Om een redelijk functionerend mens te zijn in de maatschappij heb je allerlei vaardigheden nodig. Van op tijd uit bed komen, de koelkast gevuld houden tot rekeningen betalen. In allerlei alledaagse situaties doe je een beroep op je executieve functies: de combi van denk- en gedragsvaardigheden die je nodig hebt om iets voor elkaar te krijgen.

Ook in de context van de studie spelen deze executieve functies een significante rol. Het gaat hier om een breed scala aan vaardigheden. Een paar voorbeelden: Geef je het op als iets niet direct lukt of pak je door (reactie- inhibitie)? Ben je in staat om instructies op te volgen en inleverdata op langere termijn in de gaten te houden (werkgeheugen)?

Recent deed ik onderzoek naar de relatie tussen de mate waarin executieve functies waren ontwikkeld bij eerstejaarsstudenten van de technische Ad’s en de mate waarin zij studiesucces hadden. Graag deel ik hier een paar troostrijke, hoopgevende of tot nadenken stemmende conclusies voor docenten en studenten uit mijn onderzoek.

Om te beginnen: er zijn veel aanwijzingen dat goed ontwikkelde executieve functies bijdragen aan studiesucces. Beter nieuws nog: als docent of coach kun je gericht interventies inzetten om executieve functies te trainen of verder te ontwikkelen.

Of executieve functies goed zijn ontwikkeld wordt niet direct bepaald door de vooropleiding van een student. Leeftijd en sekse spelen wél een belangrijke rol. Jongens zijn over het algemeen later met het ontwikkelen van executieve functies dan meisjes. Interessant gegeven in het kader van de technische opleidingen, waar het gros van de studenten uit adolescente jongens bestaat.

Er is een rechtstreeks verband tussen studenten die aanwezig en actief zijn bij lessen en de mate waarin bepaalde executieve functies zijn ontwikkeld. Dat is dus meteen ook de Catch 22: deze studenten kunnen het al. Sterker nog: studenten die moeite hebben met bepaalde executieve functies hebben tevens moeite met het volgen van  instructies  voor  opdrachten  die executieve  functies  kunnen  versterken. Hoe bereik je nu de studenten die het nog niet kunnen?  

Het helpt als ze weten waar ze iets voor doen! Dus investeer in vroeg kennismaken met het werkveld en verbind verschillende onderwijsmodules aan elkaar (doelgericht doorzettingsvermogen). Studenten (misschien ook docenten, maar dat heb ik niet onderzocht 😊) hebben af en toe een ‘aai over de bol’ nodig of de erkenning dat iets moeilijk of lastig is. Dat motiveert (emotieregulatie)!

Hoe zou je als docent of student met bovenstaande informatie aan de slag kunnen gaan ? Kan inzetten op interventies voor het versterken van executieve functies ook voor jou studenten of jouw opleiding bijdragen aan studiesucces? Mijn tip zou zijn: start met werkvormen waarbij tijd en aandacht wordt besteed aan het adagium ‘Ken uzelve’, zeker als het om studievaardigheden gaat. Er zijn goede vragenlijsten die helpen sterke en zwakke punten op het gebied van executieve functies bij individuele studenten te analyseren. Investeer daarnaast in het dichterbij halen van het toekomstperspectief. Wat kan je met deze opleiding ? Waarom zou je dit willen leren of kunnen?

Volg ons op Instagram