De opleidingen tot leraar in het basisonderwijs trekken komend studiejaar waarschijnlijk zo’n tien procent minder eerstejaars dan vorig jaar. Dat gaf veel rumoer, maar de cijfers zijn niet zo opzienbarend als ze lijken. Bezien over enkele jaren blijft de voltijdopleiding tamelijk stabiel.

In 2002 trokken de pabo’s 7211 eerstejaars. Dat aantal groeide in de jaren erna spectaculair tot maar liefst 8692 studenten. Dit jaar zou het aantal eerstejaars afnemen tot ongeveer 7800. Rekentoets of niet, het zijn er nog altijd veel meer dan in 2002.

Toch krimpen de pabo’s al enkele jaren. Dat komt door de deeltijdopleidingen. Onder luide aanmoediging van de overheid, die een groot leraartekort in het basisonderwijs voorzag, gingen veel ‘zij-instromers’ aan de pabo-opleiding studeren: in 2003 stonden er 3419 eerstejaars deeltijders ingeschreven aan de hogescholen. Dat aantal daalde weer vlot tot minder dan tweeduizend vorig jaar. Dit jaar verwelkomen de deeltijdopleidingen zo’n 1600 eerstejaars.

“Deeltijdopleidingen volgen als geen ander de arbeidsmarkt”, zegt pabo-directeur Peter van Mulkom van de Hogeschool Zuyd, “en in een aantal regio’s heb je weinig kans op een baan. In Limburg is het bijvoorbeeld erg moeilijk. Over drie, vier jaar zal dat waarschijnlijk weer veranderen, als de oudere leraren met pensioen gaan.”

Tot die tijd zullen er weinig studenten aan de poorten van de deeltijdopleiding rammelen. Zij-instromers komen uit een ander beroep en willen zich omscholen. Wie zo’n carrièresprong maakt, wil wel voldoende kans maken op een baan.

Zal het tekort aan basisschoolleraren over een paar jaar enorm zijn? Van Mulkom durft het niet te zeggen. “We zijn ook afhankelijk van overheidsbeleid. Grotere of kleinere klassen schelen bijvoorbeeld enorm in de werkgelegenheid.”

Mocht de afname toch aan de rekentoets te wijten zijn, dan is het maar de vraag of er uiteindelijk minder leerkrachten zullen komen. Misschien weten de uitgeweken scholieren van zichzelf dat ze de toets niet zouden halen en willen ze niet na een jaar worden weggestuurd. Dat zou het rendement van de opleidingen ten goede komen.

HOP, Bas Belleman