Het wetsartikel dat scholen op religieuze grondslag het recht geeft om openlijk homoseksuele leerlingen en docenten weg te sturen, staat al enige tijd ter discussie. Het kabinet stelt dat scholen homoleraren en -leerlingen in bepaalde gevallen mogen blijven weigeren. Een aantal Kamerfracties is het daar niet mee eens. Hoog tijd om eens te kijken hoe het zit met homoseksualiteit op de, overigens openbare, Hogeschool Rotterdam.

Uit de kast op school
Femke (24) studeert aan de pabo. Ze kwam tien jaar geleden uit de kast. ‘Dat is best vroeg ja. Ik ben heel open over het feit dat ik lesbisch ben. De meeste van mijn studiegenoten weten het wel. Toch krijg ik echt nog wel eens negatieve reacties, maar ik ben nu tien jaar verder en redelijk goed in staat om dat van me te laten afglijden.

‘Op de HR gebeurt het weinig dat mensen in m’n gezicht iets negatiefs zeggen, maar op de middelbare school was dat wel anders. Omdat m’n ouders en m’n beste vriendin nuchter hadden gereageerd, dacht ik dat ik het op school wel bekend kon maken, maar daar liep het helemaal fout. Ik werd nagewezen, gepest en m’n naam stond in niet mis te verstane bewoordingen op het schoolbord. Daarna heb ik een fase gehad dat ik alleen voor mijn geaardheid uitkwam als dat onderwerp echt ter sprake kwam en nu denk ik: mensen nemen me maar zoals ik ben.

‘Omdat ik niet geheimzinnig doe over het feit dat ik lesbisch ben, komen anderen makkelijk naar me toe met hun vragen en opmerkingen. Ik hoor vaak: Hoe ga je dat doen met kinderen? Of: Ik vind dat je niet zou mogen trouwen. Af en toe doet dat wel pijn en vraag ik me ook af waarom mensen dat überhaupt tegen me zeggen. Ik vraag toch ook niet aan hen hoe zíj dat met kinderen gaan doen. Laatst vertelde een islamitisch meisje me dat ze het heel moeilijk kon begrijpen en ook wel raar vond. Toch heb ik liever dat zo iemand met mij het gesprek aangaat dan dat zij haar eigen waarheid gaat verzinnen.’

Niet meer weglopen
Ook Marco (25), student vrijetijdsmanagement, heeft met zijn coming-out op school geworsteld. ‘De mavo was een verschrikking. Ik werd daar echt gepest, met name tijdens de gymles en in de kleedkamers voor of na de gymles. Het was zo erg dat ik na m’n eindexamen niet meer naar school durfde. Ik ben toen gaan werken en pas na zes jaar was ik zover dat ik kon denken: ik heb ook het recht om me te ontwikkelen. Ik kan niet blijven weglopen alleen omdat anderen een mening over homoseksualiteit hebben.

‘Ik ben naar het mbo gegaan en heb tijdens het introductiekamp, toen het thema vooroordelen werd besproken, het woord gevraagd en verteld dat ik homo ben. Dat was heel moeilijk om te doen, maar het heeft wel gewerkt. Ik kreeg daar respect voor terug. Hier op de HR heb ik het weer met een presentatie voor de groep bekendgemaakt. Ook nu vond ik het moeilijk, maar het is goed gegaan en gelukkig kreeg ik helemaal geen negatieve reacties. Ik hield mijn presentatie op de hogeschool voor een halve groep. De andere helft wist het in no time. Daaraan merk je wel dat het toch een issue is, mensen praten erover.’

Decanen
‘Voor zover ik weet, zijn er geen onderzoeken afgenomen bij studenten, zoals dat wel bij middelbare scholieren is gebeurd’, vertelt Janneke Snijders van het Homojongerenplatform. ‘Over het algemeen is de acceptatie en het aantal studenten dat uit de kast komt, en zich dus veilig genoeg voelt, op hogescholen en universiteiten groter dan in het middelbaar onderwijs. Dit lijkt vooral te maken te hebben met het feit dat jongeren volwassen worden en meer zelfkennis en zelfvertrouwen opdoen. Daardoor is de groepjes- en uitstootcultuur op hogeschool en universiteit minder.

‘Zichtbaarheid daarentegen – bijvoorbeeld het ophangen van posters van homofeesten of bijeenkomsten van de lokale COC – lijkt ook in het hoger onderwijs afwezig te zijn. En de kennis bij vertrouwenspersonen en decanen over hoe om te gaan met discriminatie rond seksuele geaardheid en informatieverschaffing lijkt erg af te hangen van het individu.’

Studentendecaan Janna herkent dit. ‘Studenten komen nooit naar een decaan met een directe vraag of opmerking over hun homoseksualiteit. Het komt mee met andere problemen. Pas als je doorpraat, kom je erachter. Daar moet je dus wel voor openstaan. Studenten praten vrij gemakkelijk met mij over hun ‘anders-zijn’. Misschien heeft het ermee te maken dat ik die weg zelf ook ben gegaan. Ik begon op latere leeftijd op vrouwen te vallen. Ik was al 35 toen ik voor het eerst een vriendin kreeg. Ook in mijn sociale omgeving werd dat niet altijd even gemakkelijk geaccepteerd. Ik ken dus zelf het ongemak dat daarbij hoort.’

Ouders en religie
Janna: ‘Als studenten problemen hebben, komen die ook vaak van ouders die de geaardheid van hun kinderen niet kunnen accepteren. Ik heb een lesbische studente begeleid die door haar moeder om die reden uit huis is gezet. En momenteel begeleid ik een homostudent die op de Kralingse Zoom en bij de studentenvereniging niet uit de kast durft te komen. Hij zegt: “Ik durf het tegen niemand te zeggen, want ik heb ook al dyslexie.”

‘Ik denk dat het wel verschil uitmaakt op welke HR-locatie je je opleiding volgt. Op de Willem de Kooning Academie zal het waarschijnlijk minder moeilijk zijn dan op de Kralingse Zoom. Daar merk ik genoeg niet-acceptatie. Met name van machojongens. Ik hoorde zo’n jongen pas zeggen: “Als ik twee mannen zie zoenen, wil ik ze in elkaar slaan!” Er wordt altijd van Marokkaanse jongens gezegd dat zij zo intolerant zouden zijn, maar ik merk het veel sterker bij jongens uit gegoede families die in corpskringen verkeren. Ook in het hoger onderwijs wordt het woord ‘homo’ nog vaak als scheldwoord gebruikt. En meestal worden studenten daar niet op aangesproken.’

‘Terwijl het juist belangrijk is dat er wordt opgetreden tegen homo-onvriendelijke opmerkingen’, reageert Rita Schriemer, onderzoeker bij RADAR, bureau voor gelijke behandeling in Rotterdam. ‘Actief optreden kan helpen tegen wat wij minority-stress noemen. Toch wijst onderzoek wel uit dat jongeren met een van huis uit conservatieve cultuur of religieuze achtergrond vaker intolerant tegenover homoseksualiteit staan. Wat dat betreft is Rotterdam een aparte gemeente. Er ligt een soort bible belt om Rotterdam heen en een islamitische belt erin. Dit neemt niet weg dat de meeste intolerantie impliciet en subtiel is en dat is wat jongeren het meest ervaren, ook in niet-religieuze kringen.’

Homo-mentoraat
Studies schatten dat vijf tot tien procent van de bevolking homoseksueel is. Dit betekent dat er op de hogeschool tussen de 1400 en 2800 homoseksuele studenten rondlopen en ongeveer 250 docenten/medewerkers. ‘Hoe kan het dan dat ik geen enkele homoseksuele pabo-docent ken?’, vraagt Femke zich af. ‘Ik mis echt een rolmodel. Ik zou het erg fijn vinden om homodocenten te kennen. Ik ken ook niet veel andere homostudenten. Ik weet het van een ander meisje en ik heb vorig jaar geholpen een jongen uit de kast te trekken. Ik vind het heel belangrijk dat er meer openheid komt over homoseksualiteit. Daarom werk ik ook graag mee aan dit artikel.’

Janna: ‘Een homomentoraat is misschien wel een heel goed idee. Studenten kunnen zoveel aan elkaar hebben. Ik merk dat ook in het Powerplatform (mentoraat voor studenten met een functiebeperking – red.). Als iemand de organisatie van een homo-mentoraat zou oppakken, zou ik graag willen meedenken.’

‘Dat ligt dan misschien wel, gezien mijn opleiding vrijetijdsmanagement, op mijn pad’, reageert Marco. ‘Er zijn mentoraten voor allerlei doelgroepen. Waarom niet voor homo’s? Ik vind het een goed idee. Aan de andere kant zijn we dan wel makkelijk vindbaar en dat kan ook vervelende gevolgen hebben. Ik wil hier ook wel graag benadrukken dat het niet allemaal kommer en kwel is, hoor. Er zitten ook heel leuke kanten aan homo-zijn. Ik vind het heerlijk om te shoppen met vriendinnen en ik ga graag mee als zij lingerie gaan kopen. Ik kan ze veel beter adviseren dan hun eigen vriendjes. Dat is toch leuk?’

Dorine van Namen

Foto: incurable hippie/Flickr