‘Ik ben niet diepzinnig aangelegd’, zegt Van Warmerdam. Dat geloof je direct, gezien zijn nuchtere verschijning. Bovendien wordt op een groot doek zijn schilderwerk getoond: veel humoristische, niet erg diepzinnige naakten (tot eind mei te zien in het Stedelijk Museum Schiedam). Maar dan zijn films, daar zit toch een hoop symboliek in, zo vraagt de interviewer. Ja, die symboliek verbaast Van Warmerdam zelf ook wel eens. Tijdens het interview laat hij een stukje van zijn film De Noorderlingen zien, en hij realiseert zich ter plekke de diepere betekenis van de scène. Een impotente man schiet, terwijl zijn vrouw elders vreemdgaat, een vruchtbaar jong meisje dood. Hij moet er zelf hartelijk om lachen.

humor die er vanzelf insluipt
Alex van Warmerdam (58) is op dit moment misschien wel de meest succesvolle filmmaker van Nederland. De eerste film die hij maakte, Abel (1986), werd bekroond met twee Gouden Kalveren en was een klein bioscoopsucces. Er volgden er nog meer, zoals De Noorderlingen, De Jurk, Ober, en eind vorig jaar De laatste dagen van Emma Blank. Allemaal zitten ze vol met die typische Van Warmerdam-humor: droog, hilarisch, soms over de top en vaak met een tragische component. ‘De humor sluipt er vanzelf in’, vertelt Van Warmerdam. ‘Dat is niet mijn hoofddoel.’

Die humor zit niet alleen in zijn films, maar hangt ook in de lucht tijdens het interview. Hij vertelt dat hij het ‘verschrikkelijk’ heeft gevonden om voor de overzichtstentoonstelling in Schiedam al zijn eigen films te bekijken. ‘Dan ga je ineens een lijn zien in je eigen werk. Dat is verschrikkelijk, omdat die lijn zich gaat vastzetten en je er dan juist weer van moet afwijken.’

De vragensteller heeft geen gemakkelijke kluif aan Van Warmerdam. Soms zijn er pijnlijke momenten als Van Warmerdam een vraag krijgt die hij net heeft beantwoord. Bij domme vragen schuift Van Warmerdam zijn afgrijzen niet onder stoelen of banken. Heeft Van Warmerdam bij het voorbereiden van de overzichtstentoonstelling in Schiedam nog wat van zijn eigen films geleerd, vraagt de interviewer. Van Warmerdam: ‘Ik kan natuurlijk niet doen alsof ik die film niet zelf gemaakt heb en er nu ineens van alles van opsteek!’ Dank u.

Olmo Linthorst