‘Dit is wat er gebeurt als ik een schoolopdracht moet maken. Ik zet de computer aan en begin aan iets wat niet zo moeilijk is. Een uur later ben ik nog niet klaar. Wat ik heb getypt, heb ik gewist. Daarna heb ik ongeveer hetzelfde weer opgeschreven en weer gewist. Hoe ga ik hier ooit een voldoende voor halen? denk ik dan. De negatieve gedachtes gaan overheersen en de paniek breekt los. Vervolgens zet ik de computer uit. Weer een opdracht niet ingeleverd.

‘Wat ook gebeurt: ik maak de opdracht wel, maar durf ‘m niet in te leveren. Ik skip tentamens. Ik typ mails aan docenten om ze vragen te stellen over de stof of de opdracht, maar die gooi ik in de prullenbak. En zo werk ik mezelf steeds verder in de problemen.’

‘Dom’
‘Ik denk dat ik deze problemen al als jong kind heb ontwikkeld. Toen ik drie jaar oud was, verhuisde ik met mijn gezin van Kaapverdië naar Nederland. Mijn vader was kapitein en werkte al in Rotterdam. Hij wilde zijn kinderen een beter leven geven en we kregen met de paplepel ingegoten dat we ons best moeten doen. Al op de basisschool werkte ik heel hard en wilde ik mijn vader laten zien hoe goed ik kon lezen. Maar hij zag alleen de minder goede cijfers voor rekenen. Ik ging nog harder mijn best doen, de lat nog hoger leggen. Maar dat hielp me niet aan betere cijfers voor rekenen.

‘Op een dag besloot mijn vader mij dan maar zelf bijles te geven. Het werd een ramp. Hij legde de stof uit op zijn eigen niveau. Ik snapte er niks van en dacht serieus dat ik dom was. Mijn moeder kon er niets tegenover zetten. Ze miste Kaapverdië, sprak de taal niet en mijn vader was soms maanden van huis. Achteraf denk ik dat ze heel eenzaam is geweest. Vaak was ze aan het huilen.’

‘Door mijn faalangst was ik tot stilstand gekomen, ik was verlamd.’

Uitstellen
‘Toen ik mijn vmbo-diploma had gehaald en aan mijn vader liet zien, zei hij alleen maar: “Wat is je handtekening lelijk.” Ik ging naar het mbo en daar werd ik lastig en bazig. Ik commandeerde mijn klasgenoten tijdens groepsopdrachten. Eigenlijk was ik zelf mijn vader geworden.
‘Ik haalde mijn mbo-diploma en schreef me in voor verpleegkunde. Het eerste jaar aan de HR haalde ik alle vakken, op één na. Voor het tentamen medische kennis scoorde ik zelfs een negen. Toen ik mijn p had, kon ik wel huilen van geluk. Maar van mijn vader kreeg ik een heel matte reactie. Iedere keer als er een termijn van het collegegeld werd afgeschreven, maakte hij daar een zuchtende opmerking over. Dat gaf me een schuldgevoel – de druk om goede cijfers te halen was enorm – maar het maakte me ook boos.

‘Ondertussen had ik het niet naar mijn zin op de opleiding. Ik begon vast te lopen. Ik kon mijn opdrachten niet tot een einde brengen, leerde niet meer voor tentamens en ik bleef maar uitstellen. Ook mijn tweede stage ging niet zo goed.

‘In 2009 besloot ik om een jaar te stoppen met de opleiding en te werken. Even niet die stress van school. Even ademhalen. Even geen schuldgevoel. Dat deed me echt goed. Ik ging ook weer leuke dingen doen, want dat was er tijdens mijn studie helemaal bij ingeschoten. Ik moest altijd maar studeren.’

Faalangsttraining
‘Toch pakte ik een jaar later de draad van mijn studie weer op. Ik voelde me verplicht om het af te maken. Dat was in 2010. En nu is het 2015, ik weet het. Ik heb het derde jaar wel honderd keer over gedaan. Mijn problemen waren door het pauzejaar niet verdwenen. Mijn mentor opperde faalangst. Ze wilde dat ik naar de decaan ging, en die zei hetzelfde. Arrogant als ik was zei ik: “nee hoor”, totdat ze me ging uitleggen wat faalangst is.

‘Via haar ben ik doorverwezen naar de HR-cursus faalangstreductietraining. De eerste uitnodiging heb ik laten gaan. Typisch uitstelgedrag natuurlijk. Maar toen heb ik me toch opnieuw aangemeld. Nu is de cursus mijn leukste moment in de week. Ik heb me nog nooit zo veilig gevoeld in een groep. Niemand oordeelt. We zijn blij als iemand zijn tentamen heeft gehaald. We geven elkaar tips en ik leer ook om meer hulp te vragen en me positief op te stellen. Dat werkt. Ik had nog punten voor mijn minor openstaan en die heb ik nu gehaald. De docent stuurde zelfs een sms’je om te feliciteren.

‘Achteraf denk ik dat ik door mijn faalangst tot stilstand was gekomen, ik was verlamd. Nu ben ik weer in beweging. Negatieve gedachten als “ik ga toch een onvoldoende halen” leer ik in de cursus te bevragen: “Hoezo dan? Heb je een glazen bol?” Daardoor durf ik vaker aan iets te beginnen. Ik weet niet of ik er al doorheen ben. Dat denk ik niet, maar ik heb wel weer het vertrouwen dat ik op een dag zal afstuderen.’

Tekst: Esmé van der Molen
Fotografie: Wouter Le Duc
Dolores is niet de echte naam van deze student.