In Groningen brak paniek uit door tegenvallende inschrijvingen aan (deeltijd)opleidingen van kleine studies als Fries en geschiedenis. Dat meldde het universiteitsblad UK afgelopen week. Oorzaak zou het verhoogde collegegeld voor doorstuderen zijn.

‘In tranen’
De regering bekostigt – uitzonderingen daargelaten – nog maar één bachelor en één masteropleiding per student. Wie meer wil, moet bijbetalen. Groningen vraagt zulke studenten nu 6.800 euro. In UK zegt een medewerker van godgeleerdheid dat sommige studenten “in tranen aan de balie” staan en hun aanmelding intrekken.

Geen trend
Maar een landelijke trend is nog niet te bespeuren. In de vooraanmeldingen van de Dienst Uitvoering Onderwijs blijft het aantal deeltijdstudenten in hbo en wo ongeveer gelijk, terwijl daar traditioneel juist veel studenten tussen zitten die al eerder een studie hebben afgerond. Bij sommige opleidingen hebben zich meer studenten aangemeld dan in andere jaren, bij andere wat minder.

Meer verpleegkundigen
Er komen iets meer studenten op lerarenopleidingen en verpleegkunde af. Voor deze ‘tekortopleidingen’ hoeven ze geen verhoogd collegegeld te betalen. Toch trekt ook wijsbegeerte landelijk iets meer deeltijdstudenten dan vorig jaar. Psychologie en geschiedenis zijn daarentegen wat minder populair.
Studenten lijken ook niet te verkassen naar naburige instellingen. Zo merkt de deeltijdopleiding geschiedenis van de Universiteit Utrecht, die dit jaar nog het lage collegegeld (1672 euro) rekent, niets van een verhoogde instroom.

Effecten vallen mee
Ook bij de Universiteit Leiden, die het collegegeld fors verhoogde, vallen de effecten mee. Het aantal deeltijdstudenten daalt in de vooraanmeldingen van 241 naar 198 nu. Het scheelt misschien dat studenten die hun eerste studie al bij Leiden hebben gevolgd, het lage tarief mogen betalen. Bij de opleiding geschiedenis staat de teller op 17 nieuwe deeltijdstudenten, tegen 21 vorig jaar om deze tijd.
De financiële gevolgen zijn klein, zegt onderwijsdirecteur Joost Augusteijn. “Een positief effect van het hoge collegegeld zou kunnen zijn dat deeltijders die zich nu aanmelden wellicht beter gemotiveerd zijn en minder snel afhaken.” Bij de faculteit geesteswetenschappen, waar zijn opleiding onder valt, daalt het aantal deeltijdaanmeldingen sneller (van 74 naar 60), maar van paniek is volgens Augusteijn geen sprake.

Vaker terugtrekken
In het algemeen lijken de gevolgen beperkt. Toch zien de Christelijke Hogeschool Windesheim en de Haagse Hogeschool dat aankomende studenten zich vaker terugtrekken als ze het hoge tarief moeten betalen. Aan Windesheim gaat het in de voorlopige cijfers om eenderde van die groep, tegenover een kwart van de gewone studenten. Aan de Haagse Hogeschool gaat het zelfs om de helft. Maar het blijven kleine getallen.

Voorlopige cijfers
Alle cijfers zijn voorlopig. Studenten kunnen zich nog altijd terugtrekken, en misschien doen ze dat zodra ze zien hoeveel collegegeld ze moeten betalen. Lang niet iedereen weet nog dat het collegegeld voor tweede opleidingen aan sommige universiteiten en hogescholen zoveel hoger wordt.
Bovendien hebben sommige instellingen getreuzeld met het vaststellen van het nieuwe collegegeld en volgens het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is de voorlichting over de tarieven beroerd. De Rijksuniversiteit Groningen had in april nog geen officiële bedragen vastgesteld, maar verwachtte toen dat het tarief niet zou stijgen. Dat is intussen toch gebeurd.

HOP, Bas Belleman en Hein Cuppen