Anita Derks reageert met een lichte ‘zucht’ op de ophef in de media. De suggestie dat iedereen nu zomaar toegelaten wordt tot de pabo en dat dit zal zorgen voor kwaliteitsverlies, is volgens haar totaal onterecht. ‘Het is een verandering, maar geen versoepeling in de toelating.’

‘Destijds goede redenen voor toets’

Korte voorgeschiedenis: Sinds 2015 zijn er toelatingstoetsen voor de pabo, als studenten bepaalde schoolvakken niet in hun pakket hebben. Met name mbo’ers kiezen sindsdien steeds minder voor deze opleidingen tot leraar in het basisonderwijs. ‘Op dit moment wordt een kwart van de toelatingstoetsen niet gehaald’, aldus het ministerie van. ‘Dit resulteert vooral in minder studenten met een mbo-vooropleiding die instromen in de pabo.’

‘We hadden destijds goede redenen voor de toelatingstoets’, zegt Derks. ‘De lerarenopleiding basisonderwijs is een generieke opleiding, waar je veel kennis en veel vaardigheden voor nodig hebt. In het aanleverend onderwijs zitten grote verschillen. Sommige havisten hebben de wereldvakken (zoals aardrijkskunde en geschiedenis, red.) niet gehad, en van de mbo-vooropleidingen biedt alleen onderwijsassistent de basiskennis.’

Minder overladen curriculum

Invoering van de toelatingstoetsen was onderdeel van een groter plan om de kwaliteit van de lerarenopleiding te versterken. Zo kwamen er landelijke toetsen voor rekenen en taal in jaar 3.  Derks: ‘De invoering van de toelatingstoetsen had als doel om de overladenheid van het curriculum in de pabo te verlagen. Destijds was het curriculum zo vol dat we zeiden: die kennis moeten onze studenten al “voor de poort” bezitten.’

Die aanpak heeft ook gewerkt, stelt ze, ‘Er was een kleinere instroom, maar het aantal diploma’s was even hoog. Het had wel als nadeel dat een groep die de toetsen niet aandurfde voor een andere studie koos.’

Zelf begeleiden, meer slagingskans

Tijdens de coronacrisis is ervoor gekozen een deel van die toelatingstoetsen weer tijdens de opleiding te gaan afnemen, legt Derks uit, als de studenten dus al begonnen zijn met hun pabo-opleiding. En dan bevalt eigenlijk goed. ‘Voorheen haakte dus een groep af uit onzekerheid over de toetsen. Terwijl we nu hebben ervaren dat wanneer we ze zelf opleiden en begeleiden, een veel grotere groep aan de eisen kan voldoen.’

In coronatijd moesten de studenten dus naast het pabo-programma studeren voor de kennistoetsen; ze kregen daar wel begeleiding bij. Stok achter de deur was dus dat het niet halen van deze toetsen ‘exit pabo’ betekende. ‘Daarvoor sluiten we een studiecontract af en we weten uit ervaring dat dat motiverend werkt’, zegt Derks.

Ook toepassen op de rekentoets

De ervaringen met de ‘coronamanier’ zijn zo goed, dat de opleiding die ook gaan toepassen op de rekentoets. Op dit moment mogen studenten die toets voor de poort maken, maar het hoeft niet en wordt weinig gedaan. Nu wordt het een vast onderdeel van de intake om met beginnende studenten te bespreken hoe ze die rekentoets gaan aanvliegen. ‘Als studenten hierbij geholpen worden, is de kans van slagen groter. Een enkeling zal het niet halen; met hen gaan we kijken naar een meer geschikte opleiding.’

Experiment voor drie jaar

Het kabinet heeft een experiment aangekondigd waarin mbo’ers en havisten weer zonder entreetoets naar de pabo kunnen. Als het parlement geen bezwaar heeft, kan dat al in september van start gaan. Het zal drie jaar duren, met een tussentijdse evaluatie. De pabo’s mogen de kennis van hun aspirant-studenten vooraf blijven toetsen. Voldoen de studenten nog niet aan de eisen, dan mogen ze dus toch beginnen. Ze maken de toetsen in het eerste studiejaar opnieuw. Als ze dan nog steeds niet slagen, moeten ze de opleiding verlaten.

Derks heeft veel vertrouwen in het experiment. ‘Als pabo’s zijn we verantwoordelijk voor het afleveren van kwalitatief goede leraren. Maar we hebben ook de verantwoordelijkheid om studenten de mogelijkheid te geven het vereiste niveau te halen’. In haar optiek biedt de nieuwe aanpak de beste balans tussen die twee.

Tekst: Edith van Gameren/HOP, Bas Belleman
Illustratie: Bo-Danique Blom

Volg ons op Instagram