Voor iedere student krijgen instellingen in het hoger onderwijs een bepaald bedrag van de overheid. Vanaf 2011 worden de regels strikter. Studenten moeten niet alleen bij hun opleiding ingeschreven staan, maar ook enigszins in de buurt wonen: in Nederland, België, Luxemburg of in de grensstreek van Duitsland.
Zo wil OCW fraude met buitenlandse studenten ontmoedigen. De regel maakt het een stuk lastiger om geld te vangen voor twijfelachtig afstandsonderwijs aan Aziatische studenten. Maar het gevolg is dat gewone studenten ook niet meer meetellen, als ze toevallig op de ‘teldatum’ in het buitenland verblijven.

Uitgeschreven bij gemeente
Op 1 oktober stelt het ministerie vast hoeveel studenten een instelling heeft. Wie zich heeft uitgeschreven bij de gemeente om een half jaar in het buitenland te studeren, valt dus buiten de bekostiging.
Studenten hoeven zich niet uit te schrijven, als ze korter dan acht maanden weggaan. Toch kan het zin hebben dat te doen, bijvoorbeeld voor de studiefinanciering. Wie bij zijn ouders woont, krijgt immers 170 euro minder basisbeurs per maand dan iemand die zelfstandig woont.

Pas in tweede semester naar buitenland
Hogeschool Avans is bang veel geld te zullen mislopen. Als thuiswonende studenten de grens over gaan, krijgen ze het advies zich uit te schrijven stelt de beleidsadviseur internationalisering in hogeschoolblad Punt. Dat levert immers een hogere studiebeurs op. Vertrekken zij echter voor 1 oktober, dan schiet de instelling erbij in. De student verblijft dan niet in de Benelux of de grensgebieden van Duitsland.
Een oplossing voor de instellingen zou zijn alle studenten pas in het tweede semester naar het buitenland te laten gaan, maar liever leggen ze studenten geen strobreed in de weg. Internationalisering moedigen ze graag aan, zeggen ze.

Diplomabonus in gevaar
Het is niet exact bekend hoeveel geld ermee gemoeid is. Voor het hele hoger onderwijs zou het om ongeveer vijfduizend studenten gaan, schat Wessel Meijer, voorzitter van het hogeschoolbrede internationaliseringsoverleg en hoofd internationalisering bij Fontys Hogescholen, in Transfer Magazine. Per student ontvangt een hogeschool 4400 euro. Universiteiten krijgen bijna zesduizend euro.
Ook de ‘diplomabonus’ komt in gevaar. Instellingen krijgen normaal gesproken geld als een student afstudeert. Maar dat gebeurt niet als de student ver weg woont en daar voorlopig blijft, bijvoorbeeld als hij er een baan krijgt. Ook zo’n student staat immers niet in de gewenste bevolkingsregisters ingeschreven.
De HBO-raad en universiteitenkring VSNU overleggen deze maand met het ministerie over de ongewenste effecten die de verscherping van de bekostigingsregels met zich meebrengt.

HOP, Marijke de Vries en Bas Belleman