‘Mensen zijn vaak zo bang om iets verkeerd te zeggen’
Vandaag is Paarse Vrijdag. Een belangrijke dag voor Dries Stuij, opleidingsondersteuner Ruimtelijke Ontwikkeling bij het Instituut voor de Gebouwde Omgeving. ‘Paarse Vrijdag is een perfecte aanleiding om de uitdagingen die we hebben weer eens op de agenda te zetten.’
‘De hogeschool heeft op alle locaties genderneutrale toiletten. Dat is natuurlijk een geweldige ontwikkeling, een goede stap. Maar er is nog veel meer wat de HR kan doen. Bijvoorbeeld ceremoniële diploma’s. Dan hoef je niet met je paspoortnaam, die nog niet veranderd is in je nieuwe naam, naar de uitreiking. Of het mogelijk maken dat je je gender aanpast in Osiris.
‘Sinds 2020 zit ik in het bestuur van DWH, de queervereniging van Delft. Wij zetten ons in voor een sterke lokale community en we komen op voor onze rechten bij overheden en organisaties. We organiseren sociale activiteiten en ontmoetingen waar LHBTI+’ers zichzelf kunnen zijn. Daarnaast behartigen we de belangen van de community, praten we met de gemeente over hun regenboogbeleid en geven we voorlichting op scholen.
‘Tegenwoordig ligt de focus ook op genderdiversiteit en wat daar nog allemaal te behalen en verbeteren valt.’
‘Onze vereniging is best groot – 400 leden – en bestaat al 55 jaar. Ons oudste lid is in de 80. Onszelf zichtbaar maken, laten zien dat wij ook gewoon mensen zijn met rechten, strijden tegen discriminerende wetgeving, dat waren in de tijd van onze oprichting grote issues. Tegenwoordig ligt de focus ook op genderdiversiteit en wat daar nog allemaal te behalen en verbeteren valt. Ook binnen het onderwijs. Paarse Vrijdag is natuurlijk een perfecte aanleiding om dat weer eens te benoemen en de uitdagingen die we hebben weer eens op de agenda te zetten.
‘Op de hogeschool wordt over het algemeen heel goed nagedacht over diversiteit en inclusie. Ze zijn er op hoog niveau echt wel bezig met wat er nodig is om te zorgen dat interseksuele en non-binaire mensen hier op school zichzelf kunnen zijn. Het diversiteitsnetwerk, INCLUDED, heeft een mooie handreiking geschreven en er is goed materiaal ontwikkeld. Alleen dat dringt niet altijd even zeer door naar het niveau van de lessen zelf, naar het contact in de klas. Docenten weten vaak niet precies hoe ze het moeten aanpakken en lopen met veel vragen rond. Vaak zijn ze ook bang om het verkeerd te doen en het verkeerde te zeggen.
‘Docenten weten vaak niet precies hoe ze het moeten aanpakken en lopen met veel vragen rond.’
‘Dat geldt overigens niet alleen voor docenten maar voor mensen in het algemeen. Dan komen ze naar mij toe met de vraag: “Hoe kan ik het gesprek beginnen zonder iets fout te doen?” Die angst is jammer en onnodig. Het belemmert de positieve bedoeling en gedachte. De meeste transgender of non-binaire mensen begrijpen heel goed dat het lastig kan zijn. Zeker als je nog nooit een niet-cisgender persoon tegenover je hebt gehad. Maar alleen al de goede bedoeling en de gedachte dat je het graag goed wil doen en de ander niet wil kwetsen, maakt alles goed. Wees daarom niet bang om gewoon te zeggen: “Ik wil het graag goed doen, help me even met welk voornaamwoord ik moet gebruiken”. Alle non-binaire en interseksuele mensen vinden dat prima, ze voelen je respect.
‘Hetzelfde geldt in de klas. Als je als docent of bij studiekeuze gesprekken vermoedt dat iemand non-binair, leg het gewoon op tafel. Dat is zo belangrijk. Want hoe moeilijk is het als jij helemaal nieuw op school bent, in een nieuwe klas zit en allemaal nieuwe mensen om je heen hebt, om dan ook nog je vinger op te steken en te zeggen: oh ja, ik ben interseksueel dus willen jullie me alsjeblieft “die” noemen?
‘Kortom, open het gesprek. Dat bevordert echt het welzijn van de betreffende studenten en het helpt ze zichzelf te zijn.’
‘Creëer als docent die veilige omgeving waarin iemand gewoon zichzelf kan zijn. Bijvoorbeeld door je eerste les te beginnen met hoe jij jezelf noemt als docent. Mijn naam is Dries en ik ben “hij” en “hem”. Zeg het gewoon en dan is daarna meteen duidelijk dat iedereen zichzelf kan zijn. Het is een uitnodiging. Voer het gesprek in de klas: “Wie kent non-binaire mensen?” of “Hoe zou het voor jou zijn als je steeds zij wordt genoemd terwijl je een man bent of je zo voelt?” Kortom, open het gesprek. Dat bevordert echt het welzijn van de betreffende studenten en het helpt ze zichzelf te zijn.
‘Als cisgender homoseksuele man heb ik het anno 2023 niet meer lastig. Maar toch, in de tijd dat ik zelf uit de kast kwam, heb ik er wel moeite mee gehad. Ik was er toen ik 13 was al uit maar pas toen ik 21 was, durfde ik ermee naar buiten te komen. Dat is een lange tijd om niet jezelf te zijn. Gelukkig is dat tegenwoordig wel anders. Wat dat betreft hebben studenten van nu het meestal wel beter. Maar toch is er nog een lange weg te gaan.’
Tekst en foto: Sanne van der Most
Mooi verhaal, Dries! Super trots op mijn zwager!!!!
Ik doe niet mee met continue maar aanpassen aan iedereen, ik loop niet op die weg mee, die nog zo lang te gaan is, op dat vlak. Vooral omdat ik het een modeverschijnsel vind (non binair). Al zal ik ook niet in de weg gaan staan,.. loop maar door! letterlijk en figuurlijk..
Ha Jasper,
Ik snap je als je zegt dat het een modeverschijnsel lijkt; veel kennis, verandering, en zichtbaarheid is pas de laatste paar jaar opgekomen. Ik was indertijd zelf ook onbekend met en sceptisch over niet-cisgenderheid. Ik dacht en zei dingen als: “Je weet toch wat er tussen je benen zit”, of “Het is duidelijk wat er in je DNA zit”. Dat veranderde gestaag na het praten met vrienden die er zelf achter kwamen dat ze non-binair waren. Hun verhalen, emoties en ervaringen waren zo echt, dat ik langzaam meer begreep. Gelukkig had ik dat begrip in het begin niet nodig om respect te hebben voor deze mensen.
Ik hoop dat je mettertijd openstaat voor het idee dat het wellicht geen rage is en ik ben blij dat je het stuk gelezen hebt.
@ Dries
Ik zal niet iemand persoonlijk kwetsen en heb een basis respect voor iedereen als mens! Wat ik heel belangrijk vind, we moeten het immers met elkaar doen (deze wereld bewandelen, wil het niet schunnig maken). Ook zal ik niet zeggen dat het niet zo voelt, wie ben ik om dat te bepalen, al ben ik soms wantrouwend (geworden). Alleen gevoel zegt niet zoveel over of iets feitelijk juist is, en daar ligt mijn pijnpunt vooral. (zie uitleg hieronder)
Ik heb de laatste tijd ook gesprekken gevoerd met enkele vrienden die transgender zijn en 2 personen die non binair waren. Wat betreft transgender zijn, en het gevoel erbij kan ik (makkelijk) plaatsen, non binair blijf ik ernstig sceptisch over, al blijf ik ook hen (als in de groep) natuurlijk respecteren als zij mij vragen mij aan te passen (mits niet te gek, geen zim, zher en zeur) en zolang het niet opgedragen wordt.
Dat gezegd hebbende, vroeger heb ik in de wereld van de GGZ gelopen (als begeleider en client), hierdoor heb ik veel GGZ medewerkers (psychologen en psychiaters) in mijn netwerk. Hier heb ik veel mee gesproken, ook hierover. Zij geven aan dat de percentage transgender mensen inderdaad stijgt naarmate wij er meer over snappen door meer onderzoek. Het staat daarom ook nog steeds in de DSM 5 (gender-dysforia). Dus dit is inderdaad geen hype.
Echter vinden alle gesproken psychologen en psychiaters dat non-binair inderdaad een mode verschijnsel is, gezien hetvolgende:
– Transgender zijn heeft te maken met een afwijking in de hersenen waardoor het gevoel ontstaat dat degene het tegengestelde/andere geslacht is. Dit zien we bijvoorbeeld aan hoe de hersenen zich ontwikkelen. We spreken ookwel over het ontwikkelen van een ‘mannelijk brein’ en een ‘vrouwelijk brein’, mocht er een ‘vrouwelijk brein’ ontwikkelen in een biologisch mannelijk lichaam, dan spreken we over gender -dysforia. ofwel, het is gekoppelld aan de biologische sekse.
– non-binair zijn heeft geen basis in de wetenschap.
– we in de groep ‘klassieke’ transgenders maar een minimale stijging zien, terwijl de (onwetenschappelijke) groep non-binaire mensen in de laatste 5 – 7 jaar een zeer, zeer abnormale stijging heeft doorgemaakt, evenredig met het importeren van bepaalde denkbeelden uit de VS. Voor 2013 bestonden er uberhaupt geen non-binaire mensen in Nederland, en was dit idee zelfs nieuw in de wereld.
Mijn moeder zei over homo’s ook altijd, “dat bestond in mijn tijd (pre-jaren 70) nog helemaal niet”, terwijl nu duidelijk is dat homo’s altijd bestaan hebben, ze waren alleen niet zichtbaar als groep. Zodoende denk ik ook dat non-binaire mensen (iets waar ik me juist wel van zou kunnen voorstellen dat ik het zelf zou kunnen zijn) wel bestaan hebben maar in die zin nog niet zichtbaar. Bottom line is eigenlijk: je bestaat pas als je op tv bent.
Tevens vraag ik me af of wetenschap de norm zou moeten zijn hierin. Ik vind dat je mensen zoveel mogelijk moet faciliteren om te zijn wie ze WILLEN zijn, dus dat probeer ik. Of dat een wetenschappelijke basis heeft of niet, daar maak ik me verder helemaal niet druk om. 🙂 Het gaat om de individuele zoektocht naar geluk en identiteit, over zulke subjectieve dingen heeft wetenschap eigenlijk maar heel weinig te zeggen. (No offence @wetenschap).