In opiniebijlage van NRC Handelsblad van afgelopen weekend staan twee stukken over de studiekeuze en het algemeen economisch belang. Het eerste stuk, van Frank Steenkamp (directeur Centrum Hoger Onderwijs Informatie), gaat over de groeiende jeugdwerkloosheid onder pas afgestudeerde hbo'ers en wo'ers.

In zijn stuk schrijft Steenkamp over bijsluiters van opleidingen, een soort waarschuwing voor toekomstige studenten. In de bijsluiter staat omschreven hoe groot de kans is dat je een baan na de studie krijgt. In veel gevallen is de kans vrij klein. De toepasselijke titel van het artikel zegt het eigenlijk al: 'Met deze opleiding kun je overal terecht. Of nergens, maar dat vertellen we je lekker niet.'

Onzekerheid
Het is een zeer herkenbaar zinnetje. Regelmatig sta ik op open dagen mijn opleiding (COM: Digitale Media) op soortgelijke manier te propageren. Dat je tegenwoordig niet meer om social media heen kunt, en dat mijn opleiding daar slim op inspeelt. Dat de opleiding vrij nieuw is en dat dit een beroep is waar veel vraag naar is. Dat je alle kanten op kunt. Dat soort dingen.

Natuurlijk is dit niet met feiten te onderbouwen. Het zijn dingen die ik vooral van andere mensen heb gehoord, of in de pr-boekjes van de Hogeschool Rotterdam heb gelezen. Er zit geen enkele vorm van zekerheid in. Misschien ben ik na mijn opleiding ook wel jeugdwerkloos. Misschien duurt de crisis nog wel tien jaar. We weten het niet.

Brouwsels
Mijn opleiding is één van de zoveelste brouwsels van het hoger beroepsonderwijs. De zoveelste niet onderbouwde belofte dat er wel banen te vinden zijn zolang je dat papiertje maar haalt. In hoeverre mijn opleiding die belofte  kan nakomen, weet ik niet. Afgelopen jaar zijn de eerste mensen afgestudeerd. Het waren er in totaal minder dan tien, van wie een aantal bijna een jaar na het afstuderen nog geen baan heeft. Moet ik mij zorgen maken?

Ik ben onderdeel van een relatief kleine opleiding en verhoudingsgewijs is het percentage misschien gelijk aan grotere opleidingen. Misschien is het dus normaal, maar feit blijft dat er belangrijke vragen door mijn hoofd spelen. Is dit de juiste opleiding of ga ik richting werkloosheid?

Persoonlijke ontwikkeling
Het tweede artikel geeft daar niet echt antwoord op, maar kijkt wel verder dan alleen economische zaken. Het is geschreven door Anouk van Kampen, ex-studente kunstgeschiedenis. Volgens eigen zeggen één van de meest nutteloze studies. Zo staat het onder andere in de top dertien van opleidingen met de meest slechte vooruitzichten.

Van Kampen meent dat ze de studie niet alleen heeft gevolgd vanwege economische belangen. De studie heeft haar ook als mens gevormd, maar is bovenal vooral belangrijk omdat ze vanaf het eerste moment een klik had met de opleiding. Daar kan ik me wel in vinden.

Verschillen
Het zijn twee verschillende manieren om naar opleidingen in het algemeen te kijken. Als je je begint te oriënteren voor een vervolgstudie, dan kies je iets wat bij je past. Op de lagere school word je al gestimuleerd om te kijken wat je talenten zijn en hoe je die verder kunt ontwikkelen. Je wordt tot op een zekere hoogte gestimuleerd om iets te doen wat je leuk vindt.

Hoogopgeleide jongeren willen niet in de Rotterdamse haven werken, ondanks dat daar heel veel banen zijn. Bijna niemand denkt tegenwoordig meer in een groter, maatschappelijk perspectief. We hebben nu al een tekort aan bekwame mensen in sommige sectoren. Iedereen lijdt aan een soort egocentrische tunnelvisie en doet wat hij of zij leuk vindt. Ik hoor daar natuurlijk ook bij.

Waarde creëren
Maakt het wat uit? Dat ligt eraan. Ik ben een groot voorstander van het volgen van een opleiding die bij je past, maar besef ook dat het leuk vinden van een opleiding niet altijd goed is voor je financiële vooruitzichten. De arbeidsmarkt is tegenwoordig erg flexibel. Om te overleven moet je opvallen en van waarde zijn.

Daar kun je nu alvast mee oefenen. School is allang geen mechanisch proces meer, waarbij je na afronding zeker bent van een baan. De enige manier om die kans te vergroten, is door gedurende de opleiding alvast na te denken over je toekomst.

Welke meerwaarde heb jij straks als je klaar bent met je opleiding?

Kilian Drewel