Laten we even eerlijk zijn: de start van een nieuw jaar is niet alleen maar leuk en spannend. Na een vakantie waarin niet zoveel moet, is het toch weer wennen aan deadlines, studiehandleidingen, lesvoorbereidingen en vergaderingen.

Natuurlijk is het erg leuk om je collega’s en je studenten weer te zien! Maar met een paar nieuwe klassen een goed begin maken in die eerste week, dat is ook hard werken. Voor mij wel in ieder geval, want je moet goed je hoofd erbij houden om al die mensen te leren kennen en de cursus zo goed mogelijk neer te zetten.

Ik doe dit werk nu geloof ik al acht jaar, dus ik heb het al vaker gedaan. Maar toch is het nog steeds geen routineklus geworden voor mij. Gelukkig maar! Ik zou niet weten waar ik de motivatie vandaan zou moeten halen als alles makkelijk zou gaan.

Je kunt op twee manieren kijken naar het ‘opnieuw beginnen’ van het nieuwe studiejaar. De eerste manier is dat je het kunt zien als iets dat je met een diepe zucht doet: ‘Daar gáán we weer!’ Dezelfde lokalen met hetzelfde systeemplafond, dezelfde mankementen aan smartboards en printers, dezelfde lessen, dezelfde discussies met studenten (of met docenten als je dit vanuit het perspectief van een student bekijkt). En het is waar! Dit jaar zul je misschien je honderdste reflectieverslag schrijven, of je zoveelste vergadering die nergens naartoe gaat. De zon komt op, gaat weer onder en het tastbare resultaat is soms alleen een heel natte vloer bij het waterfonteintje. Zoals de Prediker het zegt in de Bijbel: alles is onuitsprekelijk vermoeiend.

Maar nu komt de tweede manier die we tot onze beschikking hebben: we kunnen ‘opnieuw beginnen’! Ik bedoel dan niet dat je allemaal nieuwe dingen moet gaan doen, of ontkennen dat heel veel elk jaar gewoon hetzelfde is. Als je ieder jaar alleen maar nieuwe dingen zou doen, dan kan dat ook erg vermoeiend en verwarrend zijn. Nee, dat is voor veel mensen niet realistisch. Maar ook al is alles aan de oppervlakte hetzelfde, als je eens met veel aandacht kijkt, luistert en voelt wat er gebeurt, dan ga je al dat zelfde op een gegeven moment toch op een andere manier zien, horen en ervaren. Probeer het eens niet te zien als een vervelende sleur, maar verwonder je over wat jij en de mensen om je heen allemaal aan het doen zijn in hun kantoortjes en klaslokalen.

Als je met zoveel aandacht kijkt, dan kan je ook gaan zien wanneer je je uit gewoonte op een bepaalde manier gedraagt en wanneer je echt iets doet. Je komt er dan achter dat je veel uit gewoonte doet, maar je krijgt ook het gevoel dat het wel mogelijk is om echt iets nieuws te doen. Hannah Arendt noemt dat nataliteit: het typisch menselijke vermogen om iets nieuws te beginnen. Het zou toch mooi zijn als we ook in dit jaar goed kijken hoe we van dat vermogen gebruik kunnen maken.

En als je dan aandachtig opnieuw begint aan het nieuwe schooljaar, dan zie je misschien dat er uiteindelijk toch iets is veranderd: jijzelf!

Volg ons op Instagram