Een kort geding zet de nieuwe regels voor tweede studies op losse schroeven. Een voormalige studente heeft voorlopig gelijk gekregen in haar zaak tegen de Hogeschool Rotterdam. Zij hoeft nu geen 6500 euro collegegeld te betalen, maar slechts 1670 euro.

Ongedeelde opleiding
Zij studeerde in juni 2002 af aan een ‘voortgezette opleiding’ van de hogeschool. Tegenwoordig zou iemand daarmee de mastergraad behalen, maar toen nog niet: het bachelor-masterstelsel werd in Rotterdam pas in september 2002 ingevoerd en haar opleiding was nog ‘ongedeeld’. De rechter wil die ongedeelde opleiding daarom niet zomaar gelijkstellen aan een eerste masteropleiding.
Dus heeft zij volgens de rechter nog geen eerste masteropleiding gevolgd en moet zij de masteropleiding van haar keuze tegen het lage tarief kunnen volgen. Een bodemprocedure volgt nog, dus het is de vraag of de uitspraak stand houdt.

Is doctorandus een master?
De reikwijdte van de zaak is nog niet duidelijk. Gelden de oude, ongedeelde doctoraalopleidingen van universiteiten eigenlijk wel als masteropleidingen? Of mag een doctorandus van de rechter tegen het lage tarief een masteropleiding volgen, omdat hij officieel nog geen master is? En zou een doctorandus zelfs een tweede bacheloropleiding kunnen volgen, aangezien hij geen bachelor is?
Volgens het advocatenkantoor dat de studente bijstond, staat nergens in de wet op het hoger onderwijs dat oude opleidingen behandeld moeten worden als nieuwe opleidingen. Dat staat alleen in de nadere regelgeving, maar niet in de wet zelf.

Minder breed
Overigens is de reikwijdte van de bodemprocedure volgens Herman Veenema, secretaris van het college van bestuur van de Hogeschool Rotterdam, veel beperkter. De vraag is volgens hem ‘of een “voortgezette opleiding” (van vóór de BaMa-structuur) moet worden gekenmerkt als een Masteropleiding.’ Voortgezette hbo-opleidingen worden nu aangeboden in de vorm van hbo-masters.
Als de rechter in de bodemprocedure besluit dat een voortgezette opleiding omgezet kan worden naar een master, ‘dan nog gaat het slechts om een zeer beperkt aantal studenten’, zegt Veenema.

Instellingscollegegeld
Sinds dit jaar moeten afgestudeerden voor hun tweede bachelor- of masteropleiding het instellingscollegegeld betalen: hogescholen en universiteiten krijgen geen rijksbekostiging meer voor zulke studenten. Alleen zorg- en onderwijsopleidingen zijn hiervan uitgezonderd, op voorwaarde dat de student op dat terrein nog geen opleiding heeft gevolgd.
Het is een omstreden bezuiniging. Er staat tegenover dat mensen van dertig jaar en ouder tegen het lage tarief hun eerste opleiding mogen volgen. Voorheen moesten zij meer betalen.

HOP, Bas Belleman / Profielen, Olmo Linthorst