| 
|
Corstin Dieterich is hogeschooldocent social work en (mede-)voorzitter van de medezeggenschap van ISO. Hij heeft zo zijn eigen gedachten over wat hij ziet en hoort op school. Die deelt hij in dit blog.
Foto: Paul van der Blom
Op de avond van Hemelvaartsdag keek ik naar de comedyspecial van Ricky Gervais op Netflix. Al zijn grappen gingen over wat je allemaal niet meer mag zeggen als het over ‘identiteit’ gaat.
‘We vinden niets meer gek. Alles is een syndroom, of een verslaving, of een voorkeur […] Ik heb het over aids, honger, kanker, de Holocaust, verkrachting, pedofilie … maar er is één ding waar je echt geen grap over mag maken en dat is identiteit.‘
Natuurlijk volgen er dan een paar grappen over identiteit, maar hij brengt die zo zelfbewust dat het vaak niet meer grappig is. De grappen worden tot vervelens toe ingedekt met disclaimers: ‘Dit is ironisch bedoeld.’ Zijn comedyspecial heeft daardoor soms meer weg van een lezing over hoe comedy werkt, dan van een stand-upcomedy show.
Ik heb zelf regelmatig het gevoel tussen twee vuren in te staan, vooral als ik me op ‘social’ media begeef (wat ik dan ook steeds meer vermijd).
Aan de ene kant het ‘conservatieve’ vuur van het standpunt dat er niks mis is met traditionele identiteiten. Die zouden staan voor een (door God) gegeven orde. En deze orde wordt vanuit dit perspectief natuurlijk bedreigd door leden van het andere kamp.
Daar brandt het ‘woke’ vuur van het standpunt dat iedere denkbare identiteit ‘er mag zijn’ en dat betekent dan een recht op publiekelijke erkenning. Omdat de bestaande orde die erkenning niet altijd en niet altijd automatisch geeft, wordt die orde daarom als onderdrukkend gezien.
Deze beide tegenpolen worden soms tot in het extreme doorgetrokken in een woordenstrijd waarin met heel slechte argumentatie het eigen gelijk nog maar eens wordt gehaald en het eigen standpunt nog maar eens wordt herhaald. Argumenten worden soms niet eens nodig gevonden. De groeiende dreiging van de tegenpartij en het eigen groeiende slachtofferschap zijn dan reden genoeg.
Wat ik niet zo sterk vind aan het ‘woke’ standpunt, zoals ik dat hierboven schetste, is dat het weliswaar klinkt alsof je heel betrokken bent als je zegt dat alles ‘er mag zijn’, maar dat die betrokkenheid zomaar kan omslaan in onverschilligheid. Als elke identiteit uiteindelijk erkend moet worden, doet identiteit er dan nog wel toe? Het klinkt zo vreedzaam als iedereen kan zijn zoals die is. Come as you are. Maar dat is een illusie die vanuit een gevoel van morele superioriteit in stand gehouden kan worden en zo nieuwe vormen van onrecht en onderdrukking (en dus humorloosheid) in het leven roept.
Wat niet sterk is aan het ‘conservatieve’ standpunt, is het idee dat de bestaande orde ook meteen de beste orde is. Ze hebben een punt dat er een bepaalde orde moet zijn en dat we niet elke identiteitsclaim hoeven te bevestigen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen echt onrecht bestaat en dat niet elke verandering meteen een bedreiging is. Door elke claim af te doen als ‘woke geneuzel’ komen we geen stap verder.
Mijn insteek: laten we elkaars menselijkheid niet uit het oog verliezen. Maar daarbij wil ik opmerken dat ons vermogen tot stompzinnigheid ook bij die menselijkheid hoort. La comédie humaine.
De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Bravo! Mooi uiteengezet Ik ervaar zelf (ook) een zeker ongemak af en toe in deze tijd. Voelt soms als 24/7 op eieren lopen. Ricky Gervais was wat dat betreft zeker verfrissend en gaf even een soort opluchting. Toch kreeg ik ook het gevoel: ‘oh ja, en dit kan en mag dus ook al (bijna) niet meer, want mensen voelen zich beledigd.’ Waar zelfspot verloren raakt, ontstaan er in mijn optiek echt problemen.
Wat betreft stand-up comedy, is het probleem niet zo zeer “woke” cultuur, maar multi millionaire cis mannen die graag grappen maken over minderheden (transmensen/queer mensen). Dat is waarom mensen boos zijn op Chappelle bijvoorbeeld. Het is de gouden regel van stand-up dat je geen punch down grappen maakt op minderheden, behalve als je zelf deel bent van die minderheid. Dat is altijd zo geweest alleen toegegeven, er is nu social media wat makkelijker maakt dat mensen zich boos maken over alles.
Ik zou je graag adviseren ook naar stand-up specials van queer mensen of vrouwen te kijken om te zien hoe groot het verschil is tussen het maken van grappen tussen die groep en mensen als Gervais en Chappelle. Recent kwam er nog een Jane Fonda and Lily Tomlin Ladies Night special stand-up comedy uit. Je kunt ook kijken naar Wanda Sykes of Fortune Feimster. Of als je graag alleen cis mannen stand-up ziet, John Mulaney of Trevor Noah. Ze laten allemaal zien dat je leuke, grappige stand-up comedy kan maken zonder de identiteit van minderheden te bespotten.
@Maddow “Wat betreft stand-up comedy, is het probleem niet zo zeer “woke” cultuur, maar multi millionaire cis mannen…”.
Ik heb nergens gezegd dat ‘woke’ cultuur het probleem is. Maar goed, je geeft wel een voorbeeld van het soort denken dat ik in mijn blog nou juist probeer te nuanceren.
Er is geen gouden regel van stand-up die zegt dat je geen punch down grappen maakt. Er zijn misschien wel mensen die vinden dat dat een regel zou moeten zijn, maar dat is wat anders. Overigens gaat Ricky Gervais in zijn special uitgebreid in op deze ‘regel’.
Bedankt voor je advies. Ik ga deze comedians zeker kijken. Maar niet ‘omdat’ ‘omdat’ ze queer of vrouw zijn. Waarom zou dat een reden zijn om te kijken? En waarom zou ik ‘graag alleen cis mannen stand-up’ zien? (Als in: ik weiger te lachen om vrouwen, ook al zijn ze grappig?)
De enige reden dat ik comedy kijk, is omdat ik wil lachen.
Ik vind zelf Amy Schumer en Sarah Silverman (kijk ‘Speck of dust’!) erg goed.
Het klopt overigens echt niet dat zij geen grappen maken over andere minderheden dan die waar zij zelf toe behoren. Dat is niet iets dat alleen cis mannen doen.
Beste Maddow,
Iedereen moet grappen over iedereen kunnen en mogen maken. Het zijn weldegelijk extremisten die deze mensen cancellen en zelfs aanvallen op het podium.
Minderheid of niet, mag niets uitmaken en comedie is altijd breder en groter geweest dan de punch-up regel die sommige mensen claimen. daarnaast heb je als ‘queer’ persoon tegenwoordig veel sociale macht door de policor-trend en de woke beweging die er gaande is.
in mijn ogen ben je een goed voorbeeld van iemand die Corstin omschrijft.
En voor de mensen die zichzelf enorm serieus nemen: Als je geen (zelf-)spot hebt, ga dan gewoon niet naar een comedyshow of alleen naar comedianten die links op het spectrum er bijna vanaf vallen. Dan zit je altijd goed.
Ik heb geen moeite als een stand-up comedian grappen maakt over karakteristieken dingen waarmee ik me identificeer. Zelf als queer persoon. Sommige zijn grappig sommige niet. Maar mijn leven word niet bedreigd en word ik niet links en rechts gediscrimineerd.
De hete aardappel afgelopen tijden is dat een specifieke groep namelijk transmensen het doelwit zijn van sommige rijke geprivilegieerde stand-up comedians. Terwijl in Amerika de republikeinen de ene na de andere wet invoeren om transmensen hun bestaan te weigeren. En daarom heb ik moeite als mensen als Gervais dan weer spot mee maken alsof mensen gewoon voor woke plezier aan het “cancellen” zijn.
En ik zeg in mijn eerste reactie ook dat dankzij social media mensen sneller boos zijn en “cancellen”. Iedereen is daar een moraalridder. Ik ben tevens niet pro cancel cultuur. Want ik geloof dat mensen fouten kunnen maken en van kunnen leren. Je hoeft mensen niet te cancellen. Maar ik geloof ook dat we als beschaving evolueren en dat wat misschien 10 jaar geleden ok was vandaag niet meer ok is.
Ik vind geen enkel extremisme, woke links noch rechts conservatief ok. Maar zo zwart wit is het niet. En als je zegt we moeten alles kunnen zeggen, dan moet je ook accepteren dat anderen er alles over mogen vinden, boos worden en zeggen dat ze je “cancellen”. Fair play.
@Corstin ik heb geen idee waarom je bepaalde stand-ups leuk vind. Zelf vind ik Silverman en Schumer niet grappig. Voor mij maakt het niet uit als het man of vrouw zijn. Maar ik waardeer enorm als ze me aan het lachen maken zonder zo vaak te moeten grijpen naar minderheden. De beste in mijn mening zijn degenen die met hun eigen verhalen en dagelijks leven mensen aan het lachen maken.