Toen Yousra na de zomervakantie op tv beelden zag van Syrische vluchtelingen, werd ze verdrietig en rusteloos. Ze organiseert al 2,5 jaar initiatieven voor vluchtelingen en het leed dat ze zag, sneed door haar ziel. De 21-jarige studente vertelt: ‘Het lijkje van dat jongetje op het strand… Ik voelde me hopeloos omdat ik vanuit hier niets kon doen. Ik besloot dat ik daar naartoe moest om te helpen.’

Yoursra deelde haar plan met mensen uit haar omgeving. Gezamenlijk plaatsten ze een oproep op Facebook en binnen drie weken had ze een team van dertien man verzameld om mee te vertrekken.
Yousra: ‘Als je je bij een van de kampen meldt, kan je gelijk aan de slag. Alle helpende handen zijn welkom. Ik heb daar dagen van 17 uur gedraaid om na een paar uur te slapen weer door te gaan. In Nederland zou ik kapot zijn, daar had ik eindeloos veel energie. Ik wilde alles doen om te helpen. Die week daar voelde als een maand.’

Niet met de veerboot
Op het Griekse eiland Lesbos komen volgens Yousra dagelijks drieduizend vluchtelingen aan. Het zijn mensen die door IS hun land uit zijn gejaagd en via Turkije het veilige Europa willen bereiken. Om die oversteek te maken, riskeren ze hun leven. Ze betalen soms wel tweeduizend euro voor een plekje op een overvolle gammele boot, en of de boot komt en in welke staat die verkeert weet niemand.

Reizigers met een Europees paspoort kunnen de overtocht van Turkije naar Griekenland maken met een veerboot, voor 30 euro zijn ze in een mum van tijd veilig en droog aan de overkant. Vluchtelingen zonder paspoort en visa zijn aangewezen op smokkelaars omdat internationale vervoerders hen niet mee mogen nemen. Doen ze dit wel, dan riskeren ze een flinke boete. Dus dat doen ze niet.

‘Ze zitten als sardientjes in een blik’, beschrijft Yousra beeldend. ‘Ik heb met een collega in het water gestaan terwijl de bootjes aan land kwamen. Hij nam kindjes aan van ouders die ik met emergency blankets (zilverkleurige plastic lapjes) warm knuffelde. Ze waren meestal tot op het bot toe verkleumd en hadden geen droge kleding bij zich. De vluchtelingen die aan land komen, zeggen stuk voor stuk dingen als ‘Ik heb de dood gezien’.’

Kamp Oxy
De mensen die de oversteek hebben gered worden met bussen naar Kamp Oxy gebracht. Daar krijgen ze kleding, eten en medicatie, als er voldoende aanwezig is. Yousra: ‘Je kan natuurlijk niet de een wel geven en de ander niet. Sommige vluchtelingen krijgen dus niets als ze aankomen. Dat is schrijnend. Zeker als je kinderen in de kou ziet zonder broekjes en jasjes.’

Via Kamp Oxy worden de mensen naar Athene geleid en vanuit daar gaan ze Europa in. Op zoek naar een veilig onderkomen voor hun gezin. Sommigen komen naar Nederland, waar ze ‘gelukszoekers’ worden genoemd. Een omschrijving die Yousra kwaad maakt: ‘Ik heb oma’s van 88 jaar oud gezien. Als je op die leeftijd huis en haard verlaat voor een onzekere toekomst, dan weet je dat de situatie thuis heel erg is. Ik hoorde van vaders dat IS hen dwong hun dochters te verkrachten. In zo’n land wil je niet blijven.’

‘Ik moet terug’
Wat Yousra het meest heeft geraakt tijdens haar werkzaamheden zijn de mensen: ‘Het zijn zulke mooie mensen, ze delen alles wat ze hebben. Ook al hebben ze maar een klein stukje brood, ze delen het met iedereen die honger heeft. Ik heb ook mensen hun jas af zien geven aan anderen die het koud hadden. Zo onbaatzuchtig.’

Het wordt winter, de zee wordt steeds ruiger en het zeewater steeds kouder, de voorraden raken op en de stroom vluchtelingen lijkt niet minder te worden. Yousra: ‘Als het kon, zou ik hier alles laten vallen en in Griekenland helpen tot ik niet meer nodig ben. Maar ik moet realistisch zijn: om daar zo goed mogelijk te kunnen helpen, moet ik mijn eigen zaken eerst op orde hebben. Ik hoop in december terug te kunnen. Begrijp me niet verkeerd, m’n opleiding staat op nummer één en die wil ik ook afmaken. Maar nu ik hier ben, voel ik me leeg. In december ga ik terug, daar kijk ik naar uit.’

Yousra houdt ons de komende weken op de hoogte van haar activiteiten en haar weg terug naar Lesbos.

Tekst: Tosca Sel
Fotografie: Redouan el Fizazi