Schipperskind en vierdejaarsstudent watermanagement Geert Snoeij kiest voor de ethische kant van het vak. ‘Mijn achtergrond als schipperskind kwam hier goed van pas. Binnenvaartschippers vormen een aparte groep met best wel een eigen cultuur.’

‘Mijn ouders zijn binnenvaartschippers en hebben een droogladingschip waarmee ze onder andere containers, zand, graan, kolen en ertsen vervoeren door Noordwest Europa.

‘Vanwege hun beroep ben ik tot mijn zesde altijd veel bij mijn ouders geweest en hebben we een heel goede band opgebouwd. Daarna ging ik op een schippersinternaat wonen met 150 andere schipperskinderen. Ik ben de oudste uit ons gezin, dus ik kwam daar alleen en dat vond ik best wel moeilijk. Maar uiteindelijk heeft het me wel heel erg zelfstandig gemaakt. Je zoekt je eigen weg en leert al snel hoe je weerbaar wordt. Je vraagt niet zo snel om hulp bij anderen, maar gaat eerst kijken of je het zelf kan oplossen. Nu tijdens mijn studie merk ik de voordelen van die zelfstandigheid.

‘Daarna ging ik op een schippersinternaat wonen met 150 andere schipperskinderen.’

‘Vanaf mijn achttiende woonde ik weer thuis in Krimpen aan den IJssel. Mijn ouders waren doordeweeks altijd van huis, maar dat betekende niet meteen dat ik de boel op stelten ging zetten. Wel kon ik eindelijk mijn eigen tijd indelen en wat vrijer leven, dat was wel fijn. Ik had de havo afgerond en kon ook schipper worden, maar besloot toch verder te gaan met studeren – schipper worden kon altijd nog. Wat meespeelde was dat ik al een heel leven had opgebouwd aan wal. En met een aantal vrienden van de middelbare school besloten we samen watermanagement te studeren.

‘Ik vond de studie niet altijd even leuk en ben er zelfs even mee gestopt, maar dankzij het vak techniek en ethiek wist ik welke richting ik op wilde. Dat vond ik onwijs interessant en daar wilde ik meer mee doen. Zodoende volg ik nu de minor Ethics in Modern Society aan de universiteit Utrecht. Deze minor wordt alleen in het tweede semester gegeven, daarom heb ik eerst mijn afstudeerstage gedaan en eindig ik de opleiding met deze minor.

‘De minor is heel breed en raakt zo’n beetje aan alles, qua praktische ethiek. In de wereld van watermanagement kan ethiek gaan over technische omstandigheden waar een ethische discussie over ontstaat. Als je bijvoorbeeld een sluis of dam in een rivier gaat bouwen dan heeft dit effect op vissen en het hele ecologische systeem, maar ook op de bewoners in de omgeving; die moeten misschien wel verhuizen omdat er een stuwmeer ontstaat. Grote bedrijven laten vaak intern een check uitvoeren om te kijken of het ethisch verantwoord is wat ze doen, en als dat niet zo is wat er dan nodig is om dat wel te zijn. Dat soort werk lijkt mij interessant.

‘Als je bijvoorbeeld een sluis of dam in een rivier gaat bouwen dan heeft dit effect op vissen en het hele ecologische systeem, maar ook op de bewoners in de omgeving.’

‘Mijn stageopdracht had hier ook wel zijdelings mee te maken. Ik deed onderzoek naar de langsdammen in de Waal, een pilotproject van een paar kilometer van Rijkswaterstaat. In een traditionele rivier heb je kribben; dat zijn dammen dwars op de stroming die ervoor zorgen dat er een bevaarbare geul ontstaat. Langsdammen liggen in de langsrichting van de rivier en hebben dezelfde functie, maar zorgen ook voor een extra geul die kan worden gebruikt voor natuurontwikkeling en de mogelijkheid om extra water af te voeren. Dat laatste is nodig vanwege de verwachte weersextremen in de toekomst.

‘Rijkswaterstaat wil weten of de langsdammen echt helpen, dus heb ik gekeken wat er zou gebeuren als we de hele rivier vol zouden leggen met langsdammen. Ook heb ik gekeken wat voor effect dat heeft voor de binnenvaartschipper en wat die er op dit moment van vindt. Ik ben daarom met veel binnenvaartschippers in gesprek gegaan, en heb hun ervaringen naast de theorie gelegd van experts van Rijkswaterstaat en andere deskundigen die het project hebben ontwikkeld.

‘Schippers zijn een beetje op zichzelf, traditioneel vaak ook.’

‘Mijn achtergrond als schipperskind kwam hier goed van pas. Binnenvaartschippers vormen een aparte groep met best wel een eigen cultuur, misschien wel te vergelijken met bijvoorbeeld het beroep van vrachtwagenchauffeur. Schippers zijn een beetje op zichzelf, traditioneel vaak ook, en staan wel open voor ontwikkeling maar lopen vaak iets achter. Dit komt ook omdat schepen vaak een lange leeftijd hebben en de technische ontwikkeling dus ook wat langzamer gaat. Daar zijn ze een beetje op ingesteld, dus ze worden ze niet meteen enthousiast van iets nieuws.

‘Mijn voordeel was dat ik goed met de binnenvaartschippers kon praten want we spreken dezelfde taal en ze zagen mij niet als iemand die alleen maar het beleid van Rijkswaterstaat wilde verdedigen. Juist ook omdat ik een schipperskind ben, en dat benoemde ik ook altijd aan het begin van het gesprek, ontstonden er heel leuke gesprekken. En als student vorm je sowieso minder een bedreiging, dat hielp ook wel mee.

‘Ik merkte dat schippers de langsdammen zagen als iets vervelends. Zonde van het belastinggeld, zeiden ze, daar had je veel andere dingen mee kunnen doen. Bijvoorbeeld het vervangen en renoveren van sluizen want daarin loopt het Rijk behoorlijk achter. En dat is iets wat schippers dagelijks zien en merken vanwege de vele storingen bij de sluizen. Er wordt in hun ogen veel geld uitgegeven aan iets waarvan zij de gevolgen eigenlijk niet echt zien, dus dat vinden ze dan zonde. Maar wat ze niet direct zien is dat dat de rivier op diepte blijft door de dammen, en dat is voor een schipper ook heel belangrijk want die is gebaat bij een diepe rivier zodat er zware ladingen over vervoerd kunnen worden.

‘Schippers kijken vooral naar het hier en nu, terwijl Rijkswaterstaat kijkt hoe de rivier er over een jaar of veertig à vijftig uitziet.’

‘Schippers kijken vooral naar het hier en nu, terwijl Rijkswaterstaat kijkt hoe de rivier er over een jaar of veertig à vijftig uitziet met de invloed van erosie en sedimentatieprocessen. En als je daarnaar kijkt dan zijn langsdammen juist in de toekomst waarschijnlijk een goede oplossing voor iedereen. Ik denk dat ik hiermee een groter probleem aan het licht heb gebracht, namelijk dat er zeker op dit punt miscommunicatie bestaat tussen schippers en Rijkswaterstaat. Hier moet een oplossing voor komen en ik ben gevraagd om af en toe aan te schuiven om mee te denken hierover.’

Tekst: Wietse Pottjewijd
Foto: Geert Snoeij

Volg ons op Instagram