‘Slc te afhankelijk van de persoon van de slc’er’
Gepubliceerd: 9 November 2015 • Leestijd: 4 minuten en 53 seconden • Longread Dit artikel is meer dan een jaar oud.De slc moet er niet alleen zijn voor studenten met problemen, maar zou alle studenten in hun leerproces én loopbaanontwikkeling moeten kunnen coachen. Een commissie onderzocht wat daarvoor nodig is.
Een student investeerde veel tijd in het schrijven van een zelfreflectieverslag, maar kreeg er amper feedback op. De tweede keer dat hij zo’n verslag moest schrijven, deed hij dat tussen neus en lippen door en schreef op wat de docent volgens hem wilde horen. En kreeg ook toen amper feedback. ‘Wat een gemiste kans. Zo draaien we het leren van studenten de nek om.’
Aan het woord is Marinka Kuijpers, voorzitter van de commissie-Kuijpers (met daarin twee studenten en drie medewerkers van de hogeschool) die van het college van bestuur de opdracht kreeg om een analyse te maken van de behoeften en knelpunten rond slc. Aan de basis van dit onderzoek stond de wens van studenten uit de medezeggenschapsraad (sgmr) dat de slc’er er niet alleen moet zijn voor studenten met problemen, maar ook voor studenten die in staat zijn iets extra te doen.
‘Wat een gemiste kans. Zo draaien we het leren van studenten de nek om.’
Wisselende ervaringen
De ervaringen met studieloopbaancoaching (slc) lopen nogal uiteen, zo bleek uit het onderzoek. Bij de meeste opleidingen is slc gericht op de studie en niet op de loopbaan. Er zijn opleidingen die veel energie steken in individuele gesprekken, maar onduidelijk is wat dat oplevert. Soms worden er oefeningen gedaan om kwaliteiten van studenten te ontdekken, maar vrijwel nooit worden de resultaten gebruikt voor verdere stappen in het leren. In de ene opleiding wordt slc gebruikt om te reflecteren op ervaringen uit de stage, bij een andere opleiding krijg je geen gesprek meer met je slc’er als je een stage hebt gevonden. Leerervaringen uit de stage worden soms wel, soms niet met de slc besproken. Over één ding zijn alle betrokkenen het eens: de kwaliteit van slc hangt af van de persoon die het uitvoert. Terwijl alles wat nodig is in een team moet zitten, niet in een persoon, zegt Kuijpers.
Bij de meeste opleidingen ligt de nadruk op studievoortgang en het bespreken of oplossen van problemen. Het persoonlijk contact wordt waardevol gevonden, maar studenten ervaren zelden dat ze aan het denken worden gezet over zichzelf of over hun toekomstige beroep of dat zij worden uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen, blijkt uit Verander SLC. Maak het nuttig, maak het persoonlijk!, het rapport van de commissie-Kuijper. En dat illustreert ook dit filmpje.
Studieloopbaancoaching (slc) lijkt in veel gevallen een doel op zich, niet een middel om een doel te bereiken, concludeert de commissie-Kuijpers.
‘Ik denk dat daar de kern van het probleem zit’, zegt Kuijpers. ‘Het onderwijsprogramma staat centraal, niet het leren van de student. En dáár moeten we naartoe. Niet alleen voor studenten die problemen hebben. Niet alleen voor studenten die een stapje extra willen zetten. Nee, voor álle studenten. En daar is niet één activiteit voor te bedenken, dat moet maatwerk zijn.’
Grote idealen
Is een hogeschool met zo’n 35.000 studenten daar niet te groot voor?
‘Ik weet dat ik grote idealen heb’, zegt Kuijpers, ‘maar ik denk toch echt dat het mogelijk is om tot die cultuuromslag te komen. En wat enorm fijn is, is dat er bij de hogeschool bereidheid bestaat om de kwaliteit van slc te verbeteren. Het belang ervan wordt onderschreven op alle niveaus in de organisatie.’
Hoe dan wel?
Studenten moeten eigenaar worden van hun leerproces en hun loopbaanplanning, concludeert de commissie-Kuijpers: Wat wil ik leren? Wat weet ik van het beroepenveld waarvoor ik word opgeleid? Waar wil ik terechtkomen?
En slc’ers en docenten moeten studenten helpen door de juiste vragen te stellen: Aan welke competenties ga je de komende tijd werken? Waar ben je goed in? Wat wil je leren? Wat heb je daarvoor nodig? En zichzelf afvragen: Wat wil ik ze bijbrengen? Hoe kan ik dat het beste doen? Welke instrumenten en netwerken kan ik daarvoor inzetten? Het gesprek tussen beide partijen moet dáárover gaan.
‘Een goede docent is niet per se een goede slc’er.’
Een goede docent is niet per se een goede slc’er, zegt Kuijpers. Selecteer daarom slc’ers met coachende kwaliteiten en zorg ervoor dat zij zich blijven ontwikkelen. Maar slc’ers kunnen niet alleen voor een cultuuromslag zorgen. Zij kunnen ook andere docenten bij slc betrekken door studenten mét hun docent te begeleiden. ‘Moéten betrekken’, stelt Kuijpers, ‘want het is van het grootste belang dat slc een team effort is. Iedereen, docent of manager, moet zijn steentje bijdragen.’
Praten, praten, praten
Het doel van slc moet voor iedereen duidelijk zijn, zegt Kuijpers. Dat doel kan per team verschillen, maar is het eenmaal geformuleerd, dan moet het hele team zich ook achter dat doel scharen. Zo’n doel zou kunnen zijn: elke student ontwikkelt zijn talent. Maar zo’n globaal doel zegt niets zonder dat je daarover flink met elkaar van gedachten wisselt: Wat is talent eigenlijk? Hoe ontwikkel je dat? Waarom op deze manier? En, ze kan het niet genoeg benadrukken: Ga daarover het gesprek met elkaar aan.
Docenten, studenten en managers moeten het met elkaar eens worden over de inrichting van de studieloopbaancoaching van hun opleiding en daarbij ook het woord ‘loopbaan’ meer gaan benadrukken. Binnen het curriculum, bij opdrachten, projecten en stages, moet meer aandacht komen voor loopbaankeuzes die studenten kunnen maken. Bijvoorbeeld door studenten een rol te laten kiezen in een project, hen voor het begin van een stage te laten onderzoeken welke ontwikkelmogelijkheden er in de praktijk zijn en veel te praten over portfolio’s, reflectie- en stageverslagen.
‘Het belang van slc wordt onderschreven door alle niveaus in de organisatie.’
Grote vergezichten, mooie perspectieven. Maar: verlies de realiteit niet uit het oog, waarschuwt Kuijpers. ‘Zet kleine stapjes die op korte termijn haalbaar zijn. Hopelijk is de Hogeschool Rotterdam de eerste die die stappen ook echt gaat zetten en als voorbeeld gaat dienen voor andere hogescholen. Er is hier een wereld te winnen. Het zou leuk zijn als iemand ons rapport naar Thom de Graaf (de voorzitter van de Vereniging Hogescholen, red.) zou sturen, zodat ook anderen er hun voordeel mee kunnen doen.’
Dorine van Namen
De resultaten van de commissie-Kuijpers zijn inmiddels gepresenteerd aan onderwijsmanagers, de dienst onderwijs en ontwikkeling en in het netwerk van SLC-contactpersonen. Binnenkort worden ze gepresenteerd aan het directeurenoverleg. Bij de HR Academie wordt de training voor slc’ers vernieuwd en meer gericht op loopbaancoaching.
John Beentjes, projectleider slc: ‘Het is de bedoeling dat tien opleidingen een voortrekkersrol gaan spelen bij de ontwikkeling van studieloopbaancoaching à la Kuijpers. We zijn die opleidingen nu aan het werven. De belangstelling is groot, dus dat zal geen probleem zijn.’
Om deze ontwikkeling mogelijk te maken heeft de hogeschool geld vrijgemaakt. Dit jaar 250.000 euro en volgend jaar komt daar ongeveer een ton bij. Dat geld wordt besteed aan kennisdeling via verschillende netwerken, het ontwikkelen en aanbieden van scholingsprogramma’s en het ondersteunen bij de implementatie van slc nieuwe stijl.
Eerlijk gezegd zou SLC alleen in het eerste jaar veplicht moeten zijn en daarna op vrijwillige basis. Het is naar mijn idee vrij nutteloos en meer vanuit de HRO om uren te vullen om zo studenten wat kleine puntjes cadeau te doen. Veel studenten hebben hier gewoon werkelijk niks aan, aangezien SLC wat meer gericht is op de wat zwakkere leerlingen; het gaat vaak over het wel behalen van punten, behaalde cijfers, studenten met wat een sneue achtergrond kunnen hun verhaatlje doen en het maken van achterhaalde opdrachten van internet.
Maak SLC daarom op vrijwillige basis zodat je alleen mensen met intresse tijdens SLC sessie aanwezig hebt, zodat het ook werkelijk een nuttig iets kan zijn. In plaats van iedereen verplichten deel te nemen en het daardoor voor iedereen nutteloos te maken, aangezien een hoop het toch niet serieus nemen.
Daar ben ik het helemaal mee eens, zeker met de deeltijd zit je hier niet meer op te wachten. Zeker niet als je van 9-10 uur ‘s avonds dan nog een SLC uur hebt…
SLC zo snel mogelijk afschaffen bij de deeltijd en hiervoor in de plaats relevante kennisvaken en/of extra keuze vakken invoeren. SLC is niet van toegevoegde waarde op een deeltijdopleiding waar professionals naast hun werk studeren. Deze professionals hebben meer baat bij een ouderwets EVC traject dan extra aandacht van een SLC coach in de vorm van rollenspellen en toneelstukjes. Gezien de competenties en opgebouwde ervaring heeft de deeltijd baat bij een EVC coach. Helaas is het EVC traject al jaren geleden afgeschaft en wordt er bij de deeltijd totaal geen rekening meer gehouden met reeds aanwezige competenties en opgebouwde ervaring bij professionals ook niet door de SLC coach. Maak van een SLC coach een EVC coach en voer het oude EVC traject weer in waardoor de deeltijd zich weer gaat richten op professionals i.p.v. scholieren.
Ik lees: “Veel studenten hebben hier gewoon werkelijk niks aan, aangezien SLC wat meer gericht is op de wat zwakkere leerlingen; het gaat vaak over het wel behalen van punten, behaalde cijfers, studenten met wat een sneue achtergrond kunnen hun verhaatlje doen en het maken van achterhaalde opdrachten van internet.”, “zeker met de deeltijd zit je hier niet meer op te wachten.” en “SLC is niet van toegevoegde waarde op een deeltijdopleiding waar professionals naast hun werk studeren.” Is dit een aanname dat studenten van de deeltijdstudies beter hun leerproces doorlopen en de zaken omtrent de studieloopbaan al onder de knie hebben?
Zeurpiet mag vinden dat SLC op vrijwillige basis gemaakt moet worden, maar het argument “SLC is wat meer gericht op de zwakkere leerlingen” vind ik onterecht. Ik weet niet wat er met de definitie “zwakke leerling” wordt bedoeld in de reactie, maar ik ga er vanuit dat er wordt bedoeld (wat ik uit de reactie denk op te maken) dat dit een student betreft die minder makkelijk studeert en/of persoonlijke problemen heeft. Ik vind dit maar een vervelende, slecht onderbouwde en onware weergave van de zwakke leerling. Een zwakke leerling of niet, iedereen heeft recht op ondersteuning bij de studie; of dit nu het leerproces of de loopbaanplanning betreft. Daarnaast kan een “sterke” leerling ook behoefte hebben aan SLC, zodat de leerling ondersteund wordt in het leerproces en loopbaanplanning. Een zogenaamde “sterke” student kan ook behoefte hebben aan coaching en het is zeker voor de sterke studenten niet vanzelfsprekend dat alles aan komt waaien.
Er wordt bij alle reacties waarschijnlijk vanuit gegaan dat de deeltijdstudies er alleen voor professionals zijn die al lang in hun vak zitten en wat ouder zijn. Studenten die net van de havo afkomen of mbo-4 hebben afgerond, kunnen ook prima aan een deeltijdstudie beginnen. Zij zitten misschien wel beter in het leerproces dan een professional die al 10 jaar geen opleiding(en) of interne training(en) heeft gevolgd. Er kan niet vanuit gegaan worden dat een professional precies weet hoe deze een studie moet doorlopen. De “oudere” professional heeft meer verantwoordelijkheden naast de studie, maar weet niet automatisch hoe een studie het best aangepakt moet worden – uitzonderingen daar gelaten. De “oudere” professional die lange tijd uit het studieproces is, kan ook behoefte hebben aan sturing, zodat deze leert hoe er goed omgegaan kan worden met het leerproces en andere SLC-zaken. De “oudere” professional die aan een studie begint in een totaal ander vakgebied, als gevolge van bijvoorbeeld de crisis, komt helemaal in een andere wereld terecht. In dit geval moet er én een totaal nieuw vak geleerd worden én het leren moet misschien wel opnieuw “geleerd” worden.
Mijn mening: SLC kan juist heel nuttig zijn, mits goed ingericht voor alle studies. Het is de taak van de Hogeschool om de inrichting van SLC te centraliseren, zodat elke student een gelijke behandeling en gelijke kansen krijgt op het gebied van SLC. Persoonlijk denk ik dat de meerwaarde van SLC dan ook sneller wordt gezien.
Mijn mening is dat SLC totaal zinloos is, zeker hoe het nu gegeven wordt. Ik volg een opleiding aan de rotterdam academy waarbij de insteek van SLC ook gaat naar de ‘zwakke leerling’. Ik heb aangegeven dat ik meer uit mezelf wil halen door extra programma’s te volgen, dit is allemaal onmogelijk omdat de academy zich moet richten op de leerlingen die ondersteuning nodig hebben in deze 2 jaar.
Daarnaast mag er ook best naar achtergronden gekeken worden, ik heb bijvoorbeeld al een portfolio achter de rug zitten op mijn vorige HBO opleiding. Je gaat dan automatisch sneller invullen wat er van je verwacht wordt.
Ook leuk: we hebben vandaag een mail gekregen: “als je alle opdrachten hebt gemaakt, heb je een voldoende. Zoniet, dan heb je nog … dagen de tijd om dit aan te vullen”. Totaal zinloos dus, een beetje opdrachten maken, zonder dat er überhaupt naar de invulling van de opdrachten gekeken wordt.
Daar komt nog eens bij dat we ook een eerste SLC gesprek hebben gehad, ook daar kwam niks uit het gemaakte verslag naar voren. Ook andere klasgenoten van mij hebben er veel tijd, energie en moeite ingestoken.
Al met al ben ik er denk ik 10 uur mee bezig geweest en ik denk dat onze SLC’er er 5 minuten naar gekeken heeft? Iets heel anders, onze SLC is SLC’er van 6 eerstejaars klassen. Dit vind ik veel te veel voor 1 persoon. Je kunt nooit +/- 150 (eerstejaars) studenten coachen, onmogelijk.
Mijn mening is dat SLC voor veel deeltijd studenten van weinig toegevoegde waarde is. De hoeveelheid tijd die gaat zitten in soms onzinnige opdrachten (die de student reeds in de praktijk toepast tijdens zijn werk) is behoorlijk.
Ook de eventuele SLC gesprekken vallen qua kwaliteit erg tegen, zeker in gevallen waarin een SLC-er geen goede band met een student heeft opgebouwd.
Zou het een idee kunnen zijn dat het SLC-vak meer kan gaan lijken op de functionering- en beoordelingscyclus zoals die bij werkgevers wordt gebruikt? Wordt het in dat geval meer een vak van toegevoegde waarde voor deeltijders?
[…] is zo’n onderwijsvorm die helpt goed in gesprek te komen met studenten. Echter, een analyse van een eigen commissie onder leiding van Prof. Marinka Kuijpers van de Open Universiteit laat zien […]
Reflecteer niet meer, maar doe het beter. Stop met reflectieverslagen zonder dialoog, maar zorg ervoor in de dialoog/trialoog dat de student betekenis kan geven aan zijn (toekomstige)ervaringen. Zowel voor ‘sterke’ als ‘zwakke’ leerlingen. Alleen zo lang binnen het beleid, managers, directeuren en cvb andere agenda’s en belangen hebben en niet zorgen voor goede faciliteiten is het allemaal kansloos!