Naam: Hugo Bongers (60)
Was eerder: museumdirecteur en (nog steeds) secretaris van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur
Op de HR: lector culturele diversiteit

‘De diversiteit bij veel podiumkunsten is beter ontwikkeld dan in de beeldende kunst’, beaamt Bongers. ‘Maar dat heeft een economische oorzaak. Als je als student, met een Turkse of Marokkaanse achtergrond, bezig bent boven het opleidingsniveau van je ouders uit te stijgen, is kunstenaar of vormgever worden niet het eerste waar je aan denkt. Dat is over het algemeen een slecht betaald beroep.’ Waar Bongers zich uitdrukkelijk wél mee gaat bezighouden is de emanciperende kracht van kunst en cultuur. Met de creatieve industrie, waarvan veel mensen zeggen dat die uitstraalt op de rest van de economie. Hoe kunnen creatieve studenten een bijdrage leveren aan de cultureel diverse economie?

Spin in het web
Hugo Bongers is in de Rotterdamse kunstwereld geen onbekende. Naast zijn lectoraat blijft hij secretaris van de Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur, een instelling die de gemeente Rotterdam adviseert bij het verlenen van subsidies aan instellingen. In die hoedanigheid is hij een spin in het web van de Rotterdamse kunstsector. Eerder was Bongers al zakelijk directeur van museum Boijmans Van Beuningen. ‘Ik kom in die twintig jaar dat ik in de Rotterdamse kunstsector werk altijd mensen tegen die zijn opgeleid door de kunstscholen Codarts en WdKA. Voor mij als beleidsmaker zijn die afgestudeerde studenten altijd de input geweest. Daarom ben ik erg geïnteresseerd in wat die academies doen. Nu heb ik ook de mogelijkheid om te kijken in de keuken waar dat kunstenaarschap gemaakt wordt.’

Sociale kunstenaars
Door de jaren heen zijn kunstenaars behoorlijk veranderd, zegt Bongers. ‘Kunstenaars zijn veel socialer geworden. Vroeger zag je nog kunstenaars die zich jaren opsloten in hun atelier om aan een doek te werken, maar je ziet dat zij nu beter met groepen of in de wijk kunnen werken. Je ziet meer cultureel ondernemerschap. De buitenwereld kwam er vroeger niet aan te pas, maar dat is nu wel anders.’

En daar ziet Bongers alvast één kans voor zijn lectoraat. ‘Van de studenten die wij opleiden zal uiteindelijk negentig procent in opdracht gaan werken. Die komen dus terecht in een samenleving die van onder tot boven cultureel divers is. Dat betekent dat de studenten van nu moeten leren werken met en in die culturele diversiteit.’

Afrikaanderwijk
Aan de andere kant kunnen die sociale, communicatieve én creatieve studenten ook een aanwinst zijn voor de stad. ‘We zijn met andere organisaties aan het onderzoeken hoe je een wijkeconomie ontwikkelt. We willen weten welke bijdrage creatievelingen aan de wijken kunnen leveren.’

De afgelopen tijd heeft de overheid verschillende manieren bedacht om achterstandswijken op te knappen en nieuw leven in te blazen. Door nieuwe huizen te bouwen, door wijken veiliger te maken, door de werkloosheid te bestrijden en door creativiteit te stimuleren. Het is de kunst, zegt Bongers, om dat culturele ondernemerschap parallel te laten lopen met economisch, fysiek en sociaal herstel van wijken.

Bongers noemt verschillende projecten in de Afrikaanderwijk die voor hem als voorbeeld dienen. Een Turkse modeontwerper gaf begin dit jaar een masterclass aan WdKA-studenten in naaiateliers van vrouwen uit de wijk (zie het artikel in Profielen 77). Of het project Freehouse, waarmee een kunstenares een creatieve impuls aan de Afrikaanderwijk wil geven. ‘Maar we hoeven ons niet te beperken tot de probleemwijken van nu’, zegt Bongers. We willen ook wel eens kijken naar de relatief nieuwe wijken, waar toch veel verandert.’

Spannend
Ondanks al zijn expertise zal hij nog een hoop moeten leren, zegt Bongers. ‘Ik ben benaderd omdat ik veel weet van de stad. Maar ik heb me altijd beziggehouden met het eindproduct van kunstenaars, nu moet ik gaan leren hoe studenten hun leerproces doormaken. Ik heb nog nooit onderwijs gemaakt en ik vind het enorm spannend om de kennis die ik heb om te gaan zetten in onderwijs.’

Olmo Linthorst