Studenten en docenten weten wat er leeft in de onderwijsinstelling. Als er iets misgaat, zijn zij de eersten die het merken. Om Inholland-achtige affaires te voorkomen, wil onderwijsminister Bussemaker dat zij meer bij het bestuur worden betrokken.

Weinig tijd en geld
Maar sommige medezeggenschapsraden krijgen wel erg weinig tijd en geld voor hun werk. Universiteiten hebben meestal wel beurzen voor de studenten van de medezeggenschap, terwijl hogescholen er amper iets aan willen besteden. Dat blijkt uit onderzoek van de Landelijke Studenten Vakbond en twee verenigingen van medezeggenschapsraden, SOM en LOF.

Voor al hun werkzaamheden – beleidsstukken beoordelen, vergaderen, zelf problemen aankaarten – krijgen sommige hbo-studenten helemaal geen vergoeding. Anderen worden geacht hun werk in twee uur en twintig minuten per week af te raffelen. De gulste hogeschool gaat uit van één dag per week.

Fulltime baan
Dat staat in schril contrast met de universiteiten. Daar is één dag per week het minimum. Twee universiteiten zien lidmaatschap van de medezeggenschapsraad zelfs als een fulltime baan van veertig uur per week.

De LSVb geeft geen zwarte lijst met instellingen die de hand op de knip houden en ook de beste instellingen zijn niet op een rij gezet. Sommige medezeggenschapsraden wilden alleen aan het onderzoek meewerken als de gegevens geanonimiseerd zouden worden, andere raden reageerden helemaal niet. ‘Ik kan ook alleen maar gissen naar de reden’, zegt LSVb-voorzitter Kai Heijneman. ‘Kennelijk zijn sommige leden toch bang om de relatie met het college van bestuur op het spel te zetten.’

‘Medezeggenschap buitenspel zetten is vrij makkelijk’
De medezeggenschapsraad is volgens hem sterk afhankelijk van de bestuurders. ‘De medezeggenschap buitenspel zetten is vrij makkelijk. We horen verhalen van bestuurders die stukken niet opsturen, of veel te laat. Of ze overstelpen de leden juist met enorm veel voorstellen en rapportages, terwijl er maar een paar worden besproken in de volgende vergadering.’

Leden die weinig tijd hebben voor hun werk, trekken dan aan het kortste eind: ‘Belangrijke zaken als begrotingen of meerjarenplannen beoordeel je niet even op een achternamiddag’, aldus Heijneman. ‘Studenten die hun rol in de medezeggenschap serieus nemen, zijn meer dan acht uur per week kwijt aan het werk. Wie zelf iets wil uitzoeken of eigen plannen wil presenteren, heeft minstens twintig uur per week nodig.’

Bijbaantje
Omdat het uitpluizen van beleidsstukken veel tijd kost, hebben deze studenten vaak geen tijd voor een bijbaantje. Daarom zou de vergoeding volgens de LSVb reëel moeten zijn. ‘Je hoeft natuurlijk niet rijk te worden, maar financieel moet het wel mogelijk zijn om genoeg tijd aan de medezeggenschap te besteden.’De meest royale universiteit betaalt studentraadsleden 625 euro per maand. Twee hogescholen geven daarentegen helemaal niets. Om hun werk te kunnen doen, krijgen leden van de medezeggenschapsraad op sommige onderwijsinstellingen een eigen kantoor en secretariaat, terwijl anderen het met een printpasje moeten doen of zelfs geen enkele ondersteuning krijgen.

Studentleden van de centrale medezeggenschapsraad op de Hogeschool Rotterdam ontvangen per maand 260 euro onkostenvergoeding, met een maximum van 2900 euro per jaar. Een beloning van vier studiepunten voor het keuzeonderwijs is ook mogelijk, net als een combinatie van 130 euro en twee studiepunten.

Eigen ambtelijk secretaris
Heijneman zou graag zien dat elke raad een eigen ambtelijk secretaris tot zijn beschikking heeft. ‘Die weet nog wat er twee jaar geleden is besproken, houdt termijnen in de gaten waarbinnen de leden op het bestuur moeten reageren en handelt de briefwisselingen af. Als je dat allemaal zelf moet doen, kom je amper aan de stukken toe.’

Het onderzoek komt op een belangrijk moment. Aanstaande maandag vergadert de Tweede Kamer met de minister over de vraag hoe bestuurders adequater gecontroleerd kunnen worden door onder meer de medezeggenschapsraden.

‘Door de grote verschillen in ondersteuning, is het goed mogelijk dat er ook grote verschillen zijn in de kwaliteit van medezeggenschap’, aldus Heijneman. ‘Dat is onwenselijk.’

HOP, Petra Vissers