Hbo-docenten onderbetaald: vakbond overweegt juridische stappen
Gepubliceerd: 9 July 2021 • Leestijd: 3 minuten en 43 seconden • Nieuws Dit artikel is meer dan een jaar oud.In tientallen vacatures voor hbo-docenten bieden hogescholen een te laag salaris. De vakbonden zien dat ook en overwegen juridische stappen. De Vereniging Hogescholen gaat de cao-afspraken opnieuw bij bestuurders onder de aandacht brengen.
De Hogeschool Van Hall Larenstein zoekt een docent communicatie. ‘Jij bent een kei in communicatie en hebt een relevante opleiding op academisch niveau’, staat in de vacature. De geboden salarisschaal: 10.
Tegen de afspraken in de hbo-cao in
Dat is vreemd, want het gaat tegen de afspraken in van de hbo-cao. Daarin staat: ‘Het werven van werknemers op masterniveau betekent het inzetten van werknemers op masterniveau, dat betekent inschalen op masterniveau, dus ook inschalen in minimaal loonschaal 11.’
Docent is geen beschermde titel, maar in de cao staat wel een overzicht van de verschillende functies en de bijbehorende loonschalen. Docenten worden niet genoemd in schaal 10. Ze zouden minstens in schaal 11 moeten zitten, anders zijn het eigenlijk ‘instructeurs’.
Toch werven de hogescholen tientallen docenten in schaal 10, blijkt uit de vacatures op werkenbijhogescholen.nl. Hun manier om zich aan de cao-afspraken te houden: ze vragen van de sollicitanten hbo-niveau in plaats van masterniveau.
Docent Nederlands op Hogeschool Rotterdam
Nog een voorbeeld. De Hogeschool Rotterdam werft een docent Nederlands. Salarisschaal: maximaal 10. ‘Je hebt ten minste een afgeronde hbo-opleiding relevant voor de vacature, zoals: Nederlandse taal en cultuur, docent Nederlands, of communicatiewetenschappen.’ Twee van die opleidingen zijn universitair.
‘Wij hebben inderdaad docenten in schaal 10’, zegt Wijnand van den Brink, lid van het college van bestuur van de HR. ‘Wij zien geen meerwaarde om deze collega’s nu van functietitel te veranderen van docent in instructeur. De functieprofielen zijn leidend voor de werkzaamheden en bezoldiging, niet de naam van de functie.’
Afhankelijk van de functie-inhoud komen docenten op de HR, naar aanleiding van afspraken met de vakbonden, in aanmerking voor schaal 10, 11, 12 of 13. Voor schaal 10 hoef je geen masteropleiding te hebben afgerond, blijkt uit de vacatures die op dit moment (12 juli 2021) op de vacature-site van de HR staan.Ans Pellikaan, voorzitter van de personeelsgeleding van de centrale medezeggenschapsraad (pgmr) vindt dat de HR zich aan de gemaakte afspraken moet houden. ‘Dus bij het werven van een docent op schaal 10 geen academisch werk- en denkniveau eisen. De HR dient reële eisen te stellen aan kandidaten die in lijn liggen met de vacature. Als er masteropgeleide docenten worden gevraagd is de verwachting dat dit ook terug te zien is in de salariëring. Het lijkt erop dat de vacatures die op de HR-site staan voldoen aan de afspraken.’De pgmr weet niet of er op dit moment docenten in dienst zijn die ten onrechte volgens schaal 10 betaald worden. Pellikaan: ‘Dat is zeker het uitzoeken waard.’
Zo gaat het ook bij andere vacatures. De Hogeschool Leiden zoekt voor de opleiding hbo-rechten een docent sociale wetenschappen die onder meer onderwijs moet ontwikkelen en vernieuwen. De eis in de vacature is hbo-niveau en de bijbehorende salarisschaal is 10.
Saxion Hogeschool heeft een baan voor een docent Engels op niveau hbo óf wo, maar de salarisschaal is al wel bekend: 10. Datzelfde gebeurt bij de Hogeschool van Amsterdam, die een docent aviation zoekt, eveneens op hbo- of wo-niveau.
Vakbonden overwegen juridische stappen
‘Wij hebben er eerder ook naar gekeken, wij zien hetzelfde’, zegt vakbondsbestuurder Douwe van der Zweep van de Algemene Onderwijsbond (AOb). De vakbonden overwegen juridische stappen, zegt hij. ‘Het is niet conform de cao, het is geen goed beleid, we moeten het aanpakken.’
Het verschil tussen schaal 10 en 11 is of je onderwijs ontwikkelt, zegt hij. Een docent of instructeur in schaal 10 is iemand die het onderwijs uitvoert dat een ander heeft bedacht. Een hbo-docent in schaal 11 is verantwoordelijk voor het vak of een deel van het curriculum.
Hbo-niveau en schaal 10 moet overeenkomen met functie
Formeel mag je hbo-niveau vragen en schaal 10 aanbieden, maar dan moet het wel overeenkomen met de inhoud van de functie. ‘Een academisch opgeleide schoonmaker blijft ingeschaald worden op schaal 1 of 2’, zegt Van der Zweep, want dat hoort bij die functie. Omgekeerd kan een hbo-docent met of zonder masterdiploma naar schaal 11, als hij verantwoordelijk is voor onderwijsontwikkeling.
‘We zijn op meerdere plekken in gesprek met de instellingen, maar we vinden ook dat de Vereniging Hogescholen te weinig doet’, zegt hij. ‘De vraag is nu wat het beste is: gaan we individuele casussen najagen of ondernemen we juridische stappen tegen de werkgeversvereniging?’
Te lage inschaling ‘wordt gecorrigeerd’
De Vereniging Hogescholen (VH) laat in een schriftelijke reactie weten dat haar leden de cao-afspraken serieus nemen. ‘Daar waar de te werven functie niet goed is ingeschaald, om wat voor reden dan ook, wordt dat gecorrigeerd.’
Hogescholen werken aan de interne communicatie om de leidinggevenden binnen de domeinen en opleidingen ‘goed te doordringen van de gemaakte cao-afspraak’, staat er ook in. ‘Bovendien zal vanuit de VH op bestuurlijk niveau extra aandacht worden gevraagd voor deze cao-afspraak door alle colleges van bestuur nogmaals hierop te attenderen.’
Docenten kunnen naar bezwarencommissie
In november 2019, een half jaar voordat de huidige cao werd afgesloten, meldde persbureau HOP dat sommige hogescholen hun docenten beduidend minder goed betalen dan andere. De Hogeschool Leiden sprong in het oog: bijna de helft van al het onderwijsgevend personeel zit daar in schaal 10. Bij Avans, de Haagse Hogeschool en Windesheim bleef dat percentage onder de tien procent.
Docenten kunnen naar de bezwarencommissie van hun hogeschool stappen als ze vinden dat ze te laag zijn ingeschaald, zegt Van der Zweep, eventueel met hulp van de vakbond. ‘Die commissie is laagdrempelig, gratis en speciaal hiervoor bedoeld.’
Tekst: HOP, Bas Belleman
Illustratie: Demian Janssen
Profielen, het onafhankelijke nieuwsmedium van de Hogeschool Rotterdam, deelt wekelijks artikelen op Linkedin. Ben jij onze nieuwe connectie? 
“Nog een voorbeeld. De Hogeschool Rotterdam werft een docent Nederlands. Salarisschaal: maximaal 10. ‘Je hebt ten minste een afgeronde hbo-opleiding relevant voor de vacature, zoals: Nederlandse taal en cultuur, docent Nederlands, of communicatiewetenschappen.’ Twee van die opleidingen zijn universitair.”
Dat twee van die opleidingen universitair zijn, zegt toch niets over die functie? Blijkbaar voldoe je ook aan de eisen met een afgeronde hbo-opleiding, waar zelfs een voorbeeld van wordt genoemd. Daarnaast zegt dat toch ook niets over de functie-eisen?
Daarnaast iets wat me veel meer dwars zit: een bachelor is een bachelor. Het maakt geen moer uit aan welke onderwijsinstelling deze is behaald, omdat elke bachelor volgens dezelfde eisen wordt geaccrediteerd. In die wetenschap heb ik ook ooit gekozen voor het hbo na mijn vwo, en het is ontzettend frustrerend om overal te zien dat er nog steeds het beeld bestaat en in stand wordt gehouden dat de universiteit ‘een hoger niveau’ is, terwijl ze aan dezelfde eisen voldoen.
Hogescholen (sommige, de meeste, alle?) zullen, net als andere kortzichtige werkgevers, steeds de randen en de hiaten in de wetgeving en CAO zoeken en gebruiken om voor een dubbeltje op de eerste rang te kunnen zitten.
@Robin Martijn,
Interessanter nog aan je opmerking, toen ik aan de Erasmus studeerde, was de bachelorscriptie niet meer dan een veredelde schrijfopdracht. Ik zie mensen op AD niveau die duidelijk meer tijd en moeite hebben gestoken in hun afstudeeropdracht dan wat er indertijd verwacht leek. Hetzelfde zal gelden voor de HBO bachelorscriptie.
Dit was wel ten tijde van de overgang naar het bachelor/master systeem en je merkte nog duidelijk dat de mindset nog steeds propedeuse-doctoraal was, maar ik vraag me af in hoeverre dat intussen is rechtgetrokken. Ik heb er nog mijn twijfels bij, een scriptie heeft nog steeds de connotatie van de culminering van de studie en is vaak een langdurig en soms slopend proces, waar studenten liever niet twee keer onder gebukt zullen gaan.
Zodoende zal er een zekere logica in zitten dat de bachelorscriptie, die op een universiteit niet het einde van het studeerproces is maar een tussenstap, niet zo veeleisend zijn als de daadwerkelijke afstudeeropdracht, maar wel een krom resultaat kan hebben dat een universitair student mogelijk minder werk doet voor de bachelor dan een HBO student. Hoe staat het daar intussen mee?
Onderbetaald? Kortzichtige werkgevers? Erg eigenaardig om de hbo-salarissen zo te noemen. Bij de universiteit kom je zonder Masteropleiding niet eens binnen en word je standaard ingeschaald in schaal 10. Pas na een promotie is schaal 11 te verkrijgen. Als AIO verdien je nog minder dan schaal 10….. en moet je naast je onderzoek, ook onderwijs verzorgen.
Vergelijk je de hbo-starterssalarissen daarmee, dan zit je bij het hbo echt niet zo slecht. Laten we het dan nog maar niet over de vakanties hebben, want bij de universiteiten zijn die niet vergelijkbaar met hbo :-).
Dat een WO-Bachelor scriptie minder voor zou stellen dan een hbo-Bachelorscriptie is denk ik in zijn algemeenheid niet zo te stellen. Er is grote variatie tussen opleidingen, zowel bij de universiteiten als bij het hbo. Kortom, count your blessings, collega’s.
Heb Hbo is teveel gaan lijken op de universiteit, met alle administratieve en bureaucratische rompslomp vandien. Vooral de afstudeeropdrachten of scripties zijn in de huidige vorm een gotspe die alle betrokkenen veel teveel tijd kost. Als we de hbo-scriptie afschaffen in haar huidige vorm en deze vervangen door een veel behapbaarder en kleiner onderzoek, dan ontlasten we zowel docenten als studenten, en bereiken we ook betere resultaten. Zie bijvoorbeeld: https://www.trouw.nl/nieuws/schaf-de-hbo-scriptie-af-en-het-probleem-van-betaalde-scriptiebegeleiders-is-opgelost~bd6781d8/