Door Dorine van Namen

Studenten van de minor chronisch zieken organiseerden in de week van de chronisch zieken de bijeenkomst ‘Vrijen, vriendschap en verkering’ voor studenten, docenten en professionals uit de gezondheidszorg. Susan Jedeloo, senior onderzoeker bij de kenniskring Transities in Zorg, introduceerde dit thema. ‘Praten over intieme relaties en seksualiteit is in een gezonde setting vaak al beladen. Voor en met jongeren met een chronische ziekte is dat, gezien de beperking die zij in allerlei varianten kunnen hebben, nog eens een graadje moeilijker.’

'Ik dacht gelijk aan vrijen'
Jedeloo heeft tijdens haar onderzoek veel jongeren met een chronische ziekte over dit onderwerp gesproken. De hierboven geciteerde Annemarie was één van hen. Een ander verhaal is dat van Carlijn, 21 jaar, ze heeft CP (spasticiteit). ‘Voor de toekomst ben ik blij dat de beenspreidingsoperatie gaat plaatsvinden, want die spreiding is niets meer. Daar kan geen enkele vent meer tussen. De revalidatiearts had niet de moed het mij te vertellen, zij noemde alleen het verzorgende aspect, vooral tijdens de menstruatie. Ik dacht gelijk ook aan vrijen, maar we hebben het er niet over gehad. Zij heeft het niet genoemd en ik ben er niet over begonnen.’
‘Veertien procent van de kinderen en jongeren in Nederland heeft een chronische aandoening’, vertelt Jedeloo. ‘954 van hen namen deel aan een webenquête. 79 procent gaf aan dat seksualiteit nooit is besproken tijdens het poliklinische consult.’ Een wereld te winnen dus.

Let ’s talk about sex
Om die reden is het bordspel Secz-Talk ontwikkeld en dat spel gaan de aanwezigen, onder leiding van de organiserende studenten, in groepjes spelen. Er zijn vier velden: lichaam, seks, relaties en toekomst en daarbinnen kun je vragen (Wat is masturbatie?) of opdrachten (Vraag je partner ten huwelijk.) krijgen. Als je niet wilt antwoorden, dan kun je de blooskaart inzetten.
Ik speelde mee in een groepje wijkverpleegkundigen. En het duurde niet lang of de tongen kwamen los. ‘Ik had pas een jonge man met een chronische aandoening die een erectie kreeg bij het wassen. Ik heb niets gezegd omdat ik de situatie niet pijnlijker wilde maken dan die al was.’ Moeilijk, voor beide partijen. Hoe zou je dit kunnen aanpakken? ‘Erkennen, erover praten en onzekerheid delen’, stelt Jedeloo. ‘Zwijgen lost niets op.’

'Gemaakt voor heteroseksuele vrouwen’
Wat vonden de wijkverpleegkundigen van het spel? ‘Leuk, alhoewel de vragen duidelijk zijn gemaakt door heteroseksuele vrouwen’, vond een homoseksuele man. ‘Met wat meer variatie is het ook geschikt voor hetero- en homomannen.’ De 20-jarige studente vond het ‘best confronterend. Vooral die vraag over masturbatie.’

De geciteerde jongeren in dit artikel hebben in werkelijkheid een andere naam.