Docent-onderzoeker van het jaar Susanne van Hooft wil dat patiënten meer controle over hun leven krijgen. ‘Dat geeft aan beide kanten veel voldoening want ook verpleegkundigen gaan hun werk weer leuker vinden.’

‘Het vak van verpleegkundige is het afgelopen decennium wel veranderd, in die zin dat het steeds efficiënter moet zijn. Ik ben vroeger zelf wijkverpleegkundige geweest en toen moest ik al behoorlijk mijn mannetje staan. Nu is dat nog veel erger omdat wijkverpleegkundigen met het huidige financiering van de zorg door zorgverzekeraars gedwongen worden om steeds maar doelmatiger te werken. Ze moeten soms vechten om voldoende uren gefinancierd te krijgen en dan moet je echt heel sterk staan. Kijk ik naar het ziekenhuis dan is de doorlooptijd van patiënten nog sneller geworden en dat vraagt veel inzicht en organisatorisch vermogen van verpleegkundigen. Het vak is dus echt wel pittiger geworden.

‘Ze gaan niet ineens én meer geld én meer collega’s krijgen.’

‘Ik begrijp daarom wel dat medewerkers van de academische ziekenhuizen deze week staakten uit onvrede over de cao-onderhandelingen. Het is altijd heel pijnlijk als mensen in de zorg staken, maar ik begrijp de verpleegkundigen waarvan het werk heel zwaar is geworden terwijl waardering in zowel geld als faciliteiten achterblijft en er onvoldoende mankracht is.

‘Verpleegkundigen gaan vaak de zorg in omdat ze iets goeds willen doen. Ze willen patiëntgericht werken, dat is een bepaalde waarde waarmee mensen de zorg ingaan. Maar als in de praktijk blijkt dat ze vanwege de hoge werkdruk niet de aandacht aan patiënten kunnen geven die ze willen geven, branden ze soms op. Met mijn onderzoek over zelfmanagementondersteuning en verpleegkundige rolmodellen, wil ik kijken hoe we onder deze omstandigheden toch het patiënt gericht werken kunnen integreren. Want ze gaan nu wel staken maar meer tijd zal er niet komen. Ze gaan niet ineens én meer geld én meer collega’s krijgen.

‘Zelfmanagement wordt weleens geïnterpreteerd als doe-het-maar-zelf-zorg: hier heb je een washand en door naar de volgende patiënt.’

‘Zelfmanagement wordt weleens geïnterpreteerd als doe-het-maar-zelf-zorg: hier heb je een washand en door naar de volgende patiënt. Maar dat is niet hoe wij het in Rotterdam zien. Het gaat erom hoe iemand met een aandoening zijn leven zo mooi en goed mogelijk kan inrichten. Wij vinden dat de patiënt meer zelf moet bepalen, en verpleegkundigen kunnen daarbij helpen door veel meer te gaan samenwerken met de patiënt. Hierdoor krijgen patiënten krijgen meer zelfvertrouwen en controle over hun eigen leven. Dat geeft aan beide kanten veel voldoening want ook verpleegkundigen gaan hun werk weer leuker vinden. Het doel is dan ook niet per se tijdwinst.

‘Ik heb tijdens mijn onderzoek gezien hoe snel mensen in de modus van zorg terechtkomen. Iemand die best wel adequaat is wordt opgenomen en binnen drie dagen heeft-ie al bijna geen eigen mening meer. Je moet erg sterk zijn om nog tegen de gewone routine in te gaan, maar dan heb je meteen de stempel van eigenwijze patiënt. Dat vind ik echt schokkend, dat moet toch anders kunnen denk ik dan. Die modus ontstaat door de efficiëntie in de zorg. Het is klusjes afvinken maar niet echt mensen helpen om weer een stapje verder te komen in hun leven.

‘Het is klusjes afvinken maar niet echt mensen helpen om weer een stapje verder te komen in hun leven.’

‘Gelukkig zijn er ook verpleegkundigen die het ondanks het gebrek aan tijd wel lukt om net dat beetje extra te doen en zich verdiepen in de patiënt. Dat zijn de rolmodellen in de zorg. We hebben studenten gevraagd wat deze mensen goed doen, en een student gaf als voorbeeld dat iemand een visje van de markt had meegebracht voor een mevrouw die verder bijna niets meer at. Ik wil niet zeggen dat alle verpleegkundigen naar de markt moeten om vis te kopen, maar dat is wel heel lief natuurlijk. Er zijn dus verpleegkundigen bij wie het wel lukt om de patiënt echt te zien, die een goede balans weten te vinden in hun werk. Dat vind ik heel intrigerend en ik wil kijken waardoor dat komt.

‘Wat ik fijn vind aan het werk op de hogeschool is dat ik niet met mijn handen op mijn rug hoef toe te kijken, maar dat ik ook samen met andere afdelingen aan de slag kan gaan met dit onderwerp. Het belangrijkste dat ik zou willen veranderen is dus dat patiënten gelijkwaardiger behandeld worden en meer de regie krijgen. Maar ook de kloof tussen de opleiding en de praktijk wil ik graag minder groot maken. Het rolmodellenonderzoek kan hierbij helpen doordat het studenten laat zien dat er verpleegkundigen zijn die het wel lukt om persoonsgerichte zorg te geven. Ik word heel blij als dit soort dingen concreet worden en ik echt zie dat het kwartje bij studenten valt.’

Tekst: Wietse Pottjewijd
Foto: Susanne van Hooft

Volg ons op Instagram