Tobias Baan is tweedejaarsstudent integraal bouwmanagement, heeft een eigen bouwbedrijf en helpt daarnaast vluchtelingen op Lesbos. ‘Mijn blik op de wereld is daarna nooit meer hetzelfde geweest.’

‘Ik ben nu als aannemer bezig met een project in Rotterdam op een heel kleine locatie, echt een postzegel, waar een grote toren komt te staan. Hoogbouw op kleine oppervlaktes als deze vind ik wel uitdagend. Je moet goed nadenken over de planning: wanneer laat je vrachtwagens met materialen komen, waar sla je het op, hoeveel mensen laat je rondlopen. Het is een grote uitdaging en dat maakt het heel leuk.

‘Nadat ik de mbo-opleiding bouwkunde en architectuur had afgerond, heb ik eerst een jaar voor een architectenbureau gewerkt. Maar de hele dag binnen zitten beviel me niet zo. Ik ben echt een buitenmens en moet lekker met mijn handen kunnen werken. Daarom ben ik als zzp’er toen een bouwbedrijf begonnen. Inmiddels heb ik door de jaren heen behoorlijk veel aannemerswerk gedaan, en voor grote bouwbedrijven als onderaannemer mogen werken. Gelukkig heb ik nog nooit een dag thuis gezeten zonder werk.

‘Ik ben echt een buitenmens en moet lekker met mijn handen kunnen werken.’

‘Ik vind bouwkunde ontzettend interessant en ben naast mijn werk weer gaan studeren omdat ik op zoek ben naar meer kennis en verdieping om mijn bedrijf te laten groeien. De rest van je leven blijf je leren, dus waarom zou ik er niet een opleiding bij doen. Ik weet wel dat ik er langer over ga doen dan de twee jaar die ervoor staan. Niet omdat ik achterstanden heb opgelopen, maar er komt een drukke tijd aan. Ik heb samen met mijn vriendin onlangs een huis gekocht, een fantastische woonboerderij die we gaan verbouwen, en daar ben ik zo ook nog een jaar mee bezig. In juli gaan we ook nog trouwen. De huwelijksreis gaat naar Lesbos, de plek waar ik de meest bijzondere tijd in mijn leven heb doorgebracht.

‘In het derde jaar van mijn mbo-opleiding bouwkunde en architectuur mocht ik een half jaar stage lopen. Een docent wist nog wel een mooi stage-adres in Lesbos, een architectenbureau. Ik zag het helemaal zitten en zag echt een Zon, Zuipen, Ziekenhuis-aflevering voor me. Ik zou een lekker leventje gaan leiden, een beetje het mannetje zijn met een scootertje en een autootje. Ik zou het helemaal gaan maken daar. 

Ik zag het helemaal zitten en zag echt een Zon, Zuipen, Ziekenhuis-aflevering voor me.

‘Ik werkte van negen uur ’s ochtends tot één uur ’s middags, daarna had ik een paar uur siësta en dan ging ik ’s avonds nog wat werken en lekker ergens wat eten en drinken. Op een vrijdagavond ontmoette ik in een plaatselijke strandbar een groep jongeren van mijn leeftijd. Ik dacht dat ze op vakantie waren, maar dat bleek niet zo te zijn. Ze vertelden dat ze op Lesbos waren om vluchtelingen te helpen. Ik had daar nog niks over meegekregen en wilde er meer over weten. Nadat we een tijdje hadden gepraat werd ik uitgenodigd om de volgende dag eens mee te helpen. Ik wilde wel even komen kijken, zei ik, niet wetende dat het mijn leven radicaal op zijn kop zou zetten.

‘Een nat tasje en de kleding die ze aan hadden was vaak het enige wat ze bij zich hadden.’

‘Ik heb die stage nooit meer afgerond, ik werkte alleen maar aan de kust op de reddingsboot. Een paar maanden lang woonde ik op het grootste vluchtelingenkamp van Europa, Moria. Ik zag de vluchtelingen aankomen op bootjes, ze hadden niks meer, hun familie kapotgeschoten, steden gebombardeerd. Een nat tasje en de kleding die ze aan hadden was vaak het enige wat ze bij zich hadden. Er zijn kindjes overleden in mijn armen en ik zag de aangespoelde mensen die het niet hadden gehaald. Verschrikkelijk. Maar de dankbaarheid van de mensen en het werk zelf overheerste.

‘Mijn blik op de wereld is daarna nooit meer hetzelfde geweest. De hand die ik wil uitreiken naar anderen, of het nou gaat om een vluchteling, studiegenoot of een collega op de bouwplaats, is daardoor des te groter geworden. Ik ben alleen wel bang dat het probleem op Lesbos nooit zal veranderen. We kunnen miljoenen naar Griekenland sturen om daar voor opvang te zorgen, maar daar wordt uiteindelijk niemand gelukkig van. De vluchtelingen niet, de lokale bevolking niet, en de vrijwilligers ook niet. De oplossing zit in het land van herkomst, daar moet iets worden gecreëerd om die mensen een veiliger thuis te bieden.

‘Het liefst zou ik daarom morgen weer gaan en nooit meer terugkomen, als ik daar tenminste de middelen voor had.’

‘Ondertussen ben ik nog veertien keer terug geweest naar Lesbos. Vaak als reisgids met groepen jongeren uit Nederland om een aantal weken in het vluchtelingenkamp te werken. Moedeloos word ik er niet van, want wie moedeloos is zou misschien opgeven en daar is helemaal niemand bij gebaat. Omdat ik weet dat het werk niet af is krijg ik juist altijd de drang weer terug te gaan. Er zijn nog altijd mensen daar die hulp nodig hebben. Het liefst zou ik daarom morgen weer gaan en nooit meer terugkomen, als ik daar de middelen voor had. Misschien dat ik mijn bouwtechnische kennis ooit zal inzetten om een groot opvangkamp in Libanon op te zetten, dat lijkt mij een mooie droom.

Tekst: Wietse Pottjewijd
Foto: Tobias Baan