Het afgelopen jaar heb ik stage gelopen bij Detentiecentrum Rotterdam. Ik heb daar veel geleerd over het gevangeniswezen, maar ook over de vooroordelen waar (ex-)gedetineerden tegen aan lopen. Re-integratie wordt zo veel mogelijk bevorderd, maar hoe kom je na detentie weer aan een baan, met een strafblad?

Een mede-stagiaire heeft samen met zeven gedetineerden een podcast opgenomen over hun visie, verleden en toekomst. Over uiteenlopende vragen zoals: ‘Wat is het meest kwetsende dat iemand tegen je gezegd heeft?’ Maar ook vragen over de toekomst passeren de revue. Zelf vond ik het heel interessant om te horen wie er onder het label ‘boef’ zit. Is hij bijvoorbeeld ook vader en hoe kijkt hij tegen de wereld aan? Kom je je label ooit te boven?

Stigmatiseren betekent volgens Van Dale (2020) het brandmerken van een bepaald persoon, groep of zaak. In de meeste gevallen is dat een negatief vooroordeel. Dit komt in alle lagen van de samenleving voor, maar sommige groepen krijgen er vaker mee te maken dan andere. Zo worden mensen met een psychische aandoening als ‘labiel’ bestempeld en mensen met een uitkering als ‘lui’.

Zelf krijg ik vaak het label: stil muisje. Terwijl ik eigenlijk heel sociaal ben. Ik heb daar op zich geen last van, maar met bijvoorbeeld sollicitaties moet ik wel beter mijn best doen om te laten zien dat ik het echt in me heb.

Waarom stigmatiseren we? Volgens GGZ Nederland zijn we geneigd de ‘heersende maatschappelijke norm’ als juist te zien. Gedetineerden vallen daar gelijk al buiten, omdat misdrijven niet bij de norm horen. Het maakt niet uit of je je leven betert, je blijft het label ex-gedetineerde behouden.

Sommige mensen kunnen daaraan voorbij kijken, maar veel ook niet. Onder andere emoties spelen daarbij een rol. Uit onderzoek blijkt dat angst, medelijden en boosheid de grootste factor is. Wanneer ik iemand vertel over mijn stage krijg ik meteen reacties als: ‘Vind je dat dan niet eng?’ Gedetineerden zijn ook gewoon mensen die een fout hebben begaan in hun leven. Dat betekent niet dat zij slechte mensen zijn en dat hun hele leven blijven.

Wat ik doe om stigmatisering tegen te gaan is bewustwording creëren. Want vaak gebeurt het onbewust. Ik spreek mensen erop aan en ga bij mezelf na waarom ik bepaalde gevoelens heb bij mensen. Daarom denk ik dat bewustwording de sleutel is. En natuurlijk draagt zo’n podcast ook bij aan destigmatisering door het gesprek op een laagdrempelige manier te openen.

Van welk label heb jij weleens last?

Volg ons op Instagram