Met een scheermesje in je arm krassen. Of snijden. Het mag als bekend worden verondersteld dat er personen – met name tienermeisjes – zijn die dat doen. Zelfbeschadiging is de algemene term voor een ‘aandoening’ die allerlei vormen kent en zich niet beperkt tot tienermeiden. In de minor geweld boog een groep van zeven studenten zich erover. Hun boodschap is vooral dat op zelfbeschadiging nog een te groot taboe rust.

‘Ze liet mijn vingers over haar littekens gaan …’

Vincent, vierdejaars social work, hoorde op zijn middelbare school over meisjes die dat deden. Met een van hen had hij een tijdje verkering. ‘Ze liet mijn vingers een keer over haar littekens gaan. Ik heb toen op een passieve manier gezegd dat ik er voor haar wilde zijn’, vertelt Vincent die van een vriend hoorde dat hij in een vergelijkbare situatie juist tegengas had gegeven. ‘Hij had gezegd: “Bel mij als je van plan bent om het weer te doen”.’

Dat laatste leidde ertoe dat het bewuste meisje juist níet ging bellen. Na zich in het onderwerp te hebben verdiept, zijn Vincent en zijn collega-studenten ervan overtuigd dat je in eerste instantie moet accepteren dat zelfbeschadiging er is. Vincent: ‘Toon interesse, wees tolerant en zorg ervoor dat iemand zich niet meteen voelt afgestoten.’

‘Reactie netwerk is essentieel’

De twee studenten wijzen hierbij op hun studieboek ‘Geweld’ van Joke de Vries. Vincent: ‘Hierin stelt ze dat de reactie van het netwerk van de persoon die zichzelf beschadigt, essentieel is.’

‘Het bleek dat hij thuis veel issues had met zijn ouders’

Zelfbeschadiging is nogal eens het gevolg van andere problemen of traumatische ervaringen. Rick, ook vierdejaars social work: ‘Er zit vaak een verhaal achter, merkte ik toen ik een vriend sprak die zichzelf sneed. Toen dat snijden ter sprake kwam, vroeg ik hem wat er speelde. Het bleek dat hij thuis veel issues had met zijn ouders. Ik denk dat het belangrijk is dat zo iemand zijn verhaal kan doen over iets waarvoor hij of zij zich schaamt. Je moet ruimte ervaren om erover te praten.’

Doel van het minorproject van Vincent, Rick en hun groepsgenoten, is om het onderwerp zelfbeschadiging bespreekbaar te maken. Ook bij sommige hulpverleningsinstellingen is er onwetendheid over en aversie tegen zelfbeschadiging, merkten de studenten uit gesprekken met ‘patiënten’. Vincent: ‘We hoorden over het hardhandig verbinden van de snijwonden. En van een dokter die een verdoving niet nodig vond, en zei “je houdt toch van pijn?”.

‘Misschien kan de overheid de stichting meer geld geven’

Tot hun verbazing is het onderwerp tijdens hun studie nauwelijks aan bod gekomen. Ook landelijk en in de zorg is er te weinig aandacht voor, vinden ze. Rick: ‘Er is de Stichting Zelfbeschadiging die zich ermee bezighoudt, maar daar werken alleen vrijwilligers en de hulplijn is maar drie dagen in de week bemand.’

Daarom benaderen de studenten de media, verspreiden ze zelfgemaakte posters en maakten ze een speciale Facebook-pagina. Vincent en Rick hopen dat het onderwerp in de minor en in de rest van de studie – nadrukkelijker dan nu het geval is – blijft terugkomen. Vincent: ‘En misschien kan de overheid de stichting meer geld geven.’

‘Bij jongens gaat het onder andere om roekeloos rijgedrag’

Dat alleen tienermeisjes zichzelf snijden is een vooroordeel. Snijden en krassen – en in bredere zin zelfbeschadiging – komt ook voor bij jongens en soms bij ouderen. Vincent: ‘Meisjes doen vooral aan snijden of krassen, bij jongens gaat het onder andere om roekeloos rijgedrag en provoceren; dat valt ook onder zelfbeschadiging. Ze zoeken stress, willen iets voelen en gaan bijvoorbeeld in het leger, waar ze worden blootgesteld aan gevaar.’

Tekst en foto: Jos van Nierop

Volg ons op Instagram

Wil je op donderdag (rond lunchtijd) het heetste nieuws van afgelopen week in je mailbox ontvangen? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.