol te houden praat ik tweewekelijks met iemand van school. Daar heb ik heel veel aan.
Ik ben twee keer boos geweest. Een keer vanwege mijn 75+ buren die continu visite ontvangen. De andere keer vanwege het protest bij het torentje toen Rutte de tweede keer een toespraak gaf. Dat deed me wat: als we ons niet aan de regels houden, zouden er meer besmettingen kunnen komen, waardoor mensen zoals ik nog langer binnen moeten blijven en mijn operatie nog verder weg geschoven wordt.’
Illustratie: Mariët Mons
Go Lianne!