Het was één van de grieven van de Maagdenhuisbezetters: bestuurders hebben te veel macht in het hoger onderwijs en de medezeggenschap heeft weinig middelen om zich tegen slechte plannen te verzetten.

De actievoerders vonden gehoor in de Tweede Kamer, die enkele moties aannam die de medezeggenschap zouden versterken. Het kabinet laat die moties voorlopig links liggen, blijkt uit een wetsvoorstel dat vandaag naar de Tweede Kamer is gestuurd.

Er verandert wel iets. De medezeggenschappers mogen straks advies uitbrengen bij het werven van nieuwe bestuurders: ze mogen meedenken over het vereiste ‘profiel’. Ook bij benoeming en ontslag heeft de medezeggenschap adviesrecht.

Bovendien mag de opleidingscommissie straks adviseren over de kwaliteit van het onderwijs, zoals nu in de praktijk al gebeurt. Formeel mochten de leden eigenlijk alleen adviseren over de onderwijs- en examenregeling (OER).

Geen instemmingsrecht op onderwijsprogramma
Maar een meerderheid van de Tweede Kamer steunde een motie om de opleidingscommissie echte macht te geven, waaronder eventueel instemmingsrecht op het onderwijsprogramma. Daar heeft het kabinet van afgezien.

Ook steunde de Kamer de komst van de student-assessor: een student die vergaderingen van het college van bestuur bijwoont en een brug kan slaan tussen bestuur en medezeggenschap. Hier en daar is zo’n assessor er al, maar het kabinet gaat die functie niet verplicht stellen.

Dus hebben studentenorganisaties ISO en LSVb kritiek op het wetsvoorstel. ‘Een gemiste kans’, aldus het Interstedelijk Studenten Overleg. ‘Onbegrijpelijk dat de minister nog steeds geen serieuze stappen zet’, reageert ook de Landelijke Studenten Vakbond.

Invloed benoeming bestuurders
De twee organisaties willen dat studenten meer invloed krijgen op de benoeming van bestuurders, bijvoorbeeld door een student in de sollicitatiecommissie te zetten of door de medezeggenschap instemmingsrecht op de benoeming te geven.

Volgens het ISO zouden de raden bovendien meer scholing en ondersteuning moeten krijgen. Het recht op scholing en faciliteiten zou versterkt moeten worden, meent het ISO, maar daarover zegt het wetsvoorstel niets.

Het kabinet wijst erop dat de medezeggenschap intussen instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting heeft gekregen. Dat zou al genoeg invloed geven.

Het wetsvoorstel is gemaakt naar aanleiding van het debacle met mbo-instelling Amarantis, die failliet ging. De bestuurlijke krachten bleken binnen die instelling niet op orde. Om zulke problemen voor te zijn, moeten raden van toezicht voortaan de Inspectie waarschuwen zodra ze problemen vermoeden.

Daar hebben de studenten het niet over – de meldplicht geldt niet voor medezeggenschapsraden -, maar de Raad van State wel. De adviseurs van het kabinet hebben forse kritiek op de nieuwe meldplicht. Die zou ertoe kunnen leiden dat bestuurders informatie weghouden van hun toezichthouders.

Bij mbo-instelling Amarantis zou zo’n meldplicht bovendien weinig hebben geholpen, stelt de Raad van State in zijn advies. De Inspectie had al jarenlang signalen dat het bij Amarantis verkeerd ging. ‘Desondanks is Amarantis in 2012 omgevallen.’ Ook het ROC Leiden is in de problemen geraakt, terwijl het al sinds juli 2012 onder verscherpt inspectietoezicht stond.

HOP, Bas Belleman