Blog Okke: Morele ambitie
Blog van OkkeGepubliceerd: 7 days ago
| 
|
Marijn Prins is laatstejaars student marketing of social business aan de Hogeschool Rotterdam Business School (HRBS). Hij is voorzitter van de Rotterdamse studentenvakbond STUUR en pleit voor onderwijs dat beter aansluit op zijn ideale maatschappij
Foto: Paul van der Blom
‘Wanneer gaat Hogeschool Rotterdam excuses aanbieden?’, vroeg mijn docent zich af. Hij had een goed punt. Wanneer geven ze toe dat ze tienduizenden studenten hebben opgeleid met informatie die de wereld niet beter maakt, maar slechter?
Elk jaar krijgen zevenhonderd studenten een diploma van mijn opleiding commerciële economie (ook wel: marketing). Waar we leren manipuleren. Zoals Shells reclame voor CO2-neutraal rijden. Een leugen. Kinderreclames om snoep te verkopen. Want dat is een goed idee? En misschien wel mijn favoriete: de nieuwe reclame van Holland Casino, ‘Leef spannend. Niet roekeloos’. Erg spannend, een gokverslaving. Zevenhonderd studenten die geleerd hebben hoe ze de wereld slechter kunnen maken. Gefeliciteerd met je diploma.
Een hogeschool moet studenten voorbereiden op de maatschappij, niet op het bedrijfsleven. Anders krijg je studenten die de bedrijven dienen in plaats van de maatschappij. De hogeschool leidt letterlijk de volgende generatie op en dus enorme invloed op wat ze de toekomstige generatie meegeven. Alle ideeën die de hogeschool nu aan studenten leert, daar moeten we in de toekomst nog steeds mee dealen.
Er worden nu al te weinig leraren, verpleegkundigen en technici opgeleid. Met de vergrijzing zijn er de komende generatie nog minder jongeren – dus laten we de jongeren die overblijven enthousiast maken voor een studie die de maatschappij wél dient. En geen halfslachtig beleid, ik stel voor: stoppen met commerciële economie en andere studies die de wereld slechter maken. Laat studenten kiezen voor een maatschappelijk beroep.
Het onderwijs is dé plek waar we de nieuwe generatie kunnen voorbereiden op een mooiere, eerlijkere en duurzamere wereld. Als we nu gaan poetsen, dan kunnen we in 2050 misschien gaan lullen en excuses aanbieden voor het gedrag van vandaag.
De redactie waardeert het als je onder je eigen naam reageert.
Lees hier alle details over onze spelregels.
Welke nieuwe studie heb jij gekozen, Marijn? 🙂
Haha, helaas wordt het in onze maatschappij zwaar afgestraft om je te heroriënteren. Overigens denk ik dat je de theorie in de lessen van mijn studie best op een positieve manier kunt gebruiken. Ik ben alleen bang dat de groep die dat doet zo klein is dat mijn studie meer negatieve impact heeft dan positieve.
hmmm… leer je bij Marketing te manipuleren? Leer je bij pedagogiek dan te indoctrineren-te socialiseren-en de student in haar vrij-zijn te beknotten? Waarschijnlijk ligt de zaak wat genuanceerder 🙂
Goed punt Marijn.
Het is de vraag welke maatschappelijke functie de HR en het onderwijs in het algemeen heeft en op welke wijze dit wordt vorm en inhoud wordt gegeven. Een heldere onderwijsvisie is hiervoor essentieel. Gelet op de vele ruim geformuleerde onderwijsvisies zijn deze vaak niet helder. Wat wel duidelijk is dat het onderwijs gedreven wordt door het zogenaamde rendementsdenken. Je kunt dit ook marktwerking noemen. De HR biedt opleidingen aan waar veel vraag naar is, dus hebben deze opleidingen bestaansrecht. Het zijn juist deze opleidingen die zorgen voor financieringstromen waarmee de kleinere opleidingen zoals de lerarenopleidingen gefinancieerd kunnen worden. Dus op deze manier draag jij indirect toch bij aan de maatschappelijk functie van onderwijs.
Je leert er dan denk ik ook dat je gemanipuleerd wordt, kunt worden. Dat kan als aankomend professional en als burger cq consument ook leerzaam zijn. Toch? Of zijn daar hbo-opleidingen niet voor?
@Niek Ploegman
Ik heb geen idee wat je bij pedagogiek leert Natuurlijk ligt de zaak iets genuanceerder. Ik doe zelf een richting van Marketing die een poging doet het juiste te doen. Maar de kern van het verhaal staat wat mij betreft recht overeind.
@Dave van Limborgh
Interessante analyse Dave. Ik heb toch liever dat we iedereen zinvol opleiden, maar volgens mij ben je het daar helemaal mee eens 🙂
@Jos van Nierop
Jazeker, het is heel nuttig voor alle marketing studenten dat ze weten dat ze gemanipuleerd kunnen worden. Jammer dat dan gebruikt wordt om de rest van de maatschappij te manipuleren. Ik denk dat je studenten best kunt voorbereiden op een maatschappij waar dit soort dingen spelen zonder dat je ze ook leert om daar aan bij te dragen.
Overigens is mijn betoog natuurlijk super ongenuanceerd. Het blijft een kort blog. Dus als iemand een keer zin heeft om er langer over te kletsen is dat natuurlijk mogelijk.
Om een wat serieuzere reactie te geven dan mijn plagerige vraag:
Ik denk dat Marijn in de kern de spijker op de kop slaat door marketing gelijk te stellen aan manipulatie, en ik denk niet dat je die vergelijking op dezelfde wijze toe kan passen op andere opleidigen. Marketing is niets anders dan mensen zo ver te krijgen om een product aan te schaffen. Het produceert niets, heeft geen culturele waarde en stimuleert geen vaardigheden tot enige vorm van productie of cultuursuiting. En ja, ik ben bevooroordeeld, ik haat reclame en doe mijn best om er zo min mogelijk aan blootgesteld te worden.
Marketing hoeft mensen niet te informeren, het hoeft niet een genuanceerde waarheid te verkondigen (“niet misleidend” is echt een lage standaard), het hoeft geen probleem op te lossen. Sterker nog, marketing richt zich er niet zelden op om mensen te overtuigen dat ze een probleem hebben wat opgelost kan worden door het voorgestelde product te kopen.
Voor de reclame had je het product niet nodig, na de reclame opeens wel. Marketing. Ga eens bij jezelf na of je ooit de zin hebt geuit, “Voor ik het had wist ik niet dat ik het nodig had.” en denk dan heel hard over de betekenis van die zin na, specifiek over de betekenis van “nodig”. Is een noodzaak waar je je niet eens bewust van bent, een goede definitie van een noodzaak? Behoeft zoiets een oplossing?
Maar goed, moet de HR excuses aanbieden? De HR mag een functie hebben om mensen voor te bereiden op de maatschappij, een deel van de maatschappij is ook de bedrijvigheid, de wens of zelfs noodzaak om een baan te vinden binnen deze samenleving met al haar functionaliteiten.
We kunnen de bedrijfswereld niet loskoppelen van de maatschappij en stellen dat de HR niets te maken heeft met dat deel, wanneer dit een groep werkgevers is die mensen in hun bestaansmiddelen voorziet. Ik zie graag een kritisch aspect binnen opleidingen op de eigen materie, of zelfs een niet-kritisch aspect (daar schreef Corstin laatst een mooi blog over) maar uiteindelijk verlaat je de Hogeschool met (hopelijk) een diploma en moet je jezelf redden op de arbeidsmarkt.
Je voorbereiden op de maatschappij is dus ook je professionaliseren en vaardigheden op te doen waarmee je dat kan doen. De vraag naar bedrijfsfuncties, inclusief marketing-… mensen…(sorry :P) zal blijven en als je als HR daar niet op inspeelt, hoe lang duurt het dan voor je je eigen competitie hebt gecreëerd die je opleiding nekt? De HR heeft dan helemaal niet langer de mogelijkheid om de generaties van de toekomst een genuanceerde boodschap mee te geven op marketing-gebied.
Centraal in relatie tot die excuses staat hier de erkenning van de Hogeschool Rotterdam (vis-a-vis- hun te prijzen focus op circulaire- en betekeniseconomieprojecten) dat de manier van economisch onderwijs geven de voorgaande jaren ernstig tekort is geschoten, en vaker nog als katalysator heeft gewerkt van de problematiek die voorgaande projecten proberen te temperen of teniet te doen.
Marijns oproep tot excuses is in zekere zin een oproep tot historiseren; zou de Hogeschool niet moeten gaan nadenken over de noodzaak van bijvoorbeeld betekeniseconomie? Waar hebben zij bijgedragen aan de noodzaak voor dit project, hoe hebben zij “betekenisloosheid” gepredikt in haar curriculum, en waar doet ze dit nu nog steeds? Betekeniseconomie suggereert wat mij betreft dergelijk introspectie; de oorsprong van deze retorische vraag.
Sterk blog, Marijn. Dit vraagstuk speelt ook bij de Ad Crossmediale communicatie. We leggen gelukkig steeds meer de nadruk op de ethiek. Sterker nog, we zijn bezig met een duurzaamheidscertificaat die het aanleren van onethische manipulatievraagstukken zou moeten indammen. En verder: je kan je marketingvaardigheden ook aanwenden voor ethische, duurzame doelstellingen: reclame maken voor fossielvrij leven, reclame maken voor klimaatprotesten enzovoorts. Ik vind het in ieder geval heel positief dat je hier over hebt nagedacht!
Mooi en scherp verwoord, Marijn! Maatschappelijke verantwoordelijkheid is breder dan de verantwoordelijkheid die je hebt om je vak instrumenteel / functioneel goed uit te voeren.
Ik vraag me even af: hebben commercieel economen / marketeers en beroepscode?
Of een integriteitscode of andere ethische richtlijnen voor het vakgebied?
Dank voor al jullie reacties.
@S.Heikamp
Ik ben het altijd heel erg eens met jouw reacties. Je bent erg scherp. Dit keer kan ik ook heel erg ver met jouw meegaan. Ik ga denk ik alleen net een stapje verder. Natuurlijk moet de hogeschool studenten voorbereiden op hun eigen toekomst. Maar ik denk dat we ook kritisch moeten blijven op welke toekomst. Ik zie persoonlijk als taak voor de hogeschool, buiten studenten opleiden voor hun toekomst, om richting te geven aan een betere maatschappij. En een betere maatschappij heeft nou eenmaal minder of geen marketeers.
@Okke de Jong
Wat goed om te horen! Daar ben ik het absoluut mee eens. Ik denk zelf graag ook altijd dat ik mijn marketing skills voor het positieve gebruik. En inderdaad opleidingen kunnen daar heel veel invloed op hebben door inderdaad studenten te leren geen onethische manipulatie te gebruiken. In theorie zou er in mijn gezicht ook ruimte zijn voor enige vorm van marketing om de maatschappij gezamenlijk te laten bewegen. Maar dat is mijn ogen geen Commerciële Economie. Maar iets anders?
@Corstin Dieterich
Vanuit mijn studie Marketing of Social Business bestaan er wel beroepscodes, maar dat is specifiek gefocust op de radicalere bedrijven die beweren iets goeds te doen. Buiten dat heb ik nog nooit gehoord van beroepscodes.
Zo hallo, hier is spuit 11. Marijn, je bent waarschijnlijk wel ooit begonnen met je studie, en je specifieke richting, met het gevoel dat je hiermee de wereld ten goede kon – misschien niet veranderen, maar toch beïnvloeden. Het klinkt alsof je dat optimisme bent verloren. Maar marketing is toch ook maar waar je het op los laat? Kunnen en zouden de benodigde maatschappelijke veranderingen niet ook beter gemarket moeten worden? Ik zie veel apathie in de wereld, ook onder jonge mensen. Denk ook dat marketing van non-social businesses (vooral troep inderdaad) deel heeft aan die apathie. Iedere verkoper schreeuwt weer harder dan de vorige om een product aan de klant te brengen. Net zoals blijkbaar mensen zo gewend raken aan filters over hun selfies dat ze zich niet mooi meer vinden zonder filter. En we raken zo afgestompt dat op een gegeven moment niets van schoonheid of waarde ons meer raakt. Om echte schoonheid en waarde, zoals een leefbare planeet en een eerlijke en solidaire maatschappij, toch weer relevant te maken voor jonge mensen hebben we dan toch ook hele goede marketing nodig? Dan hebben we toch Marijnen nodig die weten hoe je de juiste dingen op de juiste manier onder de aandacht kunt brengen? We zouden als idealisten liever niet zelf ook zo willen schreeuwen als commerciële partijen, liever niet aan deze zelfde marktregels voldoen. Maar ik denk dat het kan, en moet, en dat het de marketing branche ook weer kan beinvloeden. En dat het echt ten goede te gebruiken is wat jij leert. Als je pessimistisch bent over het soort marketeers dat de opleiding uitpoept, wees dan optimistisch over jezelf en jouw eigen impact, want dat heb je nog steeds zelf in de hand.
Denk ik, hoor. 🙂