‘Er wordt teveel in hokjes gedacht en te weinig gekeken naar wat mogelijk is’
Anthony Kujundžic is derdejaars social work en zet zich in voor inclusie en toegankelijkheid op de hogeschool. ‘Tijdens het zoeken naar een stageplek viel me op dat in vacatures niet wordt verteld of een plek wel of niet toegankelijk is voor een rolstoel. Daar is gewoon niet over nagedacht.’
‘Zes jaar geleden zat ik in de bus op weg naar huis vanaf de middelbare school. Ik zag een passagier instappen die best dronken was, en in een mum van tijd tikte hij zowat nog drie halve liters achterover. Het viel me op dat niemand ernaar omkeek, ze lieten hem gewoon drinken en het maakte ze verder geen mallemoer uit. Ik vond het wel zorgelijk, dus ik ging naar hem toe om te vragen of het wel goed ging en waar hij er uit moest. Toevallig hadden we dezelfde halte, en omdat hij heel wankel was heb ik hem geholpen uit de bus te stappen.
‘Mijn stiefmoeder zag in dit verhaal de bevestiging dat ik social work moest gaan doen, dit vond ze namelijk al bij mij passen.’
‘Daarna heeft hij een half uur geluld over zijn problemen; over zijn vrouw en zijn gezin en noem maar op. Maar als jong binkie had ik geen zin om daar lang naar te luisteren. Ik heb mijn oom gebeld en die heeft hem letterlijk verdreven. Mijn stiefmoeder zag in dit verhaal de bevestiging dat ik social work moest gaan doen, dit vond ze namelijk al bij mij passen. Ik wilde altijd iets juridisch doen, maar zo ben ik toch op het pad van social work gekomen. Met de ervaring van nu kijk ik wel anders naar die dronken man: hij had duidelijk problemen en wilde alleen maar zijn verhaal delen. Hij zocht gewoon een luisterend oor.
‘De opleiding is helemaal wat ik ervan verwacht had. Ik ben dankzij de studie heel erg gegroeid en ook zelfverzekerder geworden – die rolstoel maakte me toch wel onzeker. Ik heb geleerd mezelf open te stellen en ben makkelijker in de omgang geworden. Ik lees ook veel boeken en luister podcast over zelfontwikkeling, ook daar heb ik echt wat aan. Zo’n boek als Een werkweek van 4 uur van Timothy Ferriss heeft dingen echt in perspectief gezet, leerde me hoe je dingen voor elkaar krijgt en efficiënter werken. Door goed time management ben ik binnen een paar dagen klaar met mijn verslagen en hoef ik niet te stressen. Heerlijk!
‘Ik heb geleerd mezelf open te stellen en ben makkelijker in de omgang geworden.’
‘Ik luister ook veel naar de podcast van Michael Pilarczyk. Hij is ondernemer en heeft het veel over mindset, persoonlijke groei en het opzetten van een business. De kern van zijn verhaal is eigenlijk dat je niet moet zeiken maar moet doen. Dat kan soms confronterend zijn of hard overkomen, maar uiteindelijk heeft hij wel gelijk. Wij mensen zeiken gewoon veel. Ik heb geprobeerd een maand lang niet te zeiken als challenge. Ging na twee dagen al fout, haha. Toen ben ik tot de conclusie gekomen dat wij mensen gewoon gemaakt zijn om te zeiken. Dat is niet erg, het gaat erom dat je daarnaast dingen aanpakt. Zeiken is goed maar doe het met mate.
‘Ik hou van aanpakken en daarom zet ik me ook in voor meer inclusie en toegankelijkheid op de hogeschool. Tijdens het zoeken naar een stageplek viel me op dat in vacatures niet wordt verteld of een plek wel of niet toegankelijk is voor een rolstoel. Daar is gewoon niet over nagedacht. Er staat wel in dat je sterk in je schoenen moet staan – wat bedoelen ze daar nou mee denk ik dan, ik sta niet maar ik zit, haha – maar niet waar je terechtkunt als je in een rolstoel zit. Van een studiegenoot weet ik dat die helemaal geen stageplek kan vinden. Die komt daardoor wel in de problemen en dat is best zorgelijk. Ik zou graag willen dat hier wat aan gedaan wordt.
‘Ik zou bijvoorbeeld ambulante zorg rete-interessant vinden, maar als ik de trap op moet bij een huisbezoek dan kan dat niet.’
‘Je kunt beginnen met expliciet vermelden in vacatures of je kunt solliciteren als je in een rolstoel zit. Je zou kunnen zeggen dat dit juist tot exclusie leidt, maar zo weet je tenminste waar je aan toe bent en verdoe je geen tijd met kansloze sollicitaties. Er zijn nu maar weinig geschikte werkplekken voor mensen zoals ik, docenten zouden dus ook samen met de praktijkplekken kunnen kijken hoe stageplekken wél voor alle doelgroepen kunnen worden ingericht. Ik zou bijvoorbeeld ambulante zorg rete-interessant vinden, maar als ik de trap op moet bij een huisbezoek dan kan dat niet. Inmiddels weet ik dat er ook ambulant werk is waarbij mensen naar kantoor komen, daar liggen dus zeker mogelijkheden. Er wordt teveel in hokjes gedacht en te weinig gekeken naar wat er allemaal mogelijk is.’
Tekst en foto: Wietse Pottjewijd
Mooi pleidooi, Anthony! Het klinkt zo logisch en voor de hand liggend. En toch blijft het moeilijk om buiten de hokjes om te denken.
Ik vraag me af hoe stageorganisaties toegankelijkheid kunnen opnemen in hun vacatures. Rolstoelen zijn natuurlijk niet de enige afwijking van de ablebodied norm die een rol kan spelen. Bedrijven zouden per gebouw een toegankelijkheidsbijsluiter kunnen invullen. Op gebouw niveau hoef je dat alleen te updaten wanneer je bouwtechnisch of gebruiksfunctioneel iets aan zou passen waardoor het niet veel extra werk is per sollicitatie. Je kunt dan vragen over geleidehonden, rolstoelen en andere tools in één keer behandelen. Het lastigste is per functie. Je zou een vragenlijst kunnen maken met vragen of een functie vervult kan worden onder bepaalde omstandigheden. Maar het probleem daarmee is dat veel ablebodied mensen die functie-eisen opstellen de mogelijkheden van lesserabled mensen onderschatten of geen inzicht hebben in wat het werk precies vereist. Bovendien kost dit veel extra tijd en geld waardoor het voor bedrijven inefficiënt is. Het zal dus niet gezien zal worden als een waardevolle besteding van resources, zelfs al is het MVO. Dus komt het probleem al snel terecht bij de persoon in de rolstoel. Wellicht kun je zelf een bijlage maken met daarin welk soort activiteiten en handelingen je wel en niet toe in staat bent. Je kunt die bij iedere sollicitatie meezenden zodat de uitleg daarvan niet telkens opnieuw uitgeschreven hoeft te worden. Al voorkomt dat niet dat je solliciteert op ontoegankelijke bedrijven. Misschien kunnen belangenverenigingen voor lesserabled hier templates voor maken zodat je alleen je eigen specifieke beperkingen wat moet tweaken. Misschien bestaan die zelfs al en ben ik daar als ablebodied persoon gewoon niet van bewust. Laat dat nou precies het probleem zijn XD