Het college van bestuur van de Hogeschool Rotterdam is de afgelopen vijf jaar steeds minder gaan declareren, blijkt uit een analyse van de financiële jaarverslagen van de Hogeschool Rotterdam.

Structureel
De bedragen in de jaarverslagen dalen structureel van ruim 16 duizend euro in 2010, naar ongeveer zeshonderd euro in 2014. Vooral de daling van 2010 naar 2011 is opvallend. Van zestienduizend euro naar iets minder dan zesduizend euro. Dat betaalde de hogeschool destijds in totaal aan de drie leden van het college van bestuur voor gemaakte reis- en verblijfkosten, representatiekosten en overige kosten.

Het gaat in alle jaren om ‘de gedeclareerde kosten via declaraties en creditcards’. Dat zijn de kosten die hogescholen in hun jaarverslagen publiceren. Daaronder vallen niet de kosten die per factuur betaald worden.

RTL wil openbaarheid
Na een verzoek van RTL Nieuws aan onder andere alle hogescholen in Nederland om openbaarmaking van de ‘bestuurskosten’ (dus niet alleen de declaraties) heeft de Hogeschool Rotterdam gistermiddag vrijwillig inzage gegeven in kosten die het in 2013 en 2014 per factuur betaalde en die zijn toe te schijven aan één van de drie personen in het bestuur.

Dit zijn, schrijft de HR aan RTL Nieuws (pdf), niet zomaar alle kosten die een bestuurder maakt (zoals een nieuwe bureaustoel, de pc of de kosten voor de verwarming), maar alleen de kosten die ‘conform het declaratiekader van de hogeschool zijn vergoed’. Het gaat dan bijvoorbeeld om kosten voor studentchauffeurs, bloemetjes en relatiegeschenken, schrijft de HR.

Met deze ruimere definitie van wat declaratiekosten zijn, komen de dalende kosten uit de jaarverslagen in een nieuw daglicht te staan. In de jaarverslagen staan totaalbedragen van 1.750 euro (2013) en 624,20 euro (2014). Met de kosten van facturen erbij stijgen die bedragen respectievelijk naar 5.012 (2013) en 6.141 (2014) euro.

Zo declareerde Ron Bormans, de voorzitter van het cvb, volgens het jaarverslag in 2014 237 euro, maar met studentchauffeurs, bloemetjes en andere kosten daarbij, zijn de ‘aan hem toe te rekenen kosten’ 2.619 euro. Daarbij zijn de telefoonkosten (1.295 euro) nog niet meegerekend. En ook de vaste onkostenvergoeding van 2.700 euro per jaar die bestuurders standaard krijgen voor parkeerkosten, kosten onderweg (zoals lunch, koffie etc.) relatiegeschenken en de aanschaf van vakliteratuur komt daar nog bovenop.

Deze kosten, behalve de vaste onkostenvergoeding, waren nooit in de jaarverslagen te zien, omdat ze niet onder de definitie van een declaratie vallen die hogescholen tot nu toe hanteren. De Vereniging Hogescholen adviseerde haar leden in maart 2011 om in de jaarverslagen ‘alleen de kosten op te nemen die op basis van een declaratie(formulier) aan de bestuurder zijn vergoed’.

Deze hogeschool heeft altijd ook de creditcardafschriften bij deze tamelijk smalle definitie opgeteld. Maar kosten die per factuur worden betaald, vielen er nooit onder. Daardoor ontstaat de mogelijkheid dat de daling van declaratiekosten van de afgelopen vijf jaar voortkomt uit een verschuiving van de manier waarop deze kosten betaald worden. Zijn de bestuurders meer per factuur gaan regelen dan met creditcard of declaratieformulier?

Omdat veel van de kosten die het bestuur in 2013 en 2014 maakte ‘vervoerskosten’ zijn (lees: studentchauffeurs), zou het ook kunnen dat een hogeschoolbestuurder in 2010 nog voor de taxi koos (en achteraf een bonnetje indiende), waar dat nu met een op factuur betaalde chauffeursdienst geregeld wordt.

Het college van bestuur ontkent dat sprake is van een verschuiving. ‘De belangrijkste verklaring voor de daling is dat we de afgelopen jaren aanzienlijk minder kosten hebben gemaakt voor buitenlandse reizen en kosten voor overnachtingen’, aldus het college.

Het college verklaart de hogere kosten van weleer uit haar betrokkenheid bij de activiteiten van de gemeente Rotterdam in zusterstad Shanghai. ‘We zijn steeds kritischer gaan kijken naar de toegevoegde waarde van dit soort activiteiten. We willen ons geld zo veel mogelijk uitgeven aan verbetering van de kwaliteit van het onderwijs.’

Versobering
Dat de versobering na 2010 is ingezet is logisch. In die tijd speelde immers het declaratieschandaal bij Inholland en kwam de toenmalige staatssecretaris, in 2011, met de eis om declaraties van bestuurders openbaar te maken in de jaarverslagen. Het college van bestuur van Inholland kwam in opspraak omdat het bovenop het salaris nog enkele tonnen extra had geïncasseerd. Een halfjaar later kondigde staatssecretaris Halbe Zijlstra aan dat hogescholen voortaan hun declaraties openbaar moeten maken. Te beginnen in 2012 (met de bonnetjes uit 2011).

Het interessante aan de cijfers van de HR is dat het ook de declaraties publiceerde over 2010, toen dat nog niet verplicht was. Betrokkenen bij de publicatie van deze declaraties zeggen niet meer te weten waarom de hogeschool zo voortvarend handelde. (Een zoektocht naar cijfers over 2010 bij vijf andere grote hogescholen heeft geen resultaten opgeleverd.) Het resultaat is in ieder geval dat de HR, wellicht als enige hogeschool, laat zien wat een publiek schandaal en een plicht tot openbaarmaking teweeg kunnen brengen: een verlaging, bij alle bestuursleden en in alle jaren, van de declaratiekosten.

Ron Bormans noemt desgevraagd nog een andere verklaring. ‘Onze bestuurders zijn integere mensen. De soberheid heeft niet alleen te maken met druk van buitenaf.’

Olmo Linthorst