Een havist mag gerust een paar vakken op hoger niveau doen, vindt staatssecretaris Dekker, maar niet op een lager niveau. Ook vwo’ers mogen niet zomaar een lastig vak op een lager niveau afronden.

Maatwerkdiploma
De Tweede Kamer dacht daar anders over. Die wilde dat het ‘maatwerkdiploma’ al komend schooljaar mogelijk wordt, zodat scholieren niet langer op het niveau van hun zwakste vak eindexamen hoeven te doen.

Vandaag waarschuwt de Onderwijsraad tegen ‘overhaaste en ondoordachte’ wijzigingen die zo’n maatwerkdiploma mogelijk maken. ‘Het zou leerlingen kunnen motiveren en uitdagen tot hogere prestaties, maar ook kunnen leiden tot lagere prestaties.’

Sneller naar lager niveau
Dat laatste geeft voor de Onderwijsraad de doorslag. Die voorziet dat de sociale ongelijkheid tussen leerlingen zal toenemen, omdat sommige groepen scholieren sneller voor een lager niveau zullen kiezen dan andere. Ook kan het de waarde van diploma’s aantasten. Het vervolgonderwijs moet dan allemaal aanvullende eisen en extra toetsen invoeren, zoals in het buitenland gebeurt.

Overigens is het al mogelijk om vakken op een hoger niveau te volgen, benadrukt de raad. Het zijn vooral praktische belemmeringen waar scholen tegenaan lopen. Denk alleen al aan de roosters van scholen. Ook is het voor leraren veel gevraagd om leerlingen op allerlei verschillende niveaus les te geven.

Hogescholen hebben er weinig aan
Bovendien kijkt het vervolgonderwijs (zoals hogescholen en universiteiten) niet of nauwelijks naar het niveau waarop de leerlingen hun vakken afsluiten, dus ze hebben er vooralsnog weinig aan. Een maatwerkdiploma klinkt misschien mooi, maar neemt deze belemmeringen niet weg.

Dekker noemt zichzelf een ‘groot voorstander’ van de mogelijkheid om leerlingen voor sommige vakken op hoger niveau eindexamen te laten doen. Maar in het omgekeerde zag hij weinig, zei hij eind oktober tijdens een debat over de Rijksbegroting. ‘Als je vakken op een lager niveau kunt doen, wordt het wel heel makkelijk om te zeggen: ik vind dit vak eigenlijk niet zo leuk of ik ben er eigenlijk niet zo goed in, laat ik het maar op een lager niveau doen. Dan is het helemaal geen verbetering van de kwaliteit van ons onderwijs, maar juist een verslechtering.’

HOP, Bas Belleman