Ov-boetes voor studenten voorlopig niet verdwenen
Gepubliceerd: 22 April 2024 • Leestijd: 1 minuten en 54 seconden • NieuwsMedio 2025 kunnen de vervoersbedrijven een verlopen ov-kaart van studenten zelf blokkeren. Maar studenten die er tot dat moment mee doorreizen, riskeren nog steeds een boete, waarschuwt demissionair minister Dijkgraaf.
In 2022 oordeelde de Rechtbank Den Haag dat studiefinancier DUO een oud-student een te hoge ov-boete had opgelegd. Deze had zijn ov-kaart inderdaad gebruikt terwijl hij al was afgestudeerd, maar toch verlaagde de rechter zijn boete van 225 naar 75 euro. DUO had de student namelijk niet snel genoeg gewaarschuwd.
Hoger beroep
De uitspraak, die begin dit jaar bekend werd, kan flinke gevolgen hebben. Wellicht hebben veel meer oud-studenten te hoge boetes gekregen. De zaak loopt nog, want DUO is in hoger beroep gegaan.
Kamerlid Luc Stultiens van GroenLinks-PvdA wilde weten hoeveel boetes er mogelijk onterecht zijn geïnd door DUO, en of er compensatie moet komen. Maar hangende het hoger beroep beantwoordt demissionair minister Dijkgraaf die vraag niet. Hij zegt alleen hoeveel boetes er sinds 2013 in totaal zijn opgelegd.
| Jaar | Totaalbedrag aan (per saldo) opgelegde ov-boetes | |
| 2013 | € 54,6 miljoen | |
| 2014 | € 52,6 miljoen | |
| 2015 | € 45,0 miljoen | |
| 2016 | € 40,7 miljoen | |
| 2017 | € 36,5 miljoen | |
| 2018 | € 32,8 miljoen | |
| 2019 | € 12,2 miljoen | |
| 2020 | € 6,5 miljoen | |
| 2021 | € 5,0 miljoen | |
| 2022 | € 6,7 miljoen | |
| 2023 | € 6,2 miljoen | |
Verdienmodel
In 2017 bleek uit een reconstructie van het HOP dat de ov-bedrijven, ondanks oude beloften, geen haast maakten met het automatisch stopzetten van de ov-kaart. Liever wilden ze dat de minister de boetes verhoogde. Daar verdienden ze in de loop der jaren vele tientallen miljoenen euro’s mee.
Het record is 54,6 miljoen euro in 2013. De politiek eiste dat DUO zijn voorlichting verbeterde en zorgde er voor dat studenten die aantoonbaar niet gereisd hebben met hun verlopen kaart geen boete meer krijgen. Ook werden verlopen ov-kaarten via een ‘blacklist’ vaker automatisch stopgezet als iemand ermee incheckt.
Dertig dagen
Toch incasseerden de ov-bedrijven in 2023 nog altijd 6,2 miljoen euro aan boetes. Dat heeft er onder meer mee te maken dat DUO de ov-bedrijven pas na dertig dagen laat weten wanneer het reisrecht van een student is vervallen.
De reden van die dertigdagentermijn is volgens minister Dijkgraaf dat studenten soms tijd nodig hebben om van studie te wisselen of hun inschrijving goed te regelen. Die moeten niet zomaar hun reisrecht verliezen. Maar het nadeel is dat oud-studenten pas na een maand te horen krijgen dat ze niet meer hadden mogen reizen.
Nog steeds een boete
Dat bezwaar blijft ook gelden als de ov-chipkaart wordt omgezet in een ov-pas, schrijft Dijkgraaf. Wel kunnen ov-bedrijven een pas dan meteen zelf blokkeren. Ook kunnen studenten dat makkelijker zelf doen; ze hoeven dan niet meer naar een kaartautomaat. Maar wie zijn ov-pas niet binnen die dertig dagen afmeldt kan nog steeds een boete krijgen.
Minister Dijkgraaf wil met studenten in overleg over de voor-en nadelen van de dertig-dagentermijn. Hij schrijft dat de nieuwe ov-pas voor studenten medio 2025 wordt ingevoerd. Eerder was de verwachting dat dit eind 2023 zou gebeuren.
Tekst: HOP, Hein Cuppen
Foto: Shutterstock
Het zal wel om een of andere vage reden te simpel gedacht zijn maar: Als je de studenten die in die 30 dagen, wanneer ze onterecht reizen, de ritkosten laat betalen ipv een boete ben je van de hele discussie over het onterecht innen van exorbitante bedragen af.
Oud-studenten dragen dan zelf de verantwoordelijkheid voor de gemaakte reiskosten zonder dat het gebruikt kan worden als een heimelijke bron van extra inkomsten, en je kan je 30-dagen gratieperiode behouden voor de studenten die het nodig hebben.
Het zal wel niet rendabel zijn om die paar euro te innen zonder verhoogde boete-kosten maar proberen we nu te bereiken dat studenten niet onrechtmatig reizen of proberen we te bereiken dat we zo veel mogelijk boetes uitdelen zodat het publiek het idee heeft dat er goed gecontroleerd wordt op de “echte misbruikers”?