| 
|
Senad Delic is geboren en getogen in Oostenrijk en woont sinds oktober 2017 in Nederland. Hij volgt de lerarenopleiding Duits, daarnaast is hij (slam-)dichter en schrijver. Hij schrijft vooral satirische stukken en anekdotes uit zijn leven als expat in Nederland.
Hoe komt het dat een land waar je een Tikkie voor 50 cent moet betalen als je een keer ongevraagd een scheetje laat, nog steeds zonder morren belastinggeld uitgeeft aan een (constitutionele!) monarchie?
De koning (of koningin) als staatshoofd van Nederland is een grondwettelijk gegeven, wat meteen ook de reden is dat nauwelijks iemand deze constellatie in twijfel trekt. Het is gewoon ’hoe het is‘. Ik geloof echter dat dit vasthouden aan de status quo ons land niet helpt. Sterker nog – de nadelen overschaduwen de voordelen.
Allereerst de financiële nadelen. In de rijksbegroting voor 2020 staat dat in totaal 44 miljoen worden besteed aan het Koninklijk Huis. Deze 44 miljoen euro staan in ieder geval voor het grondwettelijke geld dat het koningshuis sowieso krijgt. In praktijk is dat echter lang niet alles. Volgens de calculaties van het Republikeins Genootschap zijn diverse factoren niet meegenomen in de rijksbegroting, met name onderhoud van paleizen, beveiliging en onverwachte kosten.
De kosten voor het koningshuis bedragen met al deze ‘ondergeschoven kinderen‘ ongeveer 350 miljoen euro per jaar. Om de Rotterdammers een duidelijk beeld te geven: dat zijn rond 58 miljoen grote bakjes kapsalon met kipdöner.
Ten tweede: voor een familie die in haar positie niet democratisch verkozen is en die volgens de grondwet theoretisch verder geen macht heeft, oefenen de Oranjes nog verdacht veel invloed uit op onze samenleving. Prinses (destijds Koningin) Beatrix heeft bijvoorbeeld gelobbyd tegen de democratisering van burgermeesterschap of de inperking van jachtrecht op het Kroondomein. Prins Bernhard jr. bezit en verhuurt 102 panden in Amsterdam. Het zou naïef zijn om te stellen, dat al deze dingen voor de Oranjes zonder hun positie als grondwettelijke monarchen mogelijk zouden zijn.
En zijn we dan misschien vreselijk aan ze gehecht? Sinds ’Willie en Max‘ tijdens de corona-pandemie besloten hebben om in Griekenland van het zonnetje te genieten terwijl wij, het gepeupel, thuis moeten blijven om de boel nog enigszins draaiende te houden en meer besmettingen te voorkomen, is het vertrouwen in de Oranjes fors gedaald – van 78 naar 47 procent volgens een enquête in opdracht van Nieuwsuur.
Met Koningsdag in aantocht op 27 april heb ik daarom een oproep aan de lezers: laten we de koning een functie elders geven en op 27 april iets belangrijkers vieren dan een staatshoofd waar we niet voor gekozen hebben. Laten we liever de postbode, de bakker, de klusser, de kebabmaker en de student vieren. Kortom: laten we onszelf vieren. Wij werken er namelijk hard voor, binnen en buiten een pandemie.
Oh, en voordat ik het vergeet: laat die rood-wit-blauwe vlag maar in de kelder. Hang op 27 april de rode vlag uit. En laat hem lekker tot en met 1 mei hangen!
De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
De republikeinse vlag lijkt heel erg op de “normale” nederlandse vlag, wat is de betekenis van een rode vlag?
Wat is het alternatief?Stop je per direct de beveiliging van Willem en Max? Of laat je de paleizen (paleis?) verpauperen die onderdeel van ons cultureel erfgoed zijn? Ik heb geen idee welk vastgoed er allemaal onder ons koningshuis valt (moet ik mij nu schamen?).
Je zegt: “Sterker nog – de nadelen overschaduwen de voordelen.”
Ik mis de voordelen van het koningshuis in dit stuk en lees alleen dat het koningshuis geld kost en invloed heeft. Die invloed heeft vaak ook een positief voordeel. Een stabiel gezicht richting de rest van de wereld bijvoorbeeld. Ik ben niet voor of tegen. Met of zonder Willem en Maxima. Maar ik vind wel dat alle aspecten meegewogen moeten worden en als je iets aanpast, die op een verantwoorde manier moet doen. Het is een beetje vervelend als Willem morgen dood in de goot licht omdat hij geen huis en geen beveiliging meer heer heeft.
Ik heb gisteren heel toevallig een extra grote driekleur besteld met een prachtige oranje wimpel erbij! Dit omdat ik trots op ons Koningshuis ben en het heel uniek is dat wij nog zoiets hebben. Ik snap je punt wel, het mag ook een tandje minder qua hoeveel belastinggeld er naartoe gaat. Misschien speelt het mee omdat je zelf bent opgegroeid in een republiek, dan je vreemd tegen de monarchie aankijkt, dit is ook slechts een aanname. Enkele punten;
-Prins Bernhard jr. is wel een Oranje-Nassau, maar staat niet in de positie om geld uit de schatkist te vergaren. Hij is sinds zijn studententijd al ondernemer en heeft zijn vermogen vergaard door kei- en keihard te werken en zijn geld in het vastgoed te stoppen.
-Ik ben het met je eens dat de Kroonprinses wel érg veel krijgt, echter levert het Koningshuis ook veel geld op. De functie van de Kroon is simpelweg dienen als het visitekaartje van Nederland. Als de Koning en Koningin op handelsmissie gaan, gaan er ook altijd veel Nederlandse bedrijven mee die in het desbetreffende land zaken kunnen doen. Dat is heel gunstig voor de economie.
-Verder vind ik het juist een mooi historisch aspect in onze geschiedenis, het zijn nog wel afstammelingen van Willem van Oranje die ons heeft vrijgevochten van de Spaanse onderdrukkers en het Koninkrijk vrijheid en soevereiniteit heeft geschonken.
Dus nee, ik hang zeker een trotse Nederlandse vlag met wimpel uit en roep juist iedereen op om hetzelfde te doen!
Leve de Koning! Hoezee, hoezee, hoezee 😉
Wat een geëngageerde blog, Senad. Sinds de kroning van Willem-Alexander ben ik al lid van het Republikeins Genootschap. Niet omdat ik WA aan zijn lot wil overlaten, maar omdat ik een constitutionele monarchie niet meer van deze tijd vind. In de comments lees ik veel misvattingen over ons koningshuis. 1) waarom zou een koning stabiliteit uitstralen? Doet de Duitse Bundespresident dat niet? En is Frankrijk minder stabiel in de rest van de wereld, met een president die (in)direct democratisch is gekozen? Stabiliteit bestaat bij de gratie van leiderschap en persoonlijkheid en heeft niks met titel en afstamming te maken.
2) De koning doet niets op handelsmissies, want die missies worden door wederzijdse diplomatieke en economische vertegenwoordigers en BuZa tot wel twee jaar vantevoren voorbereid (Aalders, 2020). Contracten worden dan al opgesteld, en worden op de missie uiteindelijk getekend. De koning heeft daarin geen inbreng en geen stem.
3) Onze koning is geen afstammeling meer van Willem van Oranje, die lijn is uit mijn hoofd gezegd al met Wilhelmina opgehouden, na de dood van haar vader Willem III (‘Koning Gorilla’). De huidige koning is een mengeling van Von Lippe-Biesterfeld en een Von Amsberg.
4) de heroïsche rol van de Oranjes bij diverse oorlogen is een construct van de geschiedenis. De Spaanse onderdrukker was de Oranjes meerdere keren te snel af. De overheersing stopte vanwege andere ontwikkelingen. Toen het krijgstechnisch een keer echt spannend werd, in WO II, is Wilhelmina naar Londen vertrokken. Zowel Willhelmina als haar schoonzoon Bernhard hebben zich niet uitgesproken tegen de bezetter. Als het aan Bernhard had gelegen, was hij gezant van Hitler geworden voor de Nederlanden. Kortom, dankzij Bernhard’s wensen waren wij bijna een Duitse provincie geworden. De brief van Bernhard aan Hitler via Seyss Inquart is daarvoor het harde bewijs. Dus hoezo monarchistisch heldendom?
Ik realiseer mij dat er bij het Koningshuis chauvinisme en emotie komen kijken, dat is prima, hang de vlag op die je wil. Die emotie heb ik niet, dat is inmiddels duidelijk. Ik ben trots op Nederland, trots op onze parlementaire democratie en trots op onze voorzieningen. De monarchie is in mijn ogen een gedateerd ondemocratisch construct in een verder prima democratisch bestel. Dit is voor mij een onpersoonlijke kwestie, ik heb niets tegen de Koninklijke familie, wel tegen haar rol in de Nederlandse samenleving.
Toch zijn de emotie en het chauvinisme volgens mij de enige argumentatie om het circus in stand te houden. Onder andere Annejet van der Zijl, Jolande Withuis en Gerard Aalders (2020, Oranje Zwartboek) hebben fantastische publicaties op hun naam staan die de argumentatie van J en Joeri volledig ontkrachten.
Op de eerste dag al een interessante discussie! Ik bedank iedereen voor zijn bijdrage.
Als schrijver van dit artikel zal ik deze commentaarsectie even gebruiken om op wat punten in te gaan.
@Kika jonker:
De rode vlag is wereldwijd het symbool van het socialisme, de emancipatie van de werkende klasse. Ik heb de rode vlag van het socialisme boven de oude vlag van de Nederlandse republiek gekozen omdat ik vind dat wij, als gewone mensen, ons op basis van onze klasse moeten verenigen, niet onze nationaliteit. Is het idealisme? Ja. Hebben wij er tegenwoordig te weinig van? Ja zeker!
@Joeri Tilman:
Ik heb in dit stuk inderdaad vooral kritiek uitgesproken en de nadelen van de monarchie benadrukt. Dat deed ik enerzijds omdat ik als “Profielen-blogger” maar ongeveer 450 woorden te besteden heb, anderzijds omdat de voordelen, die er wellicht zijn, geen zeer krachtige argumenten zijn als je erover nadenkt.
Zoals Gerben een paar uur geleden zelf heeft geschreven, kunnen de representatieve functies van de koning prima door een verkozen staatshoofd worden uitgevoerd. Denk daarbij aan de Oostenrijkse of Duitse bondspresident of de Franse president. Volgens een artikel uit 2010 van Michael Brehme (en ik neem aan dat sindsdien weinig is veranderd), kost de Duitse bondspresident het land maximaal 4,6 miljoen inclusief onverwachte uitgaven. Dat is een tiende van het officiële Oranje-geld volgens de begroting en exclusief de “ondergeschoven kinderen”. Ik denk dus dat we voor stabiliteit en internationale representatie niet per sé een monarchie nodig hebben.
Ik persoonlijk vind ook niet dat we zulke grote veranderingen per direct moeten doorvoeren, ik zou het koningshuis daarom niet “op staande voet” willen ontslaan. Zoiets heeft tijd nodig. Dat is alles wat ik daarover te zeggen heb.
Wat de paleizen en grote grondstukken betreft – die kunnen wij wel blijven onderhouden maar dan voor iets anders dan koninklijke schickeria. ik denk dat de 39,3 duizend daklozen in Nederland en de beginners, die geen woning kunnen vinden, geen “Nee” zouden zeggen tegen extra woonruimte…
@J:
Of Prins Bernhard jr. hard heeft gewerkt of niet, is volgens mij een kwestie van mening… Als student een bedrijf te hebben lijkt mij geen zeer riskante of zware onderneming wanneer je ouders zo veel kapitaal hebben. Het is ook discutabel of het bezitten van honderden panden, die je dan volpropt met studenten waar je illegaal sleutelgeld van vraagt (volgens het Parool), echt hard werk is. In mijn ogen is het dat niet echt.
Over de schatkist: Ik weet alleen dat hij geen recht heeft op troonopvolging (de arme!). Gezien de uitgaven van de familie Oranje elk jaar heel erg fluctueren (van 44 miljoen naar 350 mijoen blijkbaar), denk ik dat het voor Bernhard te doen is om door wat connections wat zakgeld te krijgen. Als zoon van prinses Margriet is er zeker het een of ander mogelijk…
Op de rest van jouw punten is @Gerben al ingegaan, ik ben het ook met hem eens.
@Gerben:
Interessante boeken die je daar noemt, Gerben. Ik zal ze later even opzoeken, ik heb nog aardig wat onderzoek te doen wat betreft Nederlands republicanisme.
Ik verleen wat kritische steun aan het het Republikeins Genootschap. De grondlijnen van (jullie eisen vind ik goed maar ik mis een meer anti-kapitalistisch verhaal. Bij democratie hoort in mijn optiek ook de collectieve zeggenschap over meer dan maar de regering. Dat is echter een onderwerp voor een ander artikel (of misschien zelfs een debat?)
Nogmaals, bedankt iedereen voor jullie interessante schriftelijke bijdragen!
‘de calculaties van het Republikeins Genootschap’, je baseert je mening op berekeningen van een vooringenomen gezelschap?
@Gerben
”Als het aan Bernhard had gelegen, was hij gezant van Hitler geworden voor de Nederlanden. Kortom, dankzij Bernhard’s wensen waren wij bijna een Duitse provincie geworden. De brief van Bernhard aan Hitler via Seyss Inquart is daarvoor het harde bewijs.”
Dat Bernhard lid was van de SS en SA is bekend, ik denk dat je doelt met de brief op de Stadhoudersbrief? Er zijn historici die beweren dat er een dusdanige brief is opgesteld volgens bijvoorbeeld Gerard Aalders en meerdere journalisten die beweren dat er dergelijke documenten zijn maar echt hard bewijs dat de brief die je noemt ook echt bestaat is er tot op heden niet. Het blijft een theorie.
Nu ben ik zelf ook wel van het speculeren en theeblaadjesroeren, maar het is wel belangrijk om bovenstaande in het achterhoofd te houden.
@De Senator:
Ja. Dat hoeft echter niet te betekenen dat de aangehaalde feiten en bronnen waardeloos zijn.
Het rapport van het RG is wat mij betreft zorgvuldig uitgevoerd. Het complete rapport kun je hier downloaden en doorlezen. De cijfers zijn volgens mij dus niet in een gekke bui verzonnen:
https://kostenkoningshuis.nl/
In principe heb je wat mij betreft gelijk maar ik vind het wel een lastige afweging, want het is toch zielig voor ze als wij zeggen, “ok het is leuk geweest maar nu zijn we jullie zat”, zelfs als we daar gelijk in hebben. Als arbeiders hun fabriek bezetten, dan vind ik dat ook zielig voor de baas. En als studenten de HR bezetten, vind ik dat zielig voor Ron Bormans! Ik ben echt een huilebalk.
Dus, in plaats van dat we de koning doen aftreden, kunnen niet beter alle 17 miljoen niet-adellijken tot de koningen en koninginnen van Nederland (en tot Ron Bormans) worden gekroond? Dan hoeft niemand iets te verliezen, maar gaan we er allemaal op vooruit.